Crnoj Gori fali embriologa: Brinu o bebi prije roditelja
Fond zdravstva ugovore o vantjelesnoj oplodnji ima sa pet klinika, a u Crnoj Gori se godišnje uradi i do 700 postupaka. Embriolog je ključna tačka u VTO, nema ih na evidenciji biroa i u Zavodu nemaju podatke o broju onih koji su u radnom odnosu
Embriologa nema na evidenciji Zavoda za zapošljavanje, a na Zavodu nemaju ni podatke o broju onih koji su u radnom odnosu, potvrdili su “Vijestima” iz te institucije.
Oko 43.000 eura košta školovanje na master programu kliničke embriologije na najprestižnijoj svjetskoj ustanovi visokog obrazovanja - britanskom “Oksfordu”, gdje je nedavno primljena i Podgoričanka Nina Bošković.
Ona je među 13 kandidata iz cijelog svijeta koji su primljeni na taj program, ali još nije sigurna da li će moći da studira u Britaniji, jer njena porodica nije u mogućnosti da sama snosi troškove studija.
Embriolozi čine dio tima u postupcima vantjelesne oplodnje (VTO) kojih je u Crnoj Gori, samo za prvih deset mjeseci protekle godine, Fond za zdravstveno osiguranje odobrio 429.
U Crnoj Gori se godišnje uradi između 600 i 700 postupaka VTO. Probleme sa začećem jednako imaju i žene i muškarci. Razlozi za porast stope steriliteta uopšte u svijetu su brojni. Stučnjaci, pored ostalog, navode veću izloženost čovjeka štetnim materijama, manjoj fizičkoj aktivnosti i upražnjavanju zdravog načina života, kao i odluku žena da se u kasnijim godinama ostvare kao majke...
Država parovima koji imaju problema da dođu do potomstva obezbjeđuje tri pokušaja VTO “o trošku države”. U posljednje tri godine, država je za vantjelesnu oplodnju izdvojila preko dva i po miliona eura, odnosno 680.000 eura za prvih 10 mjeseci protekle godine. Ustanove koje osiguranim licima pružaju usluge VTO po uputu Fonda zdravstva su, pored klinika “Codra” i “Life”, i “Ars Medica” u Podgorici,
Opšta bolnica “Danilo I” na Cetinju, te “Humana reprodukcija” u Budvi.
“Embriolog je ključna tačka u VTO”, kazali su “Vijestima” iz podgoričke klinike “Life”.
Oni su, kažu njihove kolege iz Srbije, ti koji u postupku VTO “prvi vide vašu bebu i o njoj brinu prije mame i tate”.
VTO je postupak u kojem se, van tijela žene, u laboratorijskim uslovima, spajaju jajne ćelije i spermatozoidi jednog para, kod koga, usljed brojnih zdravstvenih problema, to prirodno nije moguće.
Nakon uspješne oplodnje, u laboratorijskim uslovima se prati razvoj novonastalih embriona, te potom i njihov transfer u matericu žene, sa ciljem da dođe do implantacije, odnosno do trudnoće. Embriolog u tom postupku nadgleda jajne ćelije, od momenta njihove aspiracije (uzimanja iz tijela žene), preko različitih procedura vantjelesne oplodnje (ICSI/IVF), njihovog daljeg razvoja u specijalizovanim uslovima u inkubatoru i, na kraju, kako navode iz “Life” klinike, do posljednjeg, ali najvažnijeg koraka - embriotransfera (vraćanja embriona u tijelo žene).
Iz Centra za asistiranu reprodukciju klinike “Codra” navode da je u postupku VTO uloga embriologa čak i ključna, jer je u pitanju lice koje potpomaže stvaranje novog života.
“S obzirom na to da vantjelesna oplodnja u najvećem broju tretira izuzetno kompleksne slučajeve, zasluga embriologa je ogromna, jer upravo on svojom stručnošću omogućava da baš ti najkompleksniji slučajevi steriliteta dobiju svoj pozitivan epilog”, kazala je “Vijestima” Maja Šoć, jedna od dva embriologa koji su angažovani u “Codri”.
Da bi embriolozi mogli da odrade svoj posao kako treba, prema njenim riječima, jako je važno i to da urolozi, a posebno ginekolozi, koji pripremaju pacijente za procedure, odrade svoj dio posla na najbolji mogući način.
“Jer, od njihove pripreme u značajnoj mjeri zavisi i kvalitet ćelija sa kojima će embriolog raditi proceduru”, rekla je Maja Šoć.
Bivši predsjednik Skupštine i Pozitivne Crne Gore Darko Pajović jedan je od rijetkih embriologa u Crnoj Gori, ali je nedavno postao ambasador u Kini.
Još 20.000 eura dijeli Ninu od “Oksforda”
Iz Ministarstva prosvjete su nedavno saopštili da će dijelom država pokriti master studije Nine Bošković na programu kliničke embriologije na Univerzitetu Oksford. Nezvanično, pomoć će biti oko 10.000 eura. Prethodno su iz kompanije “Vezuv” saopštili da će najboljoj studentkinji PMF-a dodijeliti 10.000 eura za troškove školarine, te 6.000 eura za troškove života. Podršku u iznosu od 2.000 eura, obezbijedila je i Zapad banka.
Nini Bošković za odlazak na “Oksford” nedostaje još oko 20.000 eura. Ona do 20. juna mora obavijestiti britanski univerzitet o tome da li može da finansira studije.
Boškovićeva je krajem godine proglašena za najboljeg studenta Prirodno-matematičkog fakulteta, na odsjeku Biologija.
( Damira Kalač )