Muzika Bojana Zulfikarpašića - troglava aždaha nježnog karaktera

Jedan od najautentičnijih evropskih džez stvaralaca Bojan Zulfikarpašić, poznat na svjetskoj džez sceni kao Bojan Z, održaće koncertnu turneju u Crnoj Gori od danas do četvrtka.

Bojan Z u utorak 23 oktobra u 20 sati gostuje u Kotoru (crkva Sv. duha), u srijedu će gostovati na Cetinju (Ministarstvo kulture), a u četvrtak u Podgorici, u KIC-u “Budo Tomović”.

Zulfikarpašić je muzičar koji u svom stvaralaštvu zbližava jezik džeza sa klasičnim obrazovanjem i aktuelnim muzičkim žanrovima, uvijek nadahnut muzičkom tradicijom Balkana, koja daje posebnu iskru njegovom prepoznatljivom muzičkom izrazu.

Koncerti pred publikom u Crnoj Gori će biti uglavnom puni nepredviđenih momenata, jer volim improvizovati

Rođen je u Beogradu, gdje je počeo da uči klavir u svojoj petoj godini. Kao tinejdžer počeo je da svira u beogradskim džez bendovima i bio prvi put nagrađen nagradom za najboljeg mladog džez muzičara Jugoslavije u 1989.

Nakon preseljenja u Pariz (1988) povezuje se sa eminentnim muzičarima: Moel Akchot, Julien Lourau, Magic Malik, Henri Texier i drugim francuskim džezistima. Upotrebljava akustični klavir sa Fender Rhodes električnim klavirom, koje često svira istovremeno, a kao proizvod istraživanja tog zvuka, Bojan Z je izumio hibridni instrument “xenophone.“

Gostujete treći put u Crnoj Gori. Kakve utiske nosite sa prethodnih koncerata i kakav je koncept nastupa koji će uskoro obradovati poklonike džeza u Kotoru, Cetinju i Podgorici?

“Veliko mi je zadovoljstvo nastupati u Crnoj Gori, jer se to dešava relativno rijetko, tako da na neki način uvijek nanovo otkrivam i zemlju i publiku, a Crna Gora spada u zemlje iz kojih sam porijeklom.

Koncerti pred publikom u Crnoj Gori će biti uglavnom puni nepredviđenih momenata, jer volim improvizovati, ali globalno će repertoar biti muzika sa mog novog CD-a “Soul Shelter”.

U svakom slučaju djelim to priznanje sa svim ljudima koji mi pomažu u poslu i u životu uopšte

Nastup je uglavnom pun nepredviđenih momenata, jer volim improvizovati, ali globalno će repertoar biti muzika sa mog novog CD-a 'Soul Shelter'.”

Novi album “Soul Shelter” donio Vam je prestižnu francusku nagradu “Victoire du Jazz“. Ovo je jedno u nizu značajnih priznanja Vašem stvaralaštvu, ali pitaću Vas kako se osjećate kao džez umjetnik godine?

“Osjećam se divno, jer uzevši u obzir da mi je nagrada data za solo projekat koji sam sam inicirao, organizovao, u dobrom dijelu finansirao, producirao, komponovao i odsvirao, uzimam je kao veliko lično priznanje.

U konkurenciji sam bio sa kolegama koji su imali vrlo uspješne i velike projekte, pa sam dosta bio i iznenađen… U svakom slučaju djelim to priznanje sa svim ljudima koji mi pomažu u poslu i u životu uopšte.”

Kada bi Vaš džez uporedili s čovjekom, on bi izgledao...

“Troglava aždaha nježnog karaktera i lijepih očiju koja bljuje dim eukaliptusa… i svaka glava priča drugi jezik.”

Sloboda u izrazu, improvizacija, sve zahtjevniji nivoi, drugačiji zvuk... Kako se rodio “Xenophone“?

“Kao i moja muzika, taj instrument je inspirisan bitnim momentima iz mog života.

“'You learn from the best' rekao je Prince nedavno u jednom intervjuu, i kompletno se slažem s njim

Radomir Mihajlović Točak i album 'Zašto ne volim sneg', muzika sa istoka sa drugačije naštimanim skalama i notama koje obično ne mogu odsvirati na normalnom klaviru, i moj dugogodišnji odnos i iskustvo sa električnim klavirom Fender Rhodes, koga smatram mojim drugim instrumentom, već od 1981. kada sam ga kupio u kafani pored Pančeva.”

Autentičnost Vašeg muzičkog izraza postižete zbližavanjem jezika džeza, klasike i aktuelnih muzičkih pravaca. Šta bi kao “osnovno“ izdvojili u cijeloj Vašoj muzičkoj priči, onaj “peti element“ bez kojeg ne biste stvarali?

“Taj elemenat bi mogla biti ideja da to još nisam čuo kod drugih, i ta ideja mi je najuzbudljivija i gura me da stvaram novu muziku. A metod stvaranja je dosta isti kao kod drugih umjetnika - svjesno i nesvjesno miješanje i filtriranje muzike i ostalih umjetničkih žanrova koji su me dodirnuli.”

Konstantna je vaša povezanost sa eminentnim svjetskim muzičarima. Čiji senzibilitet Vam je najbliži, koga volite da imate pored sebe na sceni?

“'You learn from the best' rekao je Prince nedavno u jednom intervjuu, i kompletno se slažem s njim. To je uostalom i bio glavni razlog mog odlaska iz Jugoslavije, kako bih učio od najboljih. I dan danas volim svirati sa muzičarima koji me provociraju i iz mene izbacuju ono najbolje i najsvježije, a ne sa muzikantima koji su na automatskom pilotu i ne znaju da slušaju i komuniciraju.”

Postoje li riječi koje bi rado uputili mladim crnogorskim džezerima?

“Ukrstite se s najboljima, kad god imate priliku, kako bi saznali na kom ste nivou, i budite vrlo kritični prema sebi samima. I u isto vrijeme gajite i kultivirajte ono što vas pravi drugačijima od ostalih… i da, dođite na moje koncerte i dovedite mnogobrojnu rodbinu!"

Vitez umjetnosti

Prvi album “Bojan Z Quartet“ izdao je početkom devedesetih, za uglednu izdavačku kuću “Label Bleu“, kao i mnoge druge albume kasnije. Posebno se izdvaja njegov multientički projekat “Koreni“ u kojem su učestvovali reprezentativni muzičari iz Turske (Kudsi Erguner), Makedonije (Vlatko Stefanovski), Alžira (Karim Ziad) i Srbije (Predrag Revišin i Vojin Draškoci).

Osvojio je brojne nagrade tokom karijere, između ostalih, nagradu francuske vlade i titulu Viteza umjetnosti i književnosti

Njegov prvi autorski album za solo klavir izdao je 2001. pod nazivom “Solobsession“ i s njim je stekao svjetski ugled. Na albumima “Transpacifik“ i “Xenophonia“ sarađuje sa poznatim američkim muzičarima kao što su Skot Koli, Našit Vejts, Ben Perovski.

Osvojio je brojne nagrade tokom karijere, između ostalih, nagradu francuske vlade i titulu Viteza umjetnosti i književnosti (2002), “Đango Reinhardt“ Francuske akademije za muzičara godine, Evropsku džez nagradu “Hans Koller“ za najboljeg evropskog džez umjetnika (2005) i francusku nagrada “Les victoires du jazz 2007” (Pobjednici u džezu) za najbolji album godine - “Xenophonia” (2007).

Galerija

( Jelena Pavićević - Tatar )