Postignut dogovor oko "budžetskog cara" EU

Lideri 27 članica Evropske unije postigli su dogovor o uvođenju jedinstvenog regulatora za bankarski sektor eurozone tokom naredne godine.

IZ Evropske komisije su saopštili da je postignut dogovor o političkom okviru do kraja ove i postepenoj implementaciji u narednoj godini, prenose agencije. Uvođenje jedinstvenog regulatora za bankarski sektor eurozone prvi je korak prema odobrenju da novi fond eurozone za spasavanje, Evropski stabilizacioni mehanizam (ESM), direktno pomaže posrnulim bankama.

Dogovor djeluje kao kompromis između Francuske i Njemačke, između kojih je postojalo neslaganje oko tajminga

Predlog formiranja jedinstvenog bankarskog regulatora uglavnom podržava većina članica 17-članog regiona zajedničke valute, mada su postojala ozbiljna neslaganja oko roka za njegovo uvođenje. Dogovor djeluje kao kompromis između Francuske i Njemačke, između kojih je postojalo neslaganje oko tajminga. Berlin je prethodno jasno stavio do znanja da jedinstveno nadgledanje banaka, dogovoreno na junskom samitu, treba da se uvodi sporije i da bude manje ambiciozno nego što bi željele neke članice, uključujući Francusku.

Prethodio žestoki sukob

Francuski predsjednik Fransoa Oland kome je ovo treći samit u Briselu, ranije je odbacio zahtjeve Njemačke da se uvede novi „budžetski car“ u Evropi koji bi imao veća ovlašćenja od nacionalnih vlada i parlamenta u vezi sa poreskom politikom i potrošnjom u eurozoni.

„Tema ovog samita nije fiskalna, nego bankarska unija, tako da će jedino biti donijeta odluka o uspostavljanju bankarske unije do kraja godine, a posebno nadzora banaka“, kazao je Oland ranije.

„Angela Merkel ima sopstveni rok, a to je septembar 2013.“, dodao je sarkastično, aludirajući na opšte izbore naredne godine na kojima će njemačka kancelarka pokušati da osvoji treći mandat.

Za Ljubljanu je dogovoreno da do kraja ove godine neće tražiti pomoć

Dvoje lidera se susrelo prije početka samita u pokušaju da izglade razlike. Kako je prenio „Gardijan“, nakon sastanka su ušli u salu gdje se održava samit razgovarajući smrknutih izraza lica, a moglo se vidjeti kako Merkelova tri putra zaredom govori „ne“ reagujući na nešto što joj je Oland kazao.

Njemačka, koja oklijeva sa nadzorom banaka, uprkos tome što je taj potez predložila u junu, obnovila je zahtjev za uspostavljanjem nezavisnog budžetskog komesara koji bi bio član Evropske komisije i koji bi imao veća ovlaštenja od vlada i parlamenata nad nacionalnim budžetima.

Obraćajući se njemačkom parlamentu juče ujutro, Merkelova je kazala da EU treba da ima „stvarna prava da interveniše u nacionalnim budžetima“ u kojima su prekršena ograničenja rasta u EU i pakta stabilnosti.

Iako se to ne nalazi na agendi samita, postoje spekulacije da bi Španija u Briselu mogla zatražiti ograničeni paket spasa

Kako je sugerisala, komesar EU za ekonomiju bi trebalo da ima ovlaštenje da vrati budžet nacionalnim parlamentima na doradu.

Nažalost, kazala je Merkel, neke zemlje EU nisu spremne za takav korak. Ona je istakla da ovaj predlog predstavlja mogući korak naprijed i da dodatna ovlašćenja EU moraju biti praćena snažnijim Evropskim parlamentom.

„Neki nisu spremni za ove korake. Tužno je to što čim neko pomene neku progresivnu ideju, sa druge strane stignu povici da je tako nešto nemoguće, da je Njemačka izolovana, da ne mogu to da urade. Tako se ne pravi kredibilna Evropa“, poručila je Merkelova.

U intervjuu za šest vodećih evropskih dnevnika, Oland je kazao da „nema vremena za gubljenje“ kada je riječ o uspostavljanju bankarskle unije. Međutim, Merkelova je stalno naglašavala da se „kvalitet mora staviti ispred brzine“.

Međutim, britanski premijer Dejvid Kameron je kazao da će se on fokusirati na unapređenje jedinstvenog tržišta EU.

Rizik od negativnih posljedica po eurozonu u slučaju izlaska Atine bio je prevelik, tako da muke Evrope sa Grčkom i dalje ostaju - baš kao što su Grci i računali

Kameron je, indirektno kritikujući kretanje eurozone prema federalističkoj fiskalnoj integraciji i bankarskoj uniji, rekao da je prisutna zabrinutost da će deset članica EU koje nisu u eurozoni „zaostati“ u odnosu na međunarodnu konkurenciju. „Trenutno je u toku globalna trka, a neke zemlje će imati poteškoća u tome. Iskreno, postoji mogućnost i da evropske zemlje i EU zaostanu u toj trci“, izjavio je britanski premijer po dolasku u Brisel na samit.

Frederik Rajnfelt, premijer Švedske, jedne od deset članica EU koje ne pripadaju eurozoni, kazao je da u vezi sa bankarskom unijom „postoji dosta pitanja na koja treba zakonski odgovoriti“, te da je „bolje da se stvari urade kako treba nego da se žuri“.

Dok zemlje članice eurozone mahom podržavaju plan o bankarskoj uniji, druge zemlje su podozrive prema ideji da se njihove banke nađu pod novom regulacijom bez njihovog naređenja.

Analitičari smatraju da se samit održava u nešto mirnijoj atmosferi na evropskim berzama u odnosu na prethodne sastanke, te da je neposredna opasnost od dužničke krize u Španiji i Grčkoj sada nešto manja.

Izvještaj Trojke (Evropska komisija, MMF i Evropska centralna banka) je negativan – u posljednje tri godine krize nisu izvršili jednu reformu vrijednu pomena iako tvrde da dalje stezanje kaiša ne mogu izdržati

Ovaj samit šefova država i vlada EU prvi je u posljednjih godinu i po koji se ne održava pod znakom hitnosti. Istina, nekoliko članica eurozone opasno se ljulja. U redu za pomoć koja će ih spasti od bankrota stoje Kipar, Španija, Slovenija i možda Portugalija.

Ali, za razliku od ranijih mjeseci, sada Unija ima stalni krizni mehanizam, krizni fond ESM, koji je neka vrsta evropskog MMF-a, što znači da iako su zemlje ugrožene, postoji utvrđen i formalizovan način pomoći.

Sa druge strane, izvještaj Trojke (Evropska komisija, MMF i Evropska centralna banka) je negativan – u posljednje tri godine krize nisu izvršili jednu reformu vrijednu pomena iako tvrde da dalje stezanje kaiša ne mogu izdržati. Ipak, Merkelova je odlučila da Atinu neće pustiti niz vodu bar još dvije godine.

Rizik od negativnih posljedica po eurozonu u slučaju izlaska Atine bio je prevelik, tako da muke Evrope sa Grčkom i dalje ostaju - baš kao što su Grci i računali.

Za Ljubljanu je dogovoreno da do kraja ove godine neće tražiti pomoć.

Iako se to ne nalazi na agendi samita, postoje spekulacije da bi Španija u Briselu mogla zatražiti ograničeni paket spasa.

Jedan diplomatski izvor kazao je agenciji Frans pres da bi španski premijer Marijano Rahoj mogao iskoristiti samit da „jasno iznese uslove koji bi bili nametnuti u zamjenu za pomoć“ mimo onih koji su u junu dogovoreni za paket spasa španskim bankama.

Među ostalim temama za koje se očekuje da će se pomenuti na samitu su odnosi sa Kinom i situacija u Siriji, Iranu i Maliju.

Obećali ličnu odgovornost

Lideri Evropske unije (EU) obećali su ličnu odgovornost da bi osigurali napredak i prosperitet u Evropi kao odgovor na prošlonedjeljnu Nobelovu nagradu koju je EU dobila za mir. "Nagrada predstavlja čast", navelo je 27 lidera EU u nacrtu saopštenja u koji je imao uvid AFP, a koji će biti usvojen danas u završnici dvodnevnog samita EU. U vrijeme nesigurnosti, ovo priznanje za sve ono što je postignuto u prošlosti, predstavlja snažan apel za stvaranje bezbjednije i jače Evrope za narednu generaciju, navedeno je u nacrtu saopštenja. Predsednik Evropskog saveta Herman van Rompej pozvao je u četvrtak svih 27 lidera da otputuju u Oslo na dodjelu Nobelove nagrade za mir. Prema protokolu, nagrada će biti uručena van Rompeju, predsjedniku Evropske komisije Žozeu Manuelu Barozu i predsjedniku Evropskog parlamenta Martinu Šulcu. Ukoliko doputuju u Oslo 10. decembra, lideri EU će biti u publici. Oni treba da odluče šta će uraditi sa gotovo milion EUR koje će dobiti.

( Danka Vraneš Redžić, Nada Bogetić )