Raste broj državnih službenika i troškovi za njihove plate

Broj zaposlenih u javnoj administraciji koji plate primaju iz državnog budžeta značajno je povećan u prva četiri mjeseca ove godine, zbog čega su rasli rashodi za ukupne bruto zarade iako je bilo predviđeno da se oni smanje u cilju fiskalne stabilizacije.

Fiskalnom strategijom 2017. do 2020. bilo je za 2018. predviđeno smanjenje rashoda za zarade za 5,2 miliona eura zbog smanjenja fonda bruto zarada i koeficijenata, ali za prva četiri mjeseca imamo rast isplaćenog novca za bruto zarade za četiri miliona više od plana i za 4,4 miliona više nego u istom periodu lani.

„Povećanje ukupnog fonda bruto zarada dominantno je nastalo kao rezultat popunjavanja radnih mjesta za obavljanje poslova važnih sa aspekta kvaliteta pružanja javnih usluga, a to su prvenstveno oblast zdravstvene i socijalne zaštite i prosvjete. Takođe i potrebe kadrovskog jačanja tek osnovanih institucija, kao i činjenice da je u nekim postojećim institucijama prepoznata potreba za sistematizacijom radnih mjesta umjesto dosadašnjeg angažovanja lica po osnovu ugovora o privremenim i povremenim poslovima”, saopšteno je iz Ministarstva finansija na pitanje zašto rastu troškovi za zarade javne uprave iako je trebalo da budu smanjeni.

Sada u javnoj upravi radi oko 50 hiljada radnika, što je oko 30 ukupnog broja zaposlenih u Crnoj Gori. Bivši ministar finansija Radoje Žugić je kao guverner prije dvije godine predložio smanjenje broja zaposlenih u javnoj upravi za 10 odsto. Iako na preglomaznu javnu administraciju, koju sve slabija privreda ne može da finansira, već godinama upozoravaju iz Svjetske banke i MMF-a, Vlada se nije odlučila na takvu mjeru. U protekla četiri mjeseca u Crnoj Gori su bila dva izborna ciklusa - predsjednički i lokalni u većini opština.

„Imajući u vidu da je cilj Vlade da se u narednom periodu broj zaposlenih u javnoj administraciji optimizuje i javnu upravu učini efikasnijom, tokom tekuće godine otpočelo se sa aktivnostima na sprovođenju Strategije reforme javne uprave, koja u narednom periodu treba da rezultira kako optimizacijom broja zaposlenih i smanjenjem ukupnog fonda bruto zarada u skladu sa ciljevima iz fiskalne strategije”, ponovo su obećali iz Ministarstva finansija.

Pozajmice i krediti iz domaćih i inostranih izvora koje je uzela Vlada u prva četiri mjeseca ove godine iznose 251,6 miliona eura, dok je budžetom bilo planirano 98,6 miliona.

„Navedeni iznos pozajmica i kredita, uključuje zaduženje po osnovu kineskog EXIM kredita za izgradnju prioritetne dionice autoputa Bar - Boljare, zaduženje po osnovu realizacije razvojnih projekata finansiranih od strane međunarodnih finansijskih institucija, zaduženje po osnovu državnih zapisa, kao i neto zaduženja po osnovu emisije obveznica na međunarodnom tržištu. U cilju finansiranja likvidnosti budžeta, u navedenom periodu, realizovane su emisije državnih zapisa u većem iznosu, kako bi se finansirale sve potrebe predviđene budžetom”, saopštili su iz Ministarstva povodom ovog odstupanja od plana.

Oni su naveli da nije došlo do povećanja nivoa zaduženja, već je u pitanju vremenska dinamika povlačenja sredstava, odnosno određene aktivnosti vezane za pozajmice realizovane su u kraćem periodu od planiranog.

U ova četiri mjeseca je za kapitalne investicije utrošeno 44,6 miliona eura umjesto planiranih 85,9 miliona. „Vijesti” su pitale Ministarstvo zbog čega je došlo do ovog pada, odnosno da li su odložene neke investicija ili plaćanja za izvedene radove.

„Niži trend izvršenja sredstava kapitalnog budžeta u ovom periodu godine rezultat je slabijeg inteziteta izvođenja radova u zimskom periodu,kojeg uslovljavaju vremenske prilike, što će biti nadomješteno u narednim mjesecima, kao i prethodnih godina. Pri tome je izvršenje kapitalnog budžeta u odnosu na četiri mjeseca 2017. povećano za 180 odsto, a u prošloj godini je izvršenje kapitalnog budžeta bilo na visokom nivou”, saopštili su iz Ministarstva povodoma pada od skoro 50 odsto realizacije kapitalnih investicija.

Za otplatu hartija od vrijednosti i kredita rezidentima potrošeno 84,8 miliona eura, iako je planom budžeta za ovaj period taj trošak trebao da iznosi 13,3 miliona eura.

„Navedeni iznos za otplatu hartija od vrijednosti i kredita rezidentima, je veći od planiranog, zato što je uključen iznos za refinansiranje državnih zapisa, koji se ne planira budžetom. Takođe u navedeni iznos uključena je i otplata domaćih obveznica, kao i otplata kredita kod domaćih komercijalnih banaka. Treba napomenuti, da u skladu sa Zakonom u budžetu i fiskalnoj odgovornosti, član 23, limit potrošnje ne obuhvata izdatke po osnovu otplate duga.

Istovremeno, izuzev troškova za refinansiranje državnih zapisa, ostala otplata duga, vršena je u skladu sa planom i dinamikom, definisanim amortizacionim planovima, koje Ministarstvo finansija ima sa kreditorima, što ne mora biti u skladu sa mjesečnim planom” naveli su iz Ministarstva.

Fiskalnom strategijom bilo je predviđeno smanjenje „diskrecionih troškova”. „Vijesti” su pitale na čemu su u ova četiri mjeseca napravljene te uštede i za koliko novca.

„Mjere koje su se odnosile na smanjenje diskrecione potrošnje budžeta, a koje su kreirane prilikom izrade Fiskalne strategije, inkorporirane su u plan budžeta utvrđen Zakonom o budžetu za 2018. godinu te se kao takve i sprovode”, navedeno je u odgovoru Ministarstva. Od PDV-a i akciza naplaćeno 9,9 miliona manje

U protekla četiri mjeseca došlo je, u odnosu na plan, do pada prihoda od PDV-a za 5,4 miliona i prihoda od akciza za 4,4 miliona.

„Prihodi od akciza u periodu januar - april tekuće godine naplaćeni su u iznosu od 56,8 miliona, što je na nivou prethodne godine, dok je u odnosu na plan naplata niža kao rezultat smanjenja prodaje duvanskih proizvoda. Prihodi od PDV-a u istom periodu niži su u odnosu na plan za 5,4 miliona eura, što je djelimično rezultat velikih povraćaja iz marta mjeseca i dijelom pada uvoza duvanskih proizvoda. Već u maju, prema preliminarnim podacima ostvarenje prihoda od PDV-a je približno na nivou planiranih”, saopštili su iz Ministarstva finansija.

Zbog tri povećanja akciza na cigarete prošle godine i organizovanog šverca došlo je do pada legalnog prometa za oko 50 odsto, značajno nižih državnih prihoda. Umjesto da prihod bude veći za 70 odsto u odnosu na prva tri mjeseca prošle godine, postoji pad od 20 odsto. Vladine institucije i specijalne komisije već deset mjeseci ćute na šverc duvanskih proizvoda.

Ministar finansija Darko Radunović medijima je prije nekoliko dana kazao da sada razmatraju i mogućnost smanjenja akciza na cigarete. Ponovo neplanirani troškovi za suđenja i odštete

U ovom periodu plaćeno je i 8,4 miliona eura “obaveza iz prethodnih godina”, čega nije bilo u planu budžeta.

„Otplata obaveza iz prethodnog perioda, u navedenom periodu, odnosila se na otplatu po osnovu ličnih primanja, materijalnih troškova, po osnovu energije, komunalnih usluga, sudskih rješenja, po osnovu neosnovanog lišenja slobode i stare devizne štednje. Za otplatu po osnovu sudskih rješenja, nije moguće unaprijed potpuno planirati, odnosno utvrditi precizan plan otplate, zbog nemogućnosti predviđanja ishoda i broja sudskih postupaka. Istovremeno, navodimo da se sredstva za otplatu obaveza iz prethodnog perioda planiraju na poziciji otplate duga, tako da su pomenute obaveze uključene u budžet za tekuću godinu”, pojasnili su iz Ministarstva finansija neočekivane obaveze iz prethodnog perioda.

( Goran Kapor )