Kriminal opada, policija se ne smanjuje, po ubistvima odmah iza Kosova

Iako ima najbrojniju policiju, tužilaštvo i sudstvo u regionu u odnosu na broj stanovnika i najplaćenije policajce, Crna Gora ipak ne uspijeva da se uhvati u koštac sa najtežim oblicima kriminala.

Prema podacima Instituta Alternativa i Regionalne mreže Pointpulse, Crna Gora je posljednjih godina imala dva puta više ubistava na 100.000 stanovnika nego susjedna Srbija.

Regionalna mreža nevladinih organizacija uporedila je podatke zvaničnih institucija Crne Gore, Srbije, Kosova, Makedonije i Bosne i Hercegovine.

U Crnoj Gori prema tim podacima posljednjih godina raste i kriminal povezan sa drogom, a ima i najveći broj krivičnih djela nanošenja teških tjelesnih povreda u odnosu na broj stanovnika

Najmanje je žrtava u saobraćaju, iako je poslije Kosova imala i najveći relativni broj saobraćajnih nezgoda.

S druge strane, Crna Gora ima 300 odsto više zaposlenih u policiji, 200 odsto više zaposlenih sudija i 150 odsto više zaposlenih tužilaca od evropskog prosjeka.

Crna Gora je, prema podacima od 2014. do 2016. godine, imala 796 policajaca na 100.000 građana.

Evropski standard je 211 policajaca na 100.000 stanovnika.

Standard koji su ustanovile Ujedinjene nacije je 300 policijskih službenika na 100.000 stanovnika.

Za zaposlene u Ministarstvu unutrašnjih poslova, u okviru kojeg je se računa i Uprava policije, prema istim podacima, daje se godišnje oko 85, miliona eura iz budžeta, i Crna Gora izdvaja najviše novca po zaposlenom. Statistika govori da svaki crnogorski građanin izdvaja 136 eura za zaposlene u MUP-u godišnje, dok građanin BiH daje 63 eura

Međutim, rat kriminalnih klanova koji je sve suroviji u posljednje vrijeme, mnoga neriješena ubistva u kojima život gube i slučajni svjedoci mafijaških obračuna, čine da se građani i pored najmnogobrojnijeg pravosudnog i policijskog aparata osjećaju sve manje bezbjedno.

Samo u posljednjih nekoliko godina, smrtno je stradalo gotovo 30 ljudi u obračunu mafijaških klanova u Crnoj Gori, od kojih su četiri slučajne žrtve.

Bitan je kvalitet, a ne kvantitet

Crnogorska policija po svim standardima jedna je od najbrojnijih policija u Evropi i šire, u odnosu na broj stanovnika i stopu kriminaliteta, pa se broj pripadnika u sektoru bezbjednosti ne može dovesti u vezu sa nestabilnom bezbjednosnom situacijom, ocijenila je Dina Bajramspahić iz Instituta Alternativa, koji je dio ove regionalne mreže.

Ona je rekla da je presudan kvalitet zaposlenih.

„Policiji nedostaje stručnih i obučenih kadrova, sa specijalizovanim znanjima za suzbijanje organizovanog kriminala. Iako su sa takvim stavom saglasni i iz policije i MUP-a, i dalje se istrajava u tome da se zapošljavaju neiskusni kadrovi koji nisu završili čak ni Policijsku akademiju, što dugoročno utiče na kvalitet rada“, istakla je ona.

Ona je podsjetila da je sada u toku konkurs za brzi tromjesečni kurs za 60 srednjoškolaca, kako bi bi bili primljeni za rad u policiju, iako joj takav kadar nije neophodan.

Međutim, govoreći o broju službenika i stanju bezbjednosti, istakla je ona, sasvim je treće pitanje da li je potrebno veće prisustvo policijskih službenika na ulicama i koja je veza između toga i bezbjednosne situacije.

„Prema podacima koje je MUP dostavio Međuresornom radnom tijelu Vlade koji radi na optimizaciji broja zaposlenih u javnoj upravi, u Policiji je sistematizovano 4596 radnih mjesta, od čega je po njihovom izvještavanju popunjeno 4139. Međutim, takođe je angažovano još 85+5 službenika na određeno, a 280 je neraspoređenih policijskih službenika“, navela je ona.

Ona je rekla da je broj krivičnih djela u Crnoj Gori, prema zvaničnoj statistici, u stalnom i to velikom, drastičnom padu, ali se struktura kriminaliteta mijenja, pa se povećava broj teških krivičnih dijela.

Ukupan broj krivičnih djela u 2005. je bio 9.579, dok je broj krivičnih djela u 2016. 4 821.

„To bukvalno znači da je prepolovljen kriminal u poslednjoj deceniji, odnosno da se “količina” i obim posla i policije i tužilaštva svake godine smanjuje“, navela je Bajraspahić.

Prema evidenciji MUP-a u 2017. godini bilo je 12 ubistava, dok ih je u 2016. godini bilo duplo više- 24. Šef sektora kriminalističke policije Enes Baković rekao je u maju ove godine da je od početka godine ubijeno šest osoba, a četiri slučaja su rasvijetljena. Bilo je 13 pokušaja ubistava, a 11 je rasvijetljeno.

Nadležni pokušavaju da “ispeglaju” situaciju

Bajramspahić je ocijenila da u posljednje vrijeme postoji tendencija da se iz nadležnih državnih organa, bezbjednosna situacija pokušava “normalizovati” statističkim podacima koji u apsolutnim brojevima pokazuju da situacija u Crnoj Gori nije lošija nego u regionu ili da je statistika u padu u odnosu na na primjer 90-te.

„Zato je naša Pointpulse mreža napravila infografike i uporedila podatke na regionalnom nivou uzevši u obzir i broj stanovnika kao relevantan parametar“, pojasnila je ona. Iako Srbija,objašnjava ona, ima u prosjeku oko 50 ubistava i teških ubistava godišnje, a Crna Gora mnogo manje; u odnosu na broj stanovnika, Crna Gora ima duplo više ubistava nego Srbija.

„Preciznije na 100,000 stanovnika, u posljednje tri godine (2014. do 2016.), Crna Gora je imala 1,5 ubistvo a Srbija 0,73“, rekla je Bajraspahić.

Ona je istakla da, kada je u pitanju teški kriminal, nikako ne treba zaboraviti da statistika dehumanizuje ubijena lica i pravi od njih broj, čega se treba čuvati.

I Slovenija i Hrvatska imaju manje policajaca

U Hrvatskoj je u 2015. godini bilo 12 puta više krivičnih djela nego kod nas - 59. 233, a u Sloveniji, 8 puta više - 40 759.

U Sloveniji međutim ima 380 policajaca na 100.000 stanovnika, dok je taj broj u Hrvatskoj 477. U Crnoj Gori je trenutno 677 policajaca na 100.000 stanovnika.

Zemlje Zapadne Evrope imaju između 100 i 200 službenika na 100.000 građana.

MUP ćuti

Iz MUP-a nijesu odgovorili na pitanja “Vijesti” kako komentarišu toliki broj zaposlenih policajaca u odnosu na bezbjedonosnu situaciju u zemlji.

“Vijesti” su pitale i da li po njihovom mišljenju treba smanjiti broj zaposlenih i koliko crnogorska policija ima kapaciteta da se uhvati u koštac sa velikim brojem ubistava, bombaških napada i drugih krivičnih djela i šta im nedostaje u tom smislu.

Pitanje je bilo i da prokomentarišu to što prema nalazima izvještaja ima dva puta više ubistava u Crnoj Gori nego u Srbiji u odnosu na broj stanovnika i da posljednjih godina raste kriminal povezan sa drogom.

Galerija

( Maja Boričić )