SimEvropa - ludilo koje je zahvatilo Brisel

Svako ko je igrao (ili gledao svoju djecu kako igraju) kompjuterske igrice koje simuliraju pravi život, poput „SimCity“ ili „Simsovi“, zna kako se na njih lako navući. Bezbrojni sati se provode stvarajući intrigantni virtuelni svijet, bilo da je riječ o kući ili o cijelom gradu, izmišljaju se likovi koji govore besmislenim jezikom poznatim kao simski, kontrolišu njihove aktivnosti i pratiti katastrofe koje ih zadese. Slično ludilo je zahvatilo Brisel: nazovimo ga SimEvropa.

Virtuelni svijet

Gido Vestervele i Radek Sikorski, šefovi diplomatija Njemačke i Poljske, proveli su veći dio ove godine zatvoreno sa devet kolega (skoro sve dječaci) igrajući se u izmišljenom svijetu. Prošle nedjelje oni su predstavili plodove njihove „Grupe budućnost Evrope“. To je svijet koji uključuje izabranog evropskog predsjednika, uticajnijeg evropskog šefa diplomatije, evropsku graničnu policiju i možda čak i evropsku vojsku. Britanske kvariigre nijesu bile pozvane.

Svega nekoliko dana ranije, Žoze Manuel Baroso, predsjednik Evropske komisije, održao je godišnji govor o „stanju unije“ i pričao o budućoj „federaciji država nacija“, što je ponovio i u bezbroj novinskih komentara i mišljenja. Baroso je stoga oživio termin koji je skovao njegov prethodnik Žak Delor, ali nije objasnio što misli pod tim. On samo kaže da će neke predloge iznijeti do 2014.

Svojim riječima Baroso ide ispred trojice ostalih „predsjednika“ - Hermana van Rompija iz Evropskog savjeta, Marija Dragija iz Evropske centralne banke i Žan Klod Junkera iz Eurogrupe ministara finansija – koji kolektivno planiraju „autentičnu“ ekonomsku i monetarnu uniju. Nakon što je postavio „temelje“ u junu, Van Rompij je sada predstavio „koncept“ koji između ostalih stvari predlaže centralni budžet eurozone. Preliminarni izvještaj mogao bi biti predstavljen na samitu u oktobru a finalna verzija bi trebalo da bude vani u decembru.

Merkel doprinijela ludilu

Na mnogo načina Angela Merkel, njemačka kancelarka, počela je ovo ludilo njenim pozivima za „političkom unijom“ (uključujući i veća ovlašćenja manjkavom Evropskom parlamentu). Ovo je čudno u Francuskoj gdje su stranke duboko podijeljene oko Evrope još od referenduma 1992. u vezi sa Sporazumom iz Mastrihta (koji je odobren tijesnom većinom) i onim iz 2005. o ustavnom sporazumu (koji je odbijen). Ipak Pjer Moskovici, socijalistički ministar finansija, nedavno je izgovorio riječ „federalizam“. A Fransoa Fijon, nedavni konzervativni premijer, predložio je novi „pakt za Evropu“ koji bi uključivao i evropskog ministra finansija.

Sikorski i Vestervele su veći dio godine proveli osmišljajući novu Evropu

Sve ove ideje potiču iz jedne stare igre: Više Evrope. Cilj je izbjeći kataklizmični rat, ili dominaciju jedne zemlje, ujedinjavanjem a da se pritom i dalje ganjaju nacionalni interesi. Svaki stepen integracije postaje teži kako se problemi produbljavaju. Igrači ne moraju samo da se pregovorima dokopaju veće moći, već onda moraju nove dogovore prodati nezadovoljnom stanovništvu.

Zlikovci protiv „Više Evrope“

U SimEvropi ljudi su virtuelni, podijeljeni na dobre Evropljane i loše nacionaliste ili populiste. Zlikovce može pobijediti „Više Evrope“. U stvarnom svijetu stvari su malo komplikovanije. Postoji rastuća podozrivost povodom evropskog projekta. Prema nedavno objavljenim istraživanjima, većina Njemaca misli da bi im bilo bolje bez eura, a mnogi bi se i rado riješili EU. U Francuskoj većina onih koji su glasali za Sporazum iz Mastrihta ne bi to ponovo učinili. U Španiji, međutim, većina želi da produbi integraciju eurozone.

U SimEvropi ljudi su virtuelni, podijeljeni na dobre Evropljane i loše nacionaliste ili populiste. Zlikovce može pobijediti „Više Evrope“. U stvarnom svijetu stvari su malo komplikovanije

Euroskeptične i eurofobične stranke pridobijaju značajan dio biračkog tijela. Na holandskim izborima ovog mjeseca partije centra su se vratile, međutim, često usvajajuću žestoku retoriku protiv paketa pomoći zaduženim zemaljama. Na mnogim mjestima, postoji sve glasniji poziv da građani budu direktno konsultovani putem referenduma, mada iz različitih razloga. U Britaniji euroskeptici se nadaju da će napustiti EU dok u Njemačkoj proevropska elita želi referendum kako bi promijenila ustav i dala veća ovlašćenja Briselu.

Nazad u realnost

Pretvarajući zamišljenu valutu u realnost, evropski lideri su stvorili stvarnu krizu sa kojom sada moraju da se pozabave. Povratak na stare marke, franke i lire bio bi bolniji od pokušaja da se popravi euro. To znači još integracija i odustajanje od naučene dvosmislenosti o krajnjem cilju Evrope kako bi njeni građani mogli da naprave jasan izbor.

Eurozona ide ka najgorem u oba svijeta – države nacije se osjećaju ugroženim zbog stalno rastuće kontrole Brisela, mada evropski stepen ostaje preslab da bi imao uticaja ili pridobio podršku građana

Lideri makar razgovaraju o pravim temama. Međutim, problem sa mnogim nedavno iznijetim idejama jeste u tome što one više zamagljuju najvažnija pitanja nego što ih razjašnjavaju. Ministrima spoljnih poslova se možda dopada ideja da se igraju sa evropskom vojskom, međutim, to teško da je ključna stvar za rješavanje ekonomske krize. Slično tome Barosova federacija nacija država promašuje suštinu.

Eurozona ide ka najgorem u oba svijeta – države nacije se osjećaju ugroženim zbog stalno rastuće kontrole Brisela, mada evropski stepen ostaje preslab da bi imao uticaja ili pridobio podršku građana. Bolji pristup bi bio da se ostave po strani etikete i razmisli o uskom nizu suštinskih funkcija koje treba dublje integrisati.

Njemačka odbacuje dijeljenje duga na temelju tvrdnje da čak ni Amerika ne očekuje od svojih država da garantuju za međusobne dugove.

Ipak, Amerika ima savezne obveznice, podržane saveznim porezima koje zauzvrat pružaju bezbjedna sredstva za sve banke. Ukoliko američke države bankrotiraju, onda će i mnoge banke. Nazovite to kako hoćete: integracija, centralizacija, federacija, konfederacija – cilj treba da bude stabilizacija sistema dovoljno da bi se omogućilo loše rukovođenim bankama i državama da bezbjedno bankrotiraju, piše Ekonomist.

( Nada Bogetić )