Studija o Jugoslaviji koja vraća slike, sjećanja i zvukove
“Dvadeset četiri hiljade poljubaca. Uticaj italijanske masovne kulture u Jugoslaviji 1955-1965” Frančeske Rolandi evocira elemente i pojave duboko urezane u sjećanje onih koji se sjećaju nekadašnje “Juge”
Knjiga “Dvadeset četiri hiljade poljubaca. Uticaj italijanske masovne kulture u Jugoslaviji 1955-1965.” Frančeske Rolandi predstavljena je u Narodnoj biblioteci “Radosav Ljumović” u Podgorici. Kako su svi od govornika istakli, ova knjiga će pružiti širu predstavu o deceniji sredine prošlog vijeka, ali će mnoge čitaoce i vratiti na neka nostalgična mjesta i emocije.
“Ova studija Frančeske Rolandi predstavlja novinu u našem društvu, ali i u savremenoj italijanskoj istoriografiji dok našem čitaocu i publici pomaže u sagledavanju činjenica i događaja, a pored faktografije evocira elemente i pojave ličnih situacija duboko urezanih u kolektivnom pamćenju svih nas koji se sjećaju nekadašnje Jugoslavije. Ova studija nudi i jednu posebnu nostalgičnu notu”, kazala je prof. dr Vesna Kilibarda te večeri.
Nije neobično naići na one koji se i danas prisjećaju nekadašnje “Juge”, a taj osjećaj se umije prenijeti i na mlađe generacije, rođene u vrijeme nagovještavanja raspada te velike države ili nakon toga.
“Onima koji u to vrijeme nijesu bili rođeni, koji ne pamte Jugoslavije, ova knjiga je na neki način vremeplov i možda će im pomoći da bolje razumiju jednu zemlju, koja je nekoliko decenija kasnije izbrisana sa političke mape današnje Evrope”, osvrnula je Kilibarda.
Dr Janko Ljumović istakao je da knjiga pruža odličnu refleksiju o stanju u nekadašnjoj državi i nekadašnjem vremenu, ali kroz pogled na “obične” ljude koji su prihvatali i usmjeravali kulturu i zemlju.
“Knjiga pruža širi kontekst, politički i ekonomski, tadašnje Jugoslavije i dokumentuje zaokret, ili treći put, koji je ispričan i istražen u mnogim klasičnim ili interdisciplinarnim pristupima, dok je u ovoj knjizi taj treći put istražen kroz prizmu pogleda na popularnu kulturu te zemlje koja u društvu traje i do dana današnjeg”, kazao je Ljumović i dodao da “knjiga daje odličnu refleksiju o onome što se dešava i nakon velikog otvaranja ka zapadu, a primjeri koje autorka navodi sežu do Novog talasa tokom ‘80. godina u Jugoslaviji”.
Osvrćući se na melanholiju koju ova knjiga može probuditi kod svih generacija, dr Slavko Burzanović, takođe jedan od govornika, kazao je da čak i samim uzimanjem ove knjige u ruke počinju da naviru sjećanja, slike, ali i zvukovi.
“I prije nego što počnete da iščitavate sadržaj ovog djela shvatićete da slike počinju da naviru čim uzmete knjigu u ruke, naviru slike, naviru sjećanja, a čak možete i čuti neke zvukove. Ova knjiga vas može odvesti na putovanje u prošlost koje je vrlo provokativno, inspirativno i romantično. Po mom mišljenju elementi eseja koje sadrži knjiga, vrlo uspješno vode kroz to prošlo vrijeme...”, potvrdio je on.
Rolandi se u svojoj studiji, kako je i sama priznala, manje bavila pitanjima političko - diplomatske istorije, a više interdisciplinarno - alternativnim svjedočanstvima o problemima i pojavama svakodnevnog života, posebno obraćajući pažnju na uticaj bliskog Trsta, željezničkih i pomorskih linija između Jugoslavije i Italije i svega onoga što su međusobno ove dvije zemlje međusobno prošle.
Rolandijeva je kazala da je zanemarila period Drugog svjetskog rata iz razloga što kasniji uticaj Italije na državu koje više nema biva pozitivan i prijateljski u mnogim sferama života.
Burzanović, Ljumović i Kilibarda istakli su da se nadaju da će djelo Frančeske Rolandi uskoro biti objavljeno i u crnogorskom izdanju i tako se naći u policama knjižara širom Crne Gore, ali i u domovima mnogih.
Tokom predstavljanja knjige, dr Janko Ljumović je pročitao i nekoliko citata značajnih ličnosti tog doba koji su govorili o Jugoslaviji, a jedan od tih je i citat poznatog britanskog umjetnika Henrija Mura koji na konstataciju da se “u Jugoslaviji stvara novi život” kaže nešto što bi i danas bila nečija želja, ali i patnja:
“Izuzetno me zanima da to vidim”.
Doktorirala na slovenačkim studijama
Frančeska Rolandi je 2012. godine doktorirala na slovenačkim studijama na Univerzitetu u Torinu sa tezom o uticaju italijanske masovne kulture u Jugoslaviji. Ona je dobitnica nagrade Vinka Kitarović za 2014. godinu. Vršila je istraživačke aktivnosti na Univerzitetu u Ljubljani, Centru za studije o jugoistočnoj Evropi u Gracu i na Institutu za istorijske studije u Napulju.
Rolandi je trenutno istraživač na Univerzitetu u Rijeci u sklopu programa Newfelpro.
Potrošačka groznica: Jugosloveni ka Trstu
Dr Vesna Kilibarda je kazala daFrančeska Rolandi u svom djelu tumači uslove i modalitete prijema italijanske kulture u jugoslovenskom društvu i to preko muzike, filma, televizije, mode i drugih materijalnih elemenata.
“Na posebno zanimljiv način autorka se bavi se tumačenjem, tada vrlo rasprostranjenog fenomena - šoping Jugoslovena u Trstu. Glavna meta svih stanovnika zemlje bio je Trst prema kome su, uglavnom noćnim vozovima i autobusima, a tek kasnije i privatnim automobilima, iz različitih djelova zemlje, u pravoj potrošačkoj groznici, kretale stotine građana Jugoslavije u nabavku raznovrsnih elemenata materijalne kulture, a prije svega vjenčanica, maturskih haljina, šuškavaca, cipela, patika, trenerki, zavjesa, posuđa, satova, autodjelova, kič suvenira, sportske opreme, kao i druge robe široke i raznovrsne potrošnje”, primjećuje Kilibarda.
Ona se prisjetila i kulinarskih specijaliteta koji su pristizali iz Italije prenoseći se od kuhinje do kuhinje, ali i luna parkova koji su predstavljali nezamislivu zabavu tadašnjem narodu svih generacija.
Jugosloveni su, po uzoru na italijansku proizvodnju, počeli razvijati i svoju, a najčešće su to bili aparati bijele tehnike (od kojih bi se mnogi danas mogli posmatrati antikvitetima), bicikla, prvi četvorotočkaši koje pamte i mlađe generacije, ali i posuđe, deterdženti, pa i špageti.
“Iako u manjem broju, i Italijani su u suprotnom smjeru prelazili italijansko - jugoslovensku granicu najčešće tražeći daleko jeftinije jugoslovenske privredne proizvode i benzin”, kazala je ona. Kilibarda je istakla i da se autorka u knjizi detaljno bavi uticajem italijanske muzike na muzičke trendove tadašnje Jugoslavije. Taj uticaj se ogledao “u takozvanoj festivalomaniji, odnosno festivalima lakih nota u raznim centrima Jugoslavije, poput Opatije, Splita, Beograda, Zagreba, a na kojima su često gostovali najpopularniji predstavnici italijanske zabavne muzike”.
Ne smije se zanemariti ni uticaj Italije koji se odvijao i u okviru filma, televizije, kvizova, modnih trendova, načina života i ko zna čega još...
Galerija
( Jelena Kontić )