Švedski Šindler, najveći spasilac života
Raul Valenberg je 1944. je spasio živote hiljadama mađarskih Jevreja, a danas postoje brojni filmovi i knjige koje čuvaju njegova djela od zaborava
O njemu su pisane knjige, pravljeni filmovi. Škole širom svijeta nazvane su po ovom čovjeku.
Raul Valenberg je 1944. spasio živote hiljadama mađarskih Jevreja.
Rođen je švedski Šindler
Valenberg je odlikovan posthumno, a švedski Šindler" rođen je 4. avgusta 1912.
Hamburški novinar Ulrih Felklajn kaže da nije bio profesionalni političar, vojnik ili diplomata.
"Valenberg je bio mlad čovjek koji se svom snagom angažovao u ime čovječnosti ."
Trebao je da bude bankar, ali je spašavao živote
Raul Valenberg je rođen 4. avgusta 1912. u jednoj poznatoj švedskoj preduzetničkoj i diplomatskoj porodici.
Trebalo je da postane bankar, ali za taj poziv nije imao ni volje, ni talenta.
Počeo je, pa prekinuo studije arhitekture u SAD.
Tokom Drugog svetskog rata u Švedskoj je započeo trgovinu delikatesima.
Ulrih Felklajn priča kako je Valenberg 1944. iz bezbjedne Švedske otputovao u Budimpeštu.
"Njegov jedini zadatak, kako je on to shvatio, bio je da spasi mađarske Jevreje od uništenja.
Ulrih Felklajn kaže da je Valenberg radio na svim nivoima.
Od neposrednog napada SS-ovaca i Gestapa spasio 20 hiljada ljudi. Broj nikada neće biti tačno utvrđen."
Gost ili zatvorenik
Kao švedski izaslanik Valenberg je imao diplomatski imunitet. A to je znao da iskoristi: kupovao je zgrade koje su služile za spasene kao skloništa pod zastavom Švedske. Podmićivao je službenike, prijetio političkim posledicama kada bi mu uskratili pomoć.
Među onima koje je Valenberg spasio jeste i nedavno preminuli austrijski istoričar Džoni Mozer
Džonija Mozera je mladi Šveđanin ga je impresionirao hrabrošću i fizičkom pojavom.
"Ćelav, visokog čela, prvoklasnog nemačkog, prijatne spoljašnjosti, veoma dobrog vladanja. Pričali smo mu sve.
Kada je Crvena armija ušla u Budimpeštu 1945. u gradu je bilo čak 100.000 Jevreja. 16. januara švedske vlasti su saznale da se Valenberg nalazi pod sovjetskom zaštitom:
"Ne znam da li sam njihov gost ili zatvorenik", našalio se Valenberg, kada je i poslednji put viđen živ. Od tada mu se gubi svaki trag.
Najveći spasilac
7. februara 1957. Sovjeti su zvanično saopštili švedskim vlastima da je Valenberg umro 10 godina ranije od srčanog udara - u bolnici Ljubljanke, zatvora ozloglašene sovjetske tajne službe. Dokaza za to nije bilo. Tek 2001.
Aleksandar Jakovljev, šef komisije za rehabilitaciju žrtava političkih progona priznaje da je Valenberg ubijen. Zašto i ko ga je ubio, ostaje još uvek nepoznanica.
Danas postoje brojni filmovi i knjige o Raulu Valenbergu.
Posthumno je više puta odlikovan širom svijeta. Čak se nalazi i u Ginisovoj knjizi rekorda - kao najveći spasilac života.
Galerija
( Vijesti online )