Podmorničari u Crnoj Gori formiraju udruženje
To je potvrdjeno prilikom promocije monografije „Podmorničarstvo Jugoslavije“ u Tivtu
Nakon Srbije, Hrvatske i Slovenije i u Crnoj Gori će se organizovati bivši pripadnici podmorničke jedinice nekadašnje Jugoslovenske Ratne mornarice (JRM) kojih na našim prostorima, posebno u Tivtu i Boki, živi nekoliko desetina.
To je potvrdjeno prilikom promocije monografije „Podmorničarstvo Jugoslavije“ u Tivtu, kada je u ime inicijatora osnivanja Udruženja podmorničara Tivat, sa ovom idejom sve prisutne na promociju upoznao kapetan fregate u penziji Milodrag Jelisavac. Ovaj nekadašnji podmorničar već godinama je profesor u Srednjoj pomorskoj školi u Kotoru.
„Ovdje u Tivtu je sve i počelo 1928 godine, kada je jugoslovensko podmorničarstvo u pitanju, ovdje se sve nažalost i ugasilo 2005. Sedamdeset i sedam godina je čitav jedan ljudski vijek, a Boka je uvijek prihvatala podmorničare kao svoj ljude. Zbog tog i osnivamo NVO „Podmorničar“ u Tivtu, gradu koji duže od vijeka živi sa podmorničarima jer je su ovdje prve podmornice stigle još za vrijeme Austr-Ugarske“ kazao je Jelisavac podsjećajući da je nekadašnje tivatsko vojno brodogradilište Arsenal bilo specijalizovano upravo za remonte i održavanje podmornica kako najkompleksnijih ratnih brodova uopšte.
On je najavio da će osnivačka skupština Udruženja „Podmorničar“ Tivat biti održana u drugoj polovini septembra, a podršku organizovanju svojih bivših kolega koji žive u Crnoj Gori, juče su u Tivtu pružili i predstavnici udruženja bivših jugoslovenskih podmorničara iz Beograda, Ljubljane i Pule – Dragan Kosanović, Veljko Milatović, Tomislav Drašković, Vojko Gorup i Rade Vadjunec, te glavni urednik monografije „Podmorničarstvo Jugoslavije“ i bivši direktor tivatskog Arsenala Milan Komar i nekadašnji komandant Podmorničke flotila i komandant JRM, viceadmiral Fridrih Moreti iz Splita.
Bivše kolege sa jugoslovenskih podmornica juče su se družili u kafani „Pejčo“ gdje su zalazili radnici bivšeg Arsenala i posade ratnih brodova koji su u njemu remontovani. U društvu komandanta Mornarice VCG, takodje podmorničara, kapetana bojnog broda Rajka Bulatovića, podmorničari iz Srbije, Crne Gore, Slovenije i Hrvatske juče su obišli nekadašnji Arsenal – sada marinu Porto Montenegro, kao i ovdašnju muzejsku Zbirku pomorskog nasljedja u kojoj su glavni eksponati podmornice P-912 „Una“ i „P-821 „Heroj“.
Podmorničar iz Srbije, Slovenije i Hrvatske juče su posjetili i Generalni konzulat SFRJ u Tivtu gdje ih je primio konzul Marko Perković. On im je tom prlikom uručio legitimacije vjećnika AVNOJ-a koje su simbolično imale redne brojeve po taktičkim brojevima podmornica na kojima su ovi ljudi služili.
Veza duža od vijeka
Tivat i Boka Kotorska su podmornička baza postali još početkom 20.vijeka a tokom Prvog svjetskog rata ovdje je istoivremeno baziralo i preko 20 austro-ugarskih i njemačkih podmornica koje su djelovale na Jadranu i u Sredozemlju.
Tada su u Boki bile i svjetske legende podmorničarstva i ratovanja na moru poput Vilhelma Kanarisa, Valtera Forstmana, Lotara fon Arnoa Dela Perijera, Ota fon Hersinga, Maksa Valentajnera i najčuvenijeg od svih – Karla Denica, kasnijeg komandanta njemačkih podmorničkih snaga u Drugom svjetskom ratu.
U Tivat su 8.aprila 1928 uplovile i prve podmornice Kraljevske mornarice Jugoslavije – „Hrabri“ i „Nebojša“, a nakon Drugog svjetskog rata u Arsenalu su održavane sve podmornice RM JNA, ali i podmornice iz Libije i SSSR-a.
( Siniša Luković )