Unutrašnja poezija strateškog planiranja

IzložbaTanje Markuš “The Inner Poetry of Strategic Planning REVISITED (Unutrašnja poezija strateškog planiranja)” otvorena je u Umjetničkom paviljonu ULUCG do šestog juna. Postavku čini oko 50 radova nastalih u periodu od 2016. do 2018. god. u tehnici kolaža na aluminijskoj podlozi.

“Izložba istražuje mehanizme savremenog kolonijalizma, fokusirajući se na ulogu političko-ekonomskog diskursa u procesu instrumentalizacije umjetnosti, kao i (ne)moć umjetnosti u preispitivanju ove dinamike. Radovi se mogu svrstati u četiri tematske cjeline, koje se i same međusobno prepliću, pored instumentalizacije umjetnosti tema lobotomije upotrijebljena je kao alegorijski prikaz odnosa između umjetnika i kulturnog menadžmenta, dok su autoportreti ironizirana predstava transformacije kojoj umjetnik podliježe unutar ovog odnosa. Jedan dio radova tematizuje antifašističke tekovine našeg naroda”, kazala je Markuš “Vijestima”.

Markuš ističe da su radovi “posljedica otpora koji osjeća prema velikom dijelu manifestacija savremene angažovane scene”.

“U ovom vremenu multi-sektorske saradnje, postavlja se pitanje čije ideje sprovode umjetničke organizacije i kritičari koji kreiraju njihove programe? Jesu li iskreno predani ovoj beskorisnoj poeziji koju stvaramo ili su i oni zakačeni za lanac ishrane? Zanima me što se dešava sa tim lancem kad sam postane tema umjetnosti, podređen isključivo pravilima izvedenim iz umjetničke prakse”, pita se ona.

Njena umjetnost prelazi u rizično polje samim izborom tehnike koja nosi određenu težinu a nije zastupljena u crnogorskom društvu.

Markuš ističe da ne vjeruje u veliku društveno-reformatorsku snagu umjetnosti, “posebno u društvu koje je devedesetih godina interesovanje za kulturu zanmijenilo jeftinim tv sadržajima” i smatra da “umjetnici svojim radom treba da postavljaju pitanja, ne da nude odgovore ili gotova rješenja”, a to je upravo ono što ju je, kao ideja, vodilo i kroz ova djela i stvaranje postavke.

“Ako savremena umjetnost boluje od potčinjenosti opresivnoj i diskriminatorskoj politici „održivog razvoja“, kako angažovani umjetnik može da razmišlja u datim okolnostima osim kao pobunjenik? Ne vidim poentu angažovane umjetnosti koja ne ulazi u rizik. Pobuna kao umjetnički pristup integrisana je u sami čin stvaranja”, nastavlja umjetnica sa pitanjima.

Ona je jedna od rijetkih mladih umjetnika sa prostora bivše Jugoslavije za koju se vezuje i antifašistička angažovanost, što je Petričević prepoznala i u “Unutrašnjoj poeziji strateškog planiranja”.

“Tema istorijskog revizionizma vezuje se za performans iz novembra 2016. kojim se Tanja Markuš predstavila široj publici. Ona je tada na novootkriveni spomenik njemačkim vojnicima poginulim u II svjetskom ratu položila petokraku od crvenih karanfila, citirajući ovom izvedbom herojski čin svoje ukrajinske imenjakinje koja je u buket kojim je dočekala njemačku vojsku sakrila granatu. Granata sakrivena u petokraci druge Tanje eksplodira na različitom nivou. „Diskretnu ceremoniju“ događaja zatvorenog tipa iskoristila je kako bi ukazala na netransparentnost samog čina i notorno nerazumijevanje smisla ozbiljnog suočavanja s prošlošću koje ostaje monopol i moneta države, nonšalantno otuđene od naroda kome bi trebalo da pripada”, navodi Petričević.

Umjetnica objašnjava da rad za nju predstavlja “konceptualni prostor koji omogućava više nivoa tumačenja – od predmeta koji nose simboličku vrijednost do dovođenja autorskog identiteta u funkciju materijala koji, na osnovu zajedničkih imenitelja, oslobađa identitet izdvojen iz istorijskog konteksta”.

( Jelena Kontić )