Rubom Sunčevog sistema kruži nepoznat masivni objekat

Nova istraživanja pokazuju da bi rubom Sunčevog sistema mogla kružiti nepoznata planeta. Iako je predaleko da bi bila uočena teleskopima, izgleda da potencijalna nova planeta upozorava na svoju prisutnost tako što remeti putanje objekata u Kujperovom pojasu – tvrdi Rodni Gomez, astronom u brazilskoj Nacionalnoj opservatoriji u Riju, prenosi National Geographic.

Kujperov pojas čine malena zaleđena nebeska tijela – uključujući i neke patuljaste planete – koja se nalaze van Neptunove orbite. Pluton, patuljasta planeta koja se donedavno smatrala devetom planetom Sunčevog sistema je na primjer, jedan od najvećih objekata u Kujperovom pojasu prečnika oko 2300 kilometara. Prečnici desetina drugih objekata u pojasu se mogu izraziti u stotinama kilometara, a svake godine se otkriva sve više takvih objekata.

Ono što je posebno zanimljivo, kaže Gomez, je da prema njegovim najnovijim proračunima, otprilike pola tuceta objekata u Kujperovom pojasu – uključujući i udaljeno tijelo nazvano Sedna – putuje orbitama koje se razlikuju od predviđanja astronoma utemeljenih na postojećim modelima.

Za ove neobične putanje postoji nekoliko potencijalnih objašnjenja, kaže Gomez, koji je svoje otkriće predstavio na sastanku Američkog astronomskog društva održanog 15. maja u Oregonu.

„Lično smatram da je najvjerovatnije objašnjenje da u našem sistemu postoji dosad nepoznati objekat planetarne mase“ – i to planeta koji kruži veoma daleko od Sunca, ali koja je u isto vrijeme toliko masivna da njena gravitaciona sila utiče na objekte u Kujperovom pojasu.

U svom najnovijem radu, Gomez je analizirao orbite 92 tijela u Kujperovom pojasu pa je zatim uporedio svoje nalaze s kompjuterskim modelom koji je predvidio na kojim bi se mjestima u pojasu trebalo da se nalaze tijela, sa i bez kontrole uticaja dodatne planete.

Kada udaljena planeta nije uključena u model, zaključuje Gomez, on ne predviđa dobro putanje kod 6 objekata u pojasu. Koliko bi tačno misteriozna planeta trebalo da bude velika, ostaje nejasno i tu je otvoreno veoma mnogo mogućnosti.

Gomez drži kako bi se u proračun dobro uklopila planeta veličine Neptuna (otprilike 4 puta veća od Zemlje) koja kruži 225 milijardi kilometara od Sunca (otprilike 1500 puta dalje od Zemlje). Ali, u proračun bi se isto tako uklopila i planeta veličine Marsa s veoma eliptičnom orbitom koja bi tijelo povremeno „dovodila“ na otprilike 8 milijardi kilometara od Sunca.

Gomez spekuliše da bi misteriozni objekt mogao biti planeta-lutalica koji je „izbačen“ iz vlastitog solarnog sistema da bi bio uhvaćen u Sunčevo gravitaciono polje. S druge strane, planeta se mogla formirati i relativno blizu našeg Sunca te, pod uticajem gravitacionih sila drugih planeta, biti izbačena prema rubu Sunčeva sistema.

Ali, kakva god da je i kako god da je nastala, njen pronalazak je prilično velik izazov. Za početak, moguće je da je planeta prilično tamna, a da stvari budu još teže, Gomezovi proračuni astronomima ne nude nikakve upute gdje bi trebalo da traže planetu. „Ona može biti bilo gdje“ kaže on.

Gomezova teorija zaintrigirala je mnoge astronome, ali gotovo svi su saglasni da treba pronaći mnogo više dokaza da bi se složili kako Sunčev sistem (opet) ima devet planeta.

„Sasvim je očigledno da je pronalazak nove planete prilično velika stvar“ kaže Rori Barns, astronom sa Univerziteta u Vašingtonu i nastavlja: „Ali ja smatram da Gomez nema nikakvih dokaza o njenom postojanju“.

Prema Barnsu, Gomez je „oblikovao teoriju pomoću koje se može saznati kako je takva planeta mogla oblikovati djelove našeg solarnog sistema. Iako dokazi o postojanju nove planeta ne postoje, smatram da je možda i najvažnije Gomezovo otkriće to što nam je pokazao da postoje načini da se takvi dokazi pronađu“.

Daglas Hamilton, astronom sa Univerziteta u Merilendu, slaže se da su postojeći dokazi daleko od konačnih. „Ono što je Gomez pokazao svojim argumentima o vjerovatnoći, je samo da su nešto veće šanse da nova planeta postoji. Ali on još uvijek nema krucijalni dokaz“.

Ni Hal Levison, astronom u Jugozapadnom istraživačkom institutu u Koloradu, nije siguran kako da protumači Gomezove nalaze.

„Izgleda mi malo vjerovatno da bi potencijalni solarni saputnik veličine Neptuna mogao prouzrokovati efekte koje je on primijetio“ kaže Levison.

Ali dodaje, „ja poznajem Rodnija i siguran sam da su njegovi proračuni tačni“.

Smatram da u našem sistemu postoji dosad nepoznati objekat planetarne mase koji kruži veoma daleko od Sunca, ali koji je u isto vrijeme toliko masivan da njegova gravitaciona sila utiče na objekte u Kujperovom pojasu, kaže Gomez

( Vijesti online )