Ruski novac za puč u Crnoj Gori išao preko Letonije?

Vlasti Letonije istražuju da li se preko njenih banaka usmjeravao ruski novac za miješanje u izbore i politiku drugih država nakon što su dobile upozorenje od Sjedinjenih Država, piše Rojters.

Nije poznato koji se slučajevi istražuju, ali je visoki letonski zvaničnik rekao britanskoj agenciji da se jedan tiče protoka ruskog novca preko jedne letonske banke za podršku pokušaju puča u Crnoj Gori.

Ovi navodi, koji naglašavaju ulogu te države kao provodnika za ruski novac na putu ka zapadu, pojavili su se nakon što je treća po veličini letonska banka zatvorena u februaru pošto su je SAD optužile za pranje novca.

Ministar spoljnih poslova Edgars Rinkevičs je rekao Rojtersu da su građani Rusije i bivših sovjetskih republika, uključujući osobe pod američkim sankcijama, polagali novac u letonske banke i da je dio njega možda upotrijebljen za političku manipulaciju.

"Takođe postoji veza sa … hibridnim ratovanjem, da je novac koji je prebacivan ili držan u letonskom finansijskom sistemu mogao biti upotrijebljen da podrivanje...političkih sistema drugih država“, rekao je Rinkevičs.

"Trenutno, naši policijski organi istražuju neke tragove koji su nam dostavljeni a odnose se na hibridno ratovanje“, rekao je šef diplomatije, misleći na kampanje za vršenje uticaja na političke događaje, navodi Rojters.

Letonska ministarka finansija Dana Reizniece Ozola je potvrdila da je vlada pokrenula takvu istragu pošto je dobila vjerodostojne informacije od „naših strateških partnera“, misleći na SAD.

"To je vrlo aktuelno pitanje … za čitavu Evropu, posebno ako se ispostavi da je novac korišten za manipulisanje izbornim rezultatima u nekoliko evropskih država“, rekla je Reizniece-Ozola Rojtersu.

Ministri nisu saopštili detalje o tome koji se slučajevi istražuju, ali su tri visoka letonska zvaničnika kazala da se jedan tiče protoka ruskog novca preko jedne letonske banke za podršku pokušaju puča u Crnoj Gori 2016. godine.

Rojters podsjeća da je, dok su se održavali izbori u Crnoj Gori, uhapšeno 20 osoba iz Srbije na osnovu sumnje da su planirale oružane napade protiv te države. Vlasti Srbije su kasnije saopštile da su otkrile dokaze, uključujući 125.000 eura u gotovini i uniforme.

Specijalni tužilac Milivoje Katnić je optužio Moskvu za umiješanost u zavjeru sa ciljem, kako je rekao, sprečavanja integracije Crne Gore u NATO, navodi britanska agencija. Kremlj je takve navode odbacio kao apsurdne.

"Novac koje je išao preko Letonije je moguće korišten za finansiranje puča u Crnoj Gori“, rekao je jedan od letonskih zvaničnika, koje su željeli da ostanu anonimni.

"Moguće da je novac uplaćivan iz više djelova, u iznosima poput 15.000 dolara, kako niko ne bi primijetio“.

Rusija je takođe optužena za uplitanje u izbore počev od Njemačke do Sjedinjenih Država, mada Moskva to poriče.

Rojters je Kremlju uputio pitanja da li je Rusija koristila Letoniju za premještanje sredstava koja su korištena za političko miješanje u Evropi, da li je učestvovala u pokušaj državnog udara u Crnoj Gori i da li su ljudi iz Rusije, koji su pod sankcijama SAD, imali račune u bankama u Letoniji.

U komentaru koji je Rojtersu poslat iz kabineta portparola Kremlja Dmitrija Peskova stoji: Odgovor na sva pitanja je ne“.

Portparol vlade Crne Gore nije komentarisao navode, navodi britanska agencija.

Banke prestale da posluju u švajcarskom stilu

Posljednje upozorenje SAD da su letonske banke možda odigrale ulogu u manipulacijama Rusije naglašava kontinuirani pritisak Vašingtona na baltičke države da pojačaju kontrole.

Ranije ove godine, američke vlasti su optužile treću po veličini banku u Letoniji, ABLV, za pranje novca i kršenje sankcija Sjevernoj Koreji, što je dovelo do zatvaranja banke i do najteže finansijske krize u posljednjoj deceniji.

Sumnja da bi veliki prilivi ruskih sredstava takođe mogli biti upotrijebljeni za političko miješanje naglasili su potrebu za promjenom bankarstva u švajcarskom stilu koje su desetine letonskih banaka nudile Rusima i građanima bivših sovjetskih država.

Rinkevičs je kazao da je način poslovanja u zemlji promijenjen i zbog agresivnije ruske spoljne politike, poput one u Ukrajini.

"Rusko ponašanje se prilično promijenilo“, kazao je za britansku agenciju. „Postoji veza između pranja novca i mogućnosti upotrebe prljavog novca za uticanje... na politički sistem naših saveznika“.

„Postojao je koncept da Letonija može biti most između zapada i istoka“, kazao je. „Treba da se oprostimo od tog cijelog koncepta sa mostom“.

Od ostvarivanja nezavisnosti od Rusije 1991, više od deset letonskih banaka se predstavilo kao kapija za zapadno tržište za klijente u Rusiji i bivšim sovjetskim državama poput Ukrajine - i obećale su klijentima tajnovitost u švajcarskom stilu.

Na vrhnucu 2015, letonske banke su imale depozite od oko 12 milijardi eura za strane klijente, navodi Rojters. Bankari i zvaničnici kažu da je veliki dio tog novca stigao iz Rusije.

Zbog promjene bankarskog pristupa, Letonija je suočena sa napornim balansiranjem. Vašington je važan vojni saveznik ove bivše sovjetske države sa populacijom od dva miliona ljudi na istočnom obodu Evropske unije. Sa druge strane, Letonija takođe ima bliske istorijske i trgovinske veze sa Rusijom.

( Nada Bogetić, Angelina Šofranac )