Španija prijeti osvetom, ali Argentina odavno prkosi međunarodnim investitorima
Španija nema puno prostora da izvrši pritisak na Buenos Ajres zbog nacionalizacije naftne kompanije
Španija je zaprijetila da će se osvetiti Argentini zbog nacionalizacije španske energetske kompanije, ali će Madridu biti teško da izvrši stvarni pritisak na naciju koja je nema pristup svjetskim tržištima duga i koja je u prethodnim sporovima ignorisala zahtjeve za plaćanje odštete.
Argentinska predsjednica Kristina Fernandes je ove nedjelje, prkoseći upozorenjima Madrida (kralj Huan Karlos je lično lobirao) i Evropske unije, objavila da će ispuniti životni san i riješiti energetsku krizu njene države preuzimanjem kontrole nad najvećom naftnom kompanijom YPF, podružnicom španskog Repsola.
Madrid je odmah zaprijetio ekonomskim i diplomatskim „posljedicama“.
"Ta prijetnja ima stvarno mali kredibilitet. Šta mogu preduzeti?“ rekao je Hoze Injasio Toreblanka, šef madridske kancelarija Evropskog savjeta za spoljne odnose, prenio je Rojters.
On je kazao da Argentima ima malo investicija u Španiji, dok bi španske kompanije sa investicijama u drugim argentinskim sektorima, poput telekomunikacija, mogle trpjeti ukoliko eskaliraju tenzije između dvije države.
Španija traži pomoć EU
Španija će tražiti od Evropske unije da uloži žalbu Svjetskoj trgovinskoj organizaciji protiv Argentine, rekao je agenciji Rojters jedan visoki izvor iz španske vlade, iako možda neće uspjeti da dobije podršku svih 27 članica.
EU, SAD i drugi već su se žalili STO na Argentinu
Čak i ako dobije podršku EU, takva žalba može neće uspjeti kod STO, koja će tražiti dokaz da Argentina radi protiv javnog interesa time što preuzima kontrolu nad YPF, koja je privatizovana 1993.
EU, SAD i drugi već su se žalili STO na Argentinu zbog njenih novih protekcionističkih pravila o zabrani uvoza.
Minsitri spoljnih poslova EU će na sastanku u ponedjeljak raspravljati o sporu između Španije i Argentine.
Argentinska ekonomija i dalje raste
Fernandes je, kao navodi „Gardijan” jednim dijelom motivisana neuspjehom sektora energije, koji nisu uspio da odgovori na zahjeve ekonomskog uspona u posljednjih devet godina. Rastu takođe prijeti inflacija i potrošnja na program socijalne zaštite i industrijske subvencije, što čini osnovu popularnosti Fernandesove.
Procjenjuje se da će Argentina 2012. uvesti više od 12 milijardi dolara gasa i nafte da bi nadoknadila neuspjeh kompanija poput YPF (koja proizvodi 30 odsto argentinske nafte) i zadovoljila potražnju.
Tokom vladavine Fernandes i njegov supruga i prethodnika, pokojnog Nestora Kiršnera, Argentina je bila neprijateljski raposložena prema investitorima, ali i dalje ima snažan ekonomski rast i sve veću stopu zaposlenosti zahvaljujući visokim cijenama zrna soje, što čini najveći dio njenog izvoza.
Međutim, zbog stalnog zaziranja od investitora, Argentina zaostaje za Brazilom, Čileom i Peruom, koji su naklonjeniji biznisu, navodi Rojters.
Zbog poslovnog ambijenta u Argentini, Repsol je već radio na smanjenju izloženosti toj državi, tako da će efekat nacionalizacije biti ograničen.
Malo ko sa strane može izvršiti uticaj na Argentinu, osim, možda, Kine, koja kupuje 75 odsto argentinske soje u zrnu a takođe i veći dio njene prerađane soje.
Prema pravilima Svjetske trgovinske organizacije i EU, Španija ne može preduzeti jednostranu akciju protiv Argentine, na primjer ograničavanjem uvoza argentinskih proizvoda.
Španiji slaba vajda od moralne podrške
Španija bi mogla odlučiti da slučaj Repsol-YPF prijavi Međunarodnom centru za rješavanje investicionig sporova (ICSID), i zatražiti odštetu zbog eksproprijacije Repsola.
Fernandes je samo učvrstila politiku ukorijenjenu u ideologiji koja je Argentinu udružila sa ljevičarskim predsjednikom Veneceuele Ugom Čavesom
Međutim, Argentina bi mogla iznijeti argument da je eksproprijacija YPF-a u javnom interesu a borba oko procjene vrijednosti firme je već u toku, pošto je Argentina saopštila da ne namjerava da plati 9,3 milijarde dolara koje Repsol traži za svojih 51 odsto YPF-a.
Argentina takođe ima veoma loš dosije u ICSID-u, koji je osnovan u okviru Svjetske banke. Četvrtina svih globalnih slučajeva kojima se to tijelo bavi, pokrenuta je protiv Argentine.
Zvaničnici EU su javno kritikovali potez Argentine, ali Toreblanka kaže da Španija ne očekivati više od moralne podrške.
Uprkos višegodišnjim upozorenjima da Argentina rizikuje izolaciju, Fernandes je pojačala reputaciju države kao globalnog kršioca pravila, koju je zaradila kada je proglasila bankrot 2002.
A potezom oko YPF, Fernandes je samo učvrstila politiku ukorijenjenu u ideologiji koja je Argentinu udružila sa ljevičarskim predsjednikom Veneceuele Ugom Čavesom.
Ostvaruje suprugov san
Fernandes (59), liderka lijevog centra, riješena je da sačuva političko nasljeđe svog supruga jačanjem kontrole države nad ekonomijom – čak i ako to znači sticanje neprijatelja.
Rojters piše da njeni razlozi za kršenje međunarodnih konvencija datiraju iz dana studentskog aktivizma tokom turbulentnih godina uoči „prljavog rata“ 1976-1983.
Tada je srela harizmatičnoh i borbenog Nestora Kiršnera, takođe studenta prava, koji je kasnije postao njen suprug i prije nje obavljao funkciju predsjednika od 2003. do 2007.
„Neumorno ćemo raditi za Argentinu o kojoj je on sanjao,“ rekla je Fernandes u ponedjeljak, pojašnjavajući plan o preuzimanju YPF. „Voljela bih da me može vidjeti sada, jer je uvijek sanjao o tome da povrati kontrolu nad YPF za našu državu, uvijek.“
Rojters piše da je argentinska liderka poznata po glamurozonoj i skupoj odjeći, ali da nosi samo crninu od Kiršnerove smrti od srčanog udara prije godinu i po. Pominje ga u skoro svim javnim govorima i često zaplače.
Galerija
( Angelina Šofranac )