Evropa oporezuje bogatstvo, a Crna Gora mobilne telefone

Crnogorska Vlada za sada nema namjeru da uvede porez na bogatstvo ili slične poreske mjere, iako se sve više evropskih vlada, posebno u državama čije su ekonomije iz temelja uzdrmane ekonomskom krizom, okreće svojim najbogatijim građanima, kao jedinom preostalom izvoru dodatnih finansija.

Tako je u Španiji prošle godine vraćen porez na bogatstvo, koji je ukinut samo tri godine ranije. Špansko ministarstvo finansija tada je saopštilo da će se porez odnositi na oko 160 hiljada najbogatijih građana Španije, čije bogatstvo iznosi preko 700.000 eura. Procjenjivalo se da će porez donijeti više od milijardu eura u državnu kasu Španije.

Ta praska u Evropi je zaživjela sa bivšom britanskom premijerkom Margaret Tačer.

Od 12 novih članica EU, za sada je samo Mađarska, koja je i najviše uzdrmana krizom, odlučila da uvede privremeni „porez solidarnosti“ od 4 odsto na prihode svojih bogatih stanovnika, i to 2010. godine.

Francuska je jedina članica EU koja je zadržala klasičan porez na bogatstvo od 1981. godine, kada ga je uvela kao porez solidarnosti, uprkos tome što je u posljednje dvije decenije trend u većini evropskih država bio ka regresivnijim metodama ujednačenih poreznih stopa.

Ta praska u Evropi je zaživjela sa bivšom britanskom premijerkom Margaret Tačer koja se vodila aksiomom da kapital stvara kapital i koja se u toj državi pokazala ispravnom jer su ostrvski bogataši stečeni novac, umjesto u državnu kasu, usmjerili na nove investicije i otvaranje novih mjesta.

Jaz između građana

Upravo je na istim osnovama bivši premijer Milo Đukanović objašnjavao zašto u Crnoj Gori ne bi bilo potrebno uvođenje poreza na bogatstvo ili naplate ekstraprofita, ali je vrijeme pokazalo da domaći tajkuni, koji su do imovine došli zahvaljujući tome što im je bliski vladajući establišment omogućio sticanje nacionalnog bogatstva, nijesu sposobni da oplode kapital.

U Francuskoj se već godinama raspravlja o ukidanju ove vrste poreza. On se primjenjuje kada je ukupno bogatstvo – nekretnine, obveznice, keš i pokretna imovina – preko 720.000 eura. Poreska stopa je od 0,55 do 1,8 odsto na bogatstvo od preko 15 miliona.

Poreze na bogatstvo ukinule su Austrija 1994. godine, Danska i Njemačka 1997, Holandija 2011, Island i Finska 2006. i Švedska 2007. godine.

Poreze na bogatstvo ukinule su Austrija 1994. godine, Danska i Njemačka 1997, Holandija 2011, Island i Finska 2006. i Švedska 2007. godine.

Međutim, činjenica je da se, posebno u starim članicama Unije, jaz između siromašnih i bogatih, u posljednjoj deceniji prošlog vijeka, toliko smanjio da je dilema koliko bi uvođenje takve vrste poreza imalo svrsishodnosti.

Norveška, koja nije članica EU, iako ima skoro 90 odsto istih propisa kao da jeste, ima porez na bogatstvo. Zvanični podaci pokazuju da najbogatiji stanovnici ove skandinavske zemlje imaju samo pet puta bolji životni standard od njenih najsiromašnijih žitelja. I u ostalim državama Skandinavije, iako ne postoji klasičan porez na bogatstvo, na snazi su poreski mehanizmi koji bogatima ne omogućavaju da postanu još bogatiji, a siromašnima da postanu još siromašniji.

Italija je prošle godine nakon duge rasprave odustala od uvođenja poreza na bogatstvo. To je uradila jer se zbog različitih stavki koje spadaju u „bogatstvo“ lako otvara prostor za utaju poreza i umjesto toga najavila mjere strože kontrole plaćanja poreza. Italija je, takođe, odlučila da smanji plate onima koji su na budžetu, pri čemu su premijer, ministri i poslanici na vrhu liste kojima su značajno smanjene zarade.

U potezima vlada u Rimu i Atini, tivatski Porto Montenegro Pitera Manka nedavno je dobio šansu da zaradi. Jedna od niza mjera nove vlade italijanskog premijera Marija Montija bila je da se uvede porez na vezove koji je primjenljiv na sva plovila iznad 10 metara dužine, što je rezultiralo potragom vlasnika jahti za alternativnim rješenjima izvan italijanskih voda. Porto Montenegro se u saopštenju pohvalio da je PDV u Crnoj Gori fiksiran na sedam odsto za sve turističke i nautičke usluge.

Opširnije u štampanom izdanju

( Vladan Žugić )