Predstavljena monografija o djelu Branka Filipovića Fila
Filo nikada nije bio umjetnik koji je promovisao inovacije i aktuelne tendencije, već umjetnik koji je stvarao uvijek vođen vlastitim prirodnim porivima, shvatanjima i stavovima
Monografija "Filo" posvećena crnogorskom slikaru i akademiku Branku Filipoviću Filu (1924-1997), promovisana je u Gradskoj knjižari, u okviru IV Zimskog salona knjige.
O luksuznoj dvojezičnoj monografiji čiji je izdavač Narodni muzej Crne Gore, govorili su urednica izdanja Šana Filipović, supruga Fila Filipovića, istoričari umjetnosti Sava Stepanov i Svetlana Racanović, autori tekstova u monografiji, i u ime izdavača Pavle Pejović, direktor Narodnog muzeja sa Cetinja.
Šana Filipović kazala je da je rad na monografiji trajao pet godina i da je njen nastanak bio jedan prirodan proces.
O slikarskom životu koji je počeo na Cetinju krajem 40-ih i početkom 50-ih godina, pa sve do posljednjih Filipovićevih radova nastalih u beogradskom ateljeu na Starom sajmištu poznih godina posljednje decenije, govorio je Sava Stepanov.
"Iako je njegov slikarski koncept u gotovo cjelokupnom opsegu bio apstrakcijski, iako je svoje slikarske ideje razvijao kontinuirano, bez dramatičnih i naglih promjena, iako je stvoren privid jednog slikarskog sistema koji se ostvarivao bez vidljivih reakcija na impulse svijeta umjetnosti, Filo je u nekoliko navrata bio jedan od čelnika tadašnjih slikarskih aktuelnosti: kao učesnik konfrontacije socijalističkom realizmu tokom ranih pedesetih, kao jedan od najznačajnijih aktera pokreta enformela u pedesetim i šezdesetim, kao aktivan učesnik obnovljivog ekspresionističkog gesta u umjetnosti sedamdesetih i 'slikarstva zrele strasti' tokom umjetnosti osamdesetih, kao ubjedljiv predstavnik 'čistog slikarstva' tokom poljednje dvije decenije vlastitog stvaranja i življenja", kazao je Stepanov ističući da je do takvih situacija i pozicija umjetnik dospijevao zahvaljujući autentičnom i karakterističnom shvatanju fenomena slike.
"Ta čistota shvatanja pikturalnosti davala je njegovom izrazu sugestivan, čak superioran utisak prirode slike, slike-bića", kazao je Stepanov naglašavajući da Filo nikada nije bio umjetnik koji je promovisao inovacije i aktuelne tendencije već umjetnik koji je stvarao uvijek vođen vlastitim prirodnim porivima, shvatanjima i stavovima.
Istoričarka umjetnosti Svetlana Racanović osvrnula se na umjetnikove nerealizovane projekte - „ideje za akcije koje bi medijski i konceptualno demonstrirale istupanje iz kruga enformela i samog slikarstva“.
"Zamisao 'nasađivanja' masivne skilpture, glave Josipa Broza sa lulom na visoki dimnjak zgrade Bigza u Beogradu, tako da pravi dim iz dimnjaka bude dim iz Titove lule; 'zasađivanje' cijelog niza skulptura istog junaka naših dana, koje variraju različita formalna rješenja, u ambijent čiste prirode, stanište ptica, Ćemovsko polje u Crnoj Gori; ideja da se sa terase budvanskog hotela Avala gađaju topovskim đuladima rashodovani brodovi usidreni u moru te da se zgodici, rupe u metalu, naknadno izlažu kao 'jedan veliki, kompaktni zid', kao umjetnikov rad, te da u cijelu akciju bude uključena publika; plan da se pećina neposredno iznad grada Cetinja preuredi, adaptira u opersku salu te da se ista poveže liftom sa centrom grada", navela je Racanović ističući da je riječ o idejama čiste ambijentalizacije ili „specifične kultivacije prirode ili ironičke transfiguracije“ kojima bi se saopštio umjetnikov aktivni stav.
O stvaralaštvu Filipovića u monografiji tesktove potpisuju Ješa Denegri i Zoran Gavrić.
( Jelena Pavićević Tatar )