Stomatologija: Žvakaća guma i njen uticaj na zube
Kao glavniji dodaci žvakaćoj gumi, pored vještačkih boja i aroma, najbitniji su vještački zaslađivači i to prije svega ksilitol i sorbitol.
Guma za žvakanje je poznata u raznim oblicima već više od 5.000 godina i prvi put se pojavila još u neolitnom periodu.
Oblici žvakaće gume upotrebljavani su i u antičkoj Grčkoj gdje se žvakala guma mastike.
Pored njih i mnoge druge kulture su žvakale gume dobijene iz različitih biljaka, trava i smola. Američki Indijanci su žvakali mješavinu smole, smrče i drugih četinara.
Kada su došli engleski doseljenici pokupili su tu naviku od njih tako da su i oni počeli da koriste ove primitivne oblike žvakaće gume.
Primijetivši to Džon Kurtis je napravio i prodavao prvu komercijalno napravljenu žvakaću gumu. Nedugo zatim, 1850. godine, uveden je parafin kao osnova umjesto smole da bi prvi patent za žvakaću gumu nastao 28. decembra 1869. godine.
Danas se kao glavni sastojak žvakaćih guma koristi prirodna guma.
Kao glavniji dodaci žvakaćoj gumi, pored vještačkih boja i aroma, najbitniji su vještački zaslađivači i to prije svega ksilitol i sorbitol.
Ova dva vještačka zaslađivača imaju dvije prednosti u odnosu na svima nama poznate zaslađivače (glukoza, fruktoza i skrob).
Prva je to što ih bakterije izazivači karijesa (kojima je inače potreban šećer za rast i razmnožavanje), ne mogu razgraditi, tj. ne mogu ih iskoristiti za svoje potrebe.
Druga prednost je to što i sami djeluju protiv ovih bakterija, inhibirajući njihov rast.
Zbog toga se danas u svim žvakaćim gumama upotrebljavaju ovi zaslađivači, te se žvakaće gume mogu smatrati jednim od pomoćnih načina borbe protiv karijesa.
Njihovo antikariogeno dejstvo se zasniva na dva principa.
Prvo, gore pomenuto, jeste da se bakterijama koje se hrane glukozom iz naših obroka “uvaljuje” ksilitol i sorbitol koji oni ne mogu da “svare”, a drugi, mnogo moćniji princip, jeste što sam akt žvakanja dovodi do povećanog lučenja pljuvačke.
Kako je pljuvačka veoma efikasna u borbi protiv karijesa (sadrži imunoglobuline, povećava pH u ustima što ne prija bakterijama itd.), to se njenim povećanim lučenjem organizam sam bori protiv karijesa.
Međutim, ovaj efekat ima samo pljuvačka koja se luči u prvih 5 minuta pa zbog toga bilo kakvo žvakanje gume nakon ovih 5 minuta, iz ugla borbe protiv karijesa, nema više smisla.
Istina, žvaka i poslije tih 5 minuta može biti ukusna.
I na kraju još jednom podsjećam, žvaka nije i ne može biti zamjena za četkicu.
Stoga, poslije svakog obroka uzmite žvakaću gumu, ali svako jutro i veče četkicu u ruke.
(www.mojstomatolog.net)
( Dr Miloš Radulović )