Većina kupi knjigu jer je čula za neki naslov

Svijetom već neko vrijeme vlada trend čitanja knjiga popularne psihologije i svjetskih bestselera, a sličan slučaj je i sa nama. Bilo da je marketinški efekat presudan za dobru prolaznost kod čitalaca popularnih naslova, koje njihovi izričiti protivnici nazivaju u žargonu i “lakom literaturom” ili samo želja da i na tom polju po svaku cijenu moramo biti u trendu, rijetki su oni kojima u ruke nijesu došle knjige Haleda Hoseinija, Paola Koelja, Robina Šarme, Nore Roberts, Elizabet Gilbert i još mnogih drugih autora čiji naslovi zauzimaju sami vrh na top listama najčitanijih knjiga.

Prema riječima PR i urednice Gradske knjižare Svetlane Tošović, najprodavaniji naslovi u pomenutoj knjižari se podudaraju sa najprodavanijim iz okruženja.

“Najprodavaniji naslovi su ujedno bestseleri i popularna psihologija: 'Hiljadu čudesnih sunaca' Haled Hoseini, 'Kaluđer koji je prodao svoj ferari' Robin Šarma, 'Avanture nevaljale djevojčice' Mario Vargas Ljosa, 'Jedi moli voli' Elizabet Gilbert, 'Tri metra iznad neba' Federiko Moća, 'Senka vetra Ruisa Safona', Tajna Ronde Bern, navela je Tošović.

"Iz oblasti popularne psihologije, izdvojila bih 'Kaluđer koji je prodao svoj ferari' Robina Šarme"

Urednica izdavačke kuće “Narodna knjiga” Zorica Marković kazala je da protekle godine, kao što je praksa pokazala i godinama unazad, najviše se čitala beletristika ali za njom nijesu zaostajali ni naslovi iz popularne psihologije.

“S tim u vezi najprodavaniji naslovi iz oblasti beletristike bili su: 'Alef', Paula Koelja, 'Avanture nevaljale devojčice', Marija Vargasa Ljose, od Gijoma Musoa 'Ostani kraj mene' i 'Vrati mi se', 'Praško groblje' Umberta Eka, kao i neizostavni 'Lovac na zmajeve' Haleda Hoseinija, kao i 'Brda Dakote' Nore Roberts.

Iz oblasti popularne psihologije, izdvojila bih 'Kaluđer koji je prodao svoj ferari' Robina Šarme, 'Kad je Niče plakao' Irvina Jaloma, 'Soulfood' Žane Poliakov“ kazala je Markovićeva i dodala da se i prema njihovim podacima ovi naslovi podudaraju sa najprodavanijim naslovima iz okruženja, a potvrda tome su, kako je navela, učešća “Narodne knjige” na aktuelnim sajmovima knjiga u zemljama iz okruženja, gdje smo potvrdili istovjetnost čitalačkih ukusa.

U bibliotekama kao u knjižarama

Ukusi čitalačke publike koja je u protekloj godini posjećivala biblioteke nemaju znatne razlike kada je u pitanju popularna literatura u odnosu na knjižare. Tako su u Narodnoj biblioteci “Radosav Ljumović” najtraženiji naslovi bili iz oblasti beletristike pa su čitaoci u biblioteci pored Ljosinih, Hoseinijevih i Koeljovih naslova, tražili na čitanje i “Zauvek u srcu”, Vesne Dedić, “Senka vetra” Karlosa Luisa Safona, “Početak bune protiv dahija” Svetislava Basare , “Otac”, Miljenka Jergovića, ”Nevidljivi” Pola Ostera, “Ono što oduvek želiš” Gordane Ćirjanić, “Usporavanje” i “Identitet” Milana Kundere.

Kao najčitanija djela u Centralnoj biblioteci “Đurđe Crnojević” iz oblasti svjetske književnosti izdvojili su knjige Paola Koelja “Alhemičar” i “Zahir”

Najtraženiji naslovi iz naučno-popularne literature bili su: Danijel Goleman “Socijalna inteligencija”, Radomir Konstantinović “Filozofija palanke”, Emil Sioran “Istorija i utopija”, Hana Arent “Život duha”, Luis Mamford “Tehnika i civilizacija”, saopštili su iz biblioteke.

Koristili i stručnu literaturu

Kao najčitanija djela u Centralnoj biblioteci “Đurđe Crnojević” iz oblasti svjetske književnosti izdvojili su knjige Paola Koelja “Alhemičar” i “Zahir”, zatim “O ljubavi i drugim demonima” Gabrijela Garsije Markesa, “Oluja mačeva”, “Sudar kraljeva”, “Igra prestola” Džordža Martina i “Ženski rodoslov” i “Paunovo pero” Ljiljane Habjanović Đurović.

“Iz oblasti stručne literature najviše se koristila stara i savremena stručna periodika iz raznih oblasti"

Ali kako su korisnici Centralne biblioteke uglavnom istraživači raznih profila, naučnici, profesori univerziteta, studenti, shodno tome u protekloj godini se dosta koristila stručna literaturu iz raznih oblasti.

“Iz oblasti stručne literature najviše se koristila stara i savremena stručna periodika iz raznih oblasti: prava, ekonomije, istorije, filologije, književnosti, marketinga, menadžmenta, potom magistarski radovi iz raznih oblasti, Crnogorska bibliografija; Bibliografija Jugoslovenskog bibliografskog instituta, razne opšte i personalne bibliografije, razna literatura koja se bavi istorijom i kulturnom istorijom Crne Gore, literatura o crnogorskom i ostalim jezicima sa bivšeg srpsko-hrvatskog jezičkog područja, literatura iz oblasti diplomatije, univerzitetski udžbenici iz raznih oblasti”, saopštila je bibliotekar - informatičar u Centralnoj biblioteci Milenija Vračar.

Kvalitet i čitanost

Što se tiče domaćih autora, u Gradskoj knjižari najčitaniji su pisci koji su postigli zavidan uspjeh i van Crne Gore, ali kako je istakla Tošović, PR i urednica Gradske knjižare, “u skorije vrijeme vlada interesovanje i za savremenu crnogorsku poeziju”.

Prema riječima Markovićeve, u “Narodnoj knjizi “ od domaćih autora je najtraženiji Milisav Popović i njegov roman “Predbuđenje”.

Da li su neki romani zaista predodređeni da budu čitani i da nose titulu “svjetskih bestselera”, i da li je u pitanju njihov kvalitet ili dobar marketing, takođe su pitanja na koja su “Vijesti“ tražile odgovore.

"Sada se sjećam riječi jedne prijateljice koja stalno potencira kako 'ne može da podnese Koeljove igre patetike kojima se dodvorava čitaocu'"

Autorka romana “Zubima za vjetar” Ines Mrdović smatra da kvalitet nije mjerilo čitanosti nekog naslova, a da marketing doprinosi čitanosti pojedinih naslova.

“Danas, više nego ikada ranije, kvalitet književnih djela nije mjerilo za čitanost nekog naslova, ali s druge strane bilo bi neumjesno zanemariti taj marketinški efekat koji je mnogim naslovima obezbijedio prolaznost kod čitalačke publike.

Sada se sjećam riječi jedne prijateljice koja stalno potencira kako 'ne može da podnese Koeljove igre patetike kojima se dodvorava čitaocu'. Ja ipak volim njegove knjige, jednako kao i fascinantnu snagu emocije u dva naslova Hoseinija, ili Ljosinu briljantnost riječi.

Međutim, to što su oni najtraženiji samo mi potvrđuje jednu tezu uopšte o čitaocima, oni istinski su prava rijetkost, budući da većina kupi knjigu jer je nekako čula za neki naslov, pa se shodno tome i ponaša - nabaviću je da bih bio u trendu”, kazala je Mrdovićeva.

Komunikacija sa čitaocima

Da u formiranju šire čitalačke publike i njenog ukusa marketinški efekat ima velikog uticaja slažu se u i Gradskoj knjižari i Narodnoj knjizi ali poručuju da je jednako važna i tematika djela.

"Digitalizacijom, kao ne samo elektronskim već i kulturnim fenomenom, interesovanja čitalaca su se promijenila i zato ih treba stalno pratiti"

“U formiranju čitalačke publike najbitnija je komunikacija sa čitaocima, a tu prevashodno mislim na promovisanje izdanja knjiga od strane izdavača”, kazala je Tošovićeva.

Iz Narodne biblioteke “Radosav Ljumović” poručuju da razvijanje čitalačkih navika u današnje vrijema kada ljudi imaju drugačije pasije i sklonosti nije nimalo lako, a kulturu čitanja bi trebalo, kako kažu, razvijati u najranijem uzrastu uz pomoć roditelja.

“Ukoliko roditelji nisu u mogućnosti da djeci kupuju knjige, onda je odlazak u biblioteku dobar način da se u njima probudi čitalački duh i omogući im se pristup saznanju različitih kulturnih vrijednosti. Zbog toga je od velikog značaja i odabrati šta čitati, naučiti šta je dobra, a šta trivijalna literatura.

Digitalizacijom, kao ne samo elektronskim već i kulturnim fenomenom, interesovanja čitalaca su se promijenila i zato ih treba stalno pratiti. Nove generacije su okrenute medijima, zato bi pored porodice i škole i mediji trebalo da budu važan faktor u popularizaciji i širenju čitalačke kulture”, kazali su “Vijestima” u Biblioteci.

LJOSA prvi u regionu

Srpski portal knjižara.com na osnovu mjesečnih lista najprodavanijih knjiga u najvećim knjižarama u Beogradu, Zrenjaninu, Subotici, Šapcu, Zaječaru, Jagodini, Podgorici i Herceg Novom sastavio je listu najprodavanijih knjiga u 2011. godini.

Sabirani su rezultati 20 najprodavanijih knjiga u svakom mjesecu u 2011. godini i to tako što su najprodavanije knjige ocjenjivane sa 20 poena, dok su knjige na svakom sljedećem mjestu dobijale poen manje.

Lista sadrži ukupno 50 najprodavanijih naslova a evo prvih pet : 1.“Avanture nevaljale djevojčice”, Mario Vargas Ljosa 2. “Kaluđer koji je prodao svoj ferari”, Robin Šarma 3. “Ringišpil”, Jelena Bačić Alimpić 4. “Lovac na zmajeve”, Haled Hoseini 5. “Alef”, Paulo Koeljo.

Najtraženija “Paranoja u Podgorici”

U Centralnoj biblioteci od domaćih autora najtraženiji u protekloj godini su bili Milovan Đilas “Besudna zemlja”, “Paranoja u Podgorici” Balše Brkovića kao i knjige Mirka Kovača i knjige Marka Vešovića.

I u Narodnoj biblioteci se takođe tražila “Besudna zemlja” Milovana Đilasa, ali i “Hansenova djeca” Ognjena Spahića i Brkovićeva “Privatna galerija”.

Među najtraženijim autorima u Narodnoj biblioteci, pored pomenutih su izdvojili i Bečanovića i Nikolaidisa.

( Milica Radović )