Mađari traže ostavku „viktatora“

Evropska komisija je saopštila da će razmotriti novi mađarski ustav kako bi utvrdila da li se kosi sa evropskim zakonima, dok su desetine hiljada demonstranata protestovale u ponedjeljak veče u Budimpešti, zahtijevajući ostavku premijera Viktora Orbana.

Masa koja se okupila ispred zgrade opere nazvala je premijera „viktatorom“, dok su Orban i drugi dostojanstvenici prisustvovali gala svečanosti unutar zgrade, prenio je CNN.

Najmračnije mjesto u Evropi

Proteste koji su trajali gotovo pet sati organizovale su opozicione partije i nevladine organizacije koje tvrde da je novi ustav nedemokratski.

„Viktor Orban i njegovi poslušnici pretvorili su Mađarsku iz zemlje koja obećava u najmračnije mjesto u Evropi“, kazao je poslanik iz redova socijalista Tibor Szanji za agenciju AFP.

Orban i ostali zvaničnici napustili su proslavu povodom usvajanja novog ustava na zadnja vrata kako bi izbjegli demonstracije.

Vladajuća partija Fides u aprilu je progurala ustav u parlamentu nakon što je na parlamentarnim izborima osvojila dvotrećinsku većinu. Kontroverzni ustav, koji je stupio na snagu 1. januara, iz zvaničnog naziva Mađarske izostavlja riječ „republika“ i uvodi nekoliko članova za koje Amnesti internešnal tvrdi da predstavljaju kršenje međunarodnih ljudskih prava.

Politička kontrola pravosuđa

Ova organizacija za zaštitu ljudskih prava kritikuje djelove koji definišu da život počinje začećem i brak kao zajednicu između muškarca i žene. Amnesti je takođe izrazio zabrinutost zbog uvođenja doživotne zatvorske kazne bez mogućnosti pomilovanja, kao i zato što se ustavom ne zabranjuje diskriminacija na osnovu seksualne orijentacije.

Opozicija i NVO sektor tvrde da se usvojenim izmjenama pojačava politička kontrola nad pravosuđem, centralnom bankom, vjerskim zajednicama i medijima. Novi ustav takođe propisuje promjene izbornog sistema, što, prema ocjenama opozicije, ide u prilog Fidesu.

I Evropska unija i SAD zahtijevaju da se ustav povuče

Međutim, vladajuća koalicija tvrdi da se novim ustavom unapređuje zakonski okvir za život u Mađarskoj. „Uprkos političkim debatama smatramo vrijednim to što je prvi put slobodno izabrani parlament donio ustav“, izjavio je Gergeli Guljas, poslanik Fidesa.

Međutim, ekonomska kriza sa kojom se suočava Mađarska, baca u sjenku i politiku vlade i opozicione proteste, smatra dopisnik BBC-a Nik Torpe.

EK: Očuvati nezavisnost centralne banke

Orbanova partija Fides dobila je izbore obećavši otvaranje miliona radnih mjesta – ali do sada nije zabilježen napredak. Raspoloženje javnosti se pogoršava, baš kao i rejting zemlje i njene šanse da privuče strane investitore i tako otvori nova radna mjesta.

Prema anketi sprovedenoj u decembru, popularnost Fidesa je opala za 18%, mada je i dalje ispred ostalih stranaka.

I Evropska unija i SAD zahtijevaju da se ustav povuče. Ovaj spor pobudio je sumnje u vezi sa pregovorima o novom finansijskom sporazumu Mađarske sa EU i MMF-om.

Evropska komisija će razmotriti Ustav da bi utvrdila da li se on kosi sa evropskim zakonima. Njen lider Žoze Manuel Baroso i Orban kontaktirali su tokom božićnih praznika i tom prilikom razmijenili više pisama, a prvi čovjek EK je zahtijevao da se očuva nezavisnost mađarske centralne banke.

Galerija

( Vijesti online )