Još jedan osvrt na Platea

Iako je tema koju ću tretirati na neki način već deplasirana i „bajata“, kao da je nešto uporno, nedjeljama već, vraća na površinu javne debate ne dozvoljavajući joj još da se okonča i zatvori sama od sebe.

Skorašnji konsenzus ili „manifest“ stranih ambasadora u Crnoj Gori koji su posredno, u zavijenoj formi, kako to diplomate i rade, osudili medijski napad na njemačkog kolegu Petera Platea, ponovo je aktuelizovao taj „dvostruko kodirani“ diplomatski „skandal“.

Prosto je nevjerovatna, krajnje apstraktna, „bunjuelska scena“- da se skoro čitav diplomatski kor u jednoj zemlji jednoglasno i nadasve zabrinjavajuće odredi prema jednom bezazlenom i trivijalnom fudbalsko-navijačkom „nesporazumu“!

Čitava ova novinarsko-udbaška „aporija“ od početka nas navodi na misao da ispod nespretno sročene burleske o patriotizmu i fudbalu stoji neka sasvim druga, ozbiljnija i delikatnija igra, neka stara, dugo generisana mržnja ili namjera.

Prema tome, sasvim je jasno da Plateov neoprostivi „adamovski grijeh“ nije navodno navijanje za Bugare, nego lično dostojanstvo i nepotkupljivost, odnosno, iskreno prijateljstvo koje se ogleda u njegovoj dosljednoj kritici baš onih maligniteta koji nepovratno degradiraju osnovnu supstanciju naše države (korupcija, organizovani kriminal, nepotizam i slično).

S obzirom na provjereni i priznati kadar, kao i uređivačku politiku medija koji su plasirali ovu poluintrigantnu „analitičku“ potku, još je jasnije da ona nije motivisana istraživačko-žurnalističkim pregnućem nego kerberovskom logikom specijalnih (vladinih) medijskih jedinica koje opominju u ime imperije i to je ono zbog čega ova, na prvi pogled naivna afera još nije stavljena ad acta.

Znaju odlično ambasadori (mnogo bolje nego mi) s kim imaju posla i koje organizacije i mediji koriste taj semiotičko-jezički idiom u kojem opomena znači prijetnja, pa onda dalje, ako zatreba, naravno.

Istina, na stranicama nekih slobodnih i nezavisnih novina, portala, takođe i u pojedinim istupima opozicionih političara, mogle su se ranije čuti oštre i kritički intonirane zamjerke na račun angažmana nekih ambasadora ili briselskih službenika. Naravno, tada nikome nije padalo na pamet da alarmantno reaguje sa tako visokih adresa, jer to su bile spontane, singularne analize ili percepcije iza kojih nije stajao neki mračni, tajanstveni i nelegalni osnivački kapital nego novinarski ili politički utisak, logička sinteza...

Izgleda da je sasvim druga stvar kada medijski eksponenti državnog i paradržavnog aparata tako istrajno “fiksiraju” jednog diplomatu, kao u ovom slučaju.

Kada se to radi iz “talibansko-medelinskih redakcija”, koje su, kako se često može čuti, u tijesnoj sprezi sa narko biznisom, onda se to ne doživljava kao novinarski komentar nego kao targetiranje!

Dodamo li tome i informaciju, doduše nezvaničnu, da je Plateov stan leglo vještačih insekata (buba), da je praćen, kao i ambasadorka Britanije... malo je jasnije zbog čega takva reakcija evropske diplomatije u Crnoj Gori.

Dakle, sve su prilike da su neka konkretna saznanja natjerala predstavnike evropskih država u Crnoj Gori da solidarno i jednodušno zazuzmu tako čvrst stav (gard) u odbrani Platea, čak i pod rizikom da sebi nametnu imidž totalitarnih cenzora koji u maniru komunističkog politbiroa pokušava sankcionisati slobodu javne kritike?

Ali, apstrahujemo li ove subjektivno-objektivne konstrukcije i čitavu priču osmotrimo isključivo iz demokratske i esnafske vizure, uz nezaobilazni liberalni aksiom koji podrazumijeva neotuđivo pravo novinara na izbor teme, onda otvaramo pandorinu kutiju sloboda i zabrana.

Zar jedan novinar, pa bio i prorežimski, nije slobodan pisati o čemu god hoće (naravno, na civilizovan i dopustiv način) pa i o ponašanju ambasadora na jednoj fudbalskoj utakmici, ako mu je to interesantno?

Karl Jung u analitičkoj psihologiji, čiji je osnivač, apostrofira jednu zanimljivu pojavu koju naziva enantiodromija. U najkraćem, riječ je o protivrječnom fenomenu kada se nešto pretvara u svoju antitezu. Mnoge stvari i pojave posjeduju neku unutrašnju destruktivnu težnju da se pretvore u svoju suprotnost (eros i tanatos...).

Slično je i sa državom koju kontroliše organizovani kriminal. Sve institucije, profesije, ali i opšte vrijednosti, gube svoje izvorno značenje, prelaze u svoju suprotnotst, pa sloboda i “patriotizam” postaju alibi egzekutorima mafije, medijskim i onim drugim.

U takvom ambijentu dobar dio novinara, umjesto da po svojoj prirodi budu društveno korektivni faktor u kojem sloboda nalazi svoj izraz, postaju puki instrument inkriminacije i ropstva.

( Duško Kovačević )