EVROPSKI POSMATRAČ
Evropa žena?
Rezultati nedavnih lokalnih izbora u Italiji mogli bi biti signal pojave određene izborne dinamike: žene su bile te koje su stranku Silvija Berluskonija zbacile s vlasti u Milanu, gradu koji dugo bio pod njegovom kontrolom (i prvobitno sjedište njegove moći)
Da li su žene u Evropi na putu da postanu motor političkih promjena? U krugovima ekonomskog razvoja, iskustvo i zdrav razum ukazuju da napredak, odgovornost i naporan rad počinju sa ženama i zavise od žena. Mikro-krediti, na primjer, su puno efikasniji kada ih žena dobijaju i otplaćuju. Možda zato što podižu djecu i moraju naći sredstva da ih prehrane, žene se sada doživljavaju kao najbolji i najodlučniji činioci promjene.
Izgleda da je to slučaj u evropskoj politici kao što je u ekonomiji u djelovima Afrike i Azije. Rezultati nedavnih lokalnih izbora u Italiji mogli bi biti signal pojave određene izborne dinamike: žene su bile te koje su stranku Silvija Berluskonija zbacile s vlasti u Milanu, gradu koji dugo bio pod njegovom kontrolom (i prvobitno sjedište njegove moći).
Ne postoji direktna veza između tog rezultata i skandala oko Dominika Stros-Kana u Njujorku, ali neposredno nakon hapšenja DSK-a, italijanske žene i mladi birači su se odlučno mobilisali da poraze Berluskonijevu stranku (koju u Milanu, ironično je, predvodi jedna žena). Ti birači nisu više mogli da trpe kombinaciju mačizma i vulgarnosti koja je nekad tako dobro služila čovjeku kojeg italijanski humoristi sada zovu “Berlus-Kan.”
Kada je Berluskoni prvi put došao na vlast prije 17 godina, imao je podršku većine žena. Nije ih obeshrabrivala njegova ambivalentna percepcija o njima (slavljenje njihove tradicionalne uloge domaćice i istovremeno glorifikovanje njihovog pretvaranja u seksualne objekte). Međutim, italijansko društvo se promijenilo: većina žena sada radi i više ne žele da prihvataju njegov anahroni i uvredljivi šovinizam.
Italijanski muškarci možda žale ostarjelog, izolovanog lidera, koji sve više liči na njegovu voštanu figuru u muzeju Madam Tiso. Ali, italijanske žene, (zaista, žene svugdje, čini se) osjećaju samo gnjev i poniženost zbog čovjeka koji je toliko opsjednut sobom, svojim suđenjima za razna krivična djela i vulgarnim zadovoljstvima, da se čini da je njegov jedini cilj da što je moguće duže ostane na vlasti.
Žene, naravno, nisu usamljene u protivljenju Berluskoniju, ali su uspjele da izdejstvuju promjene u Milanu. One su otjelotvorenje modernosti, motivisane jedino željom za dostojanstvom i poštovanjem.
One nisu same na prvoj liniji fronta nove Evrope žena. Dok je Island srljao u bankrot, zbog neodgovornog ponašanja njegovih uglavnom muških političkih i finansijskih elita, narod Islanda je odlučio da samo jaka i odgovorna žena može riješiti probleme države. Zato su izabrali predsjednicu.
Dubina i ozbiljnost aktuelne ekonomske i socijalne krize u državama poput Grčke, Portugala i Španije predstavlja novu šansu za žene. Suočene sa nečim što mnoge od njih doživljavaju kao ekvivalent “ekonomskom ratu”, žene igraju sve važniju ulogu u održavanju finansijske bezbjednosti njihovih porodica. A što rasprostranjenije to postane, to će žene više tražiti političku ulogu koja odražava njihov ekonomski uticaj.
Naravno, mijenjanje statusa žena možda se neće odmah pretočiti u rastući politički uticaj. A ostatak Evrope možda nikad neće slijediti primjer Skandinavije, gdje je ravnopravnost polova napredovala puno više nego bilo gdje drugo. Međutim, izgleda da je sada stvarno pokrenuta takva dinamika.
Isto tako, bez obzira na ishod suđenja DSK-u u Njujorku, taj slučaj bi mogao predstavljati prekretnicu u tretmanu žena u Evropi. Javne i privatne demonstracije atavističkog mačizma, nadajmo se, više se neće smatrati prihvatljivim.
U arapskom svijetu, takođe, od Tunisa do Kaira, mlade žene su igrale važnu ulogu u revolucionarnom procesu. Njihov apetit za promjenom – razumljiv, imajući u vidu tretman žena u tradicionalnim muslimanskim društvima – izgleda da je bio jedan od glavnih uzroka revolucionarnog impulsa u Tunisu i Egiptu.
Sve ovo ne znači da su “žene” univerzalna snaga za pozitivne promjene u Evropi i širom svijeta. Uzmimo, na primjer, slučaj Marine Le Pen, nove liderke francuskog Nacionalnog fronta, Elenu Čaušesku, ogavnu ženu bivšeg rumunskog diktatora ili, nedavno, suprugu bivšeg predsjednika Tunisa Zine El Abidine Ben Alija, Lejlu Trabelsi, koja je pobjegla u Dubai sa 1,5 tona zlata opljačkanog iz centralne banke.
Poenta je u tome što je sa toliko ljudi u toliko država koji traže dalekosežne promjene, rodna politika uveliko u igri – u Evropi i šire. Glavno pitanje je da li će sve veći broj žena u politici ostvariti različite perspektive i načine vladanja koje, čini se, žele mnogi birači (ili demonstranti).
Copyright: Project Syndicate, 2011.
( Dominik Moazi )