Kraj bahatosti

SCENA PRVA: Ekonomska i politička elita svijeta ostala je koji dan u vakuumu nevjerice zbog vijesti koja je stigla iz “trihiljade-po-noći“ apartmana menhentskog hotela. Ipak, ekspeditivno se obezbijedilo zatvorsko pismo ostavke.

Bivši glavni direktor MMF-a, Dominik Stros-Kan je uspješni profesor ekonomije, koji je u koordinaciji sa bravuroznim glavnim ekonomistom Olivijeom Blanšarom, uspio da od slijepog višedecenijskog neoliberalca profesionalno pojmi potrebnosti države, a nesposobnosti tržišta, pri trogodišnjem rješavanju nagomilanih problema privrednog potopa koji je ostavljen nakon ekonomskog cunamija krize 2008. godine.

I, onda je jedne subotnje majske njujorške večeri lični stav navodno nedoličnog ponašanja prevladao nad konstantnom i kontinuiranom obavezom odgovornog odnosa prema javnosti. Najmanja je šteta čišćenje nakon neuspješne zavjere ili kraj jedne karijere...

SCENA DRUGA: Univerzitet Jejl; april ove godine; čuvenom grčkom bratstvu u sljedećih pet godina treba da bude zabranjeno da djeluju na kampusu, odnosno da u bilo kojoj aktivnosti koriste ime bršljanastog univerziteta. Ova slavna bratstvenička kultura je iznjedrila pet konzervativnih američkih predsjednika, tri sudije ustavnog suda, nebrojeno operativaca i top bezbjednjaka.

Nakon niza prethodnih godina pritužbi, na koje univerzitetska administracija nije imala snage da pravilno reaguje, pa je birokratski sačekala istragu saveznog ministarstva, jer ipak su u pitanju budući lideri SAD-a čiji su roditelji bogati/moćni, YouTube je odigrao ključnu ulogu u razotkrivanju šovinističkih praksi inicijacije za pripadnost ekskluzivnom bogatunskom klubu; objavljen je snimak o razularenom zapjevavanju nesputanog propagiranja silovanja (“no means yes/yes means anal“) kao modela za postajanje članom kluba zagarantovane uspješnosti predatorskih profila elitnih aktivnosti koje određuju ljudsku istoriju u narednom periodu. Optužbe su, naravno, sa dužnom marketinškom indignacijom odbačene. Karijere nisu ni započete ni završene...

SCENA TREĆA: Udarna revizorska kuća, a samo ih je pet u svijetu, degutantnom praksom organizacije retreat-a, odnosno sastajanja u nekakvom zabačenom, ali top hotelu, mlađane saradnike uvodi u tajne posla tako što partneri, oni kojima je posao da budu lideri za primjer, imaju moć kroz “obavezu“ da u toku datog vikenda ponižavaju do iznemoglosti svoje kolege.

Skakutanje i kreketanje, uneređivanje i pljuvanje, faktičko i simboličko, su samo opcije iz “bogatog“ menija prihvatanja u društvo “ekskluzivnosti“. Obavezni bandži džumping ili opasni rafting se masovno prihvataju od strane finansijskih risk menadžera; bolje je naći se na granici smrti, ali ne dozvoliti potpuno ljudsko uniženje zbog posla. Naravno da nije pitanje ličnog izbora...

POLU-KADAR: Ekonomski akademici državne provenijencije su nedavno organizovali skup o preduzetništvu. Svojim pamfletskim istraživanjima bez ciljeva, strukture i mjerljivih rezultata ne dobaciše ni do piplica, a kamoli da prebaciše ideološku zaostavštinu otišavšeg gurua. Korisnije bi bilo da su se posvetili tihovanju...

Linija spoznajnog i sistemskog spajanja dvadesetogodišnjaka koji tek počinju svoje profesionalno sazrijevanje, a na putu su budućeg vođstva nacija, sa 50/60-godišnjacima koji su počeli svoje vasionske profesionalne uspone takozvanih vođa na istovjetan način nekoliko decenija unazad, postavlja jasno javno pitanje da li su njihove esnafska i akademska edukacija bile i ostale na fonu podizanja elitističkih skupina uvjerenih da su brutalnost, predatorstvo, oholost, gaženje po svemu i svakome, nemilosrdnost, diskvalifikacija drugosti jedino važni u dostizanju liderstva, postizanju i potvrđivanju bogatstva.

Dronjci ličnog primitivizma, koji je nedvojbeno uvezan sa profesionalnim diskursom, u primjerima koji više od tri decenije ponosno akademski i stručno prate profile lidera su samo potvrđeni indiskrecijama iz hotela, urlanjenjem sa univerziteta; i, nisu slučajnost, nego pravilo, ogavna tipologija poznata iz svih udžbenika menadžmenta i sistemski zaglupljujućeg odnosa prema ljudskim resursima tekućeg korporativnog svijeta. Ovo se sve zove korporativna kultura, što je kamen temeljac korporativnog upravljanja koje kao kroz slične adrenalinske prakse i procedure tretmana ljudskih resursa ohrabruje inicijativnost i potpunu lojalnost.

Ostarjeli i ostali profesori sa top univerziteta su tome pridonijeli, u okviru svojih sujetnih mogućnosti, iako su dobrano upoznati da su svakodnevice mlade akademske populacije sve osim primjer dobrog ponašanja, onog koje na osnovu vrijednosti koje su univerzalne razvijenom i svijetu u razvoju može postupno njedriti novinu koja pravi vrijedn(ons)u razliku za budućnost. Stoga su kompetencija, znanje, kvalitet, proaktivan stav prema timu i nesljedbeništvo lošeg potpuno zatomnjeni u poslovnom i javnom svijetu današnjice.

Kada se istražuju navedene poslovne prakse udarne elite svijeta, ili regiona, ili nas samih, onda bi kriza 2008. trebalo da označi logični kraj ere javne bahatosti. Nakon dvije i po godine stručnog sagledavanja razloga samouništenja marketinškog koncepta potrebe za liderski etabliranom poslovnom administracijom, po prvi put se naslućuju signali neprijatnog ali jakog suočenja, teorijski nazivanih “krizom legitimnosti“ tog dičnog vođstva. Struci se treba vratiti inovativnost koja vodi obnavljanju spoznajnih resursa, koji tek onda mogu iznalaziti nove modele ponašanja u ekonomskom razvoju. Ova inovativnost pripada posvećenju ka znanju.

Profesor Nohria, dekan Harvard Business School-a, u govoru nakon nedavnog imenovanja je istakao važnost “kompetencije i karaktera“. Top škola top pretplaćenih bankara i finansijera, kao i ostalih udarnih biznis karijera svijeta je poručila svima – nećemo više proizvoditi profile koji se nisu ni potrudili da stečeno znanje unutar naših učionica upotrijebe kvalitetno, po njih ali i zajednicu kojoj pripadaju, već su bili uzročnici/partecipanti krize.

Bili su lideri “proizvodnje sivih zona“, što bi u našem lokalističkom pretranzicionom razvoju ličilo na rad na Tuškom putu. Pa, ako hoćemo pravo, koja je razlika izmedju Wall Street investicionih bankara i preprodavaca na kamionima u kaljuzi razrovane livade, osim u odijelu, zgradi, tipu prevoznog sredstva, lokaciji. Princip ponašanja i odnosa je bio potpuno isti, samo su nijanse tehnika pristupa klijentima bile, možda, drugačije.

Na kraju, mjesta za generalizacije nikada ne smije biti, jer su ljudske sudbine uvijek iznad pojavne i suštinske prljavosti prezentovanih liderskih primjera novih ili starih generacija; sjajno su kompleksnije u zdravorazumskom životnom i profesionalnom stavu i snažnom, oprjedjeljujućem odnosu prema svojstvenosti.

( Mila Kasalica )