Političari bi preko izbornog zakona da uređuju medije

Privatne televizije svim učesnicima izbora moraju omogućiti da pod istim uslovima plate politički marketing, mediji tokom kampanje ne mogu iznositi komentare i tekstove o aktuelnim događajima i radu državnih organa u kojima bi bila označena partijska pripadnost, dok se urednici i voditelji na Televiziji i Radiju Crne Gore moraju dogovoriti sa političarima o tome šta će ih pitati.

To su samo neka od rješenja iz Nacrta novog izbornog zakona čije se usvajanje najavljuje svakog dana.

Opozicija i vladajuća koalicija već tri godine glože se oko autentičnog predstavljanja manjina u parlamentu i pitanja da li pravo glasa imaju nedržavljani Crne Gore koji su upisani u birački spisak. Sa druge strane, politički oponenti su uz širok konsenzus usvojili rješenja o ulozi medija tokom izborne kampanje.

“U vrijeme izborne kampanje, prilikom izvještavanja o aktuelnim događajima i radu državnih organa i funkcionera, mediji ne mogu iznositi komentare i tekstove kojima bi se označavala partijska pripadnost ili bi imali stranački propagandni karakter".

Osim što to može da se tumači kao pokušaj da državni mediji ne favorizuju funkcionere vlasti, to može da znači i da bi medij mogao da objavi da je lokalni funkcioner nudio neku uslugu biraču u zamjenu za glas, a da pri tom ne smije da objavi iz koje je partije taj funkcioner i reakcije ili komentar na takve vrste zloupotreba.

TVCG do detalja propisano kako da se ponaša

Na insistiranje opozicionih predstavnika u radnoj grupi za izradu novog izbornog zakona na udaru se najviše našao Javni servis. Poslanici su išli do takvih pojedinosti da Televiziji i Radiju Crne Gore određuju dužinu i termine kada političari međusobno ukrštaju koplja.

“Televizija Crne Gore i Radio Crne Gore obavezni su da, u vrijeme izborne kampanje, u okviru informativno-političkog programa, organizuju i emituju nedjeljno najmanje dvije jednoiposatne emisije sučeljavanja podnosilaca potvrđenih izbornih lista i kandidata sa tih lista, u terminu od 20 do 23 sata, u dogovoru uredništva i podnosilaca izbornih lista“, piše, između ostalog, u Nacrtu izbornog zakona.

Iako se, posebno prilikom gostovanja visokih funkcionera vladajuće koalicije ima utisak da su se novinar i gost Javnog servisa o svemu unaprijed dogovorili, u izbornom zakonu opozicija i vlast doslovice traže: „Urednici i voditelji emisija, sporazumno sa podnosiocima potvrđenih izbornih lista učesnicima u emisiji, utvrđuju listu pitanja koja će biti tema emisije, a saglasno zakonu i programsko-uređivačkim kriterijumima“.

Ovim dokumentom je predviđeno da partije ili koalicije imaju pravo da informišu građane o svojim kandidatima, programima i aktivnostima preko RTV Crne Gore, te regionalnih i lokalnih javnih emitera “u okviru istih dnevnih termina, odnosno rubrika, svakodnevno, u jednakom trajanju i besplatno obavještavaju građane o svojim kandidatima, programima i aktivnostima”.

Određuju i cijene u privatnim medijima

“Komercijalni emiteri dužni su da podnosiocima potvrđenih izbornih lista omoguće plaćeno oglašavanje pod jednakim uslovima”, propisali su članovi radne grupe.

Predviđeno je da su Radio i Televizija Crne Gore obavezni da obezbijede ravnopravno i svakodnevno besplatan prostor za političko-propagandne TV ili audio klipova “u obimu ne manjem od 200 sekundi dnevno”, dva puta dnevno trominutne izvještaje sa promotivnog skupa i “nakon centralnih večernjih informativnih emisija TV i Radija”.

Navodi se da je državnim i lokalnim funkcionerima zabranjeno da u vrijeme izborne kampanje svoje medijske nastupe zloupotrijebe i iskoriste za reklamiranje ili prikriveno reklamiranje svoje partije ili koalicije.

Autori ovog dokumenta predstavnike privatnih i državnih medija obavezuju da ne dozvole “prikriveno reklamiranje” - kao nešto o čemu je teško dati objektivan sud i zabranjuju komentarisanje aktuelnih dešavanja u kojima bi bila označena partijska pripadnost.

“Urednici, novinari i voditelji u emisijama političko-informativnog programa, kao i emisijama kulturnog, dokumentarnog i sportskog programa, u elektronskim javnim, komercijalnim i neprofitnim medijima, obavezni su da, u cilju ostvarivanja ravnopravnog predstavljanja svih učesnika izbornog procesa, u vrijeme izborne kampanje, postupajući profesionalno i nepristrasno, ne dozvole prikriveno reklamiranje učesnika na izborima”, piše u Nacrtu izbornog programa.

Rasprava o izbornom zakonu u utorak

Parlament će sljedećeg utorka početi raspravu o izbornom zakonu, saznaju “Vijesti”.

Zakonski rok za usvajanje novog izbornog zakona je 31. maj, a da bi stigli da sve spreme za izjašnjavanje kasno sinoć u Krivokapićevom kabinetu je počela završna sjednica Kolegijuma.

“Zakazao sam sjednicu jer je predlog izbornog zakona usklađen sa preporukama Venecijanske komisije i u suštini ima saglasnost 3/4 poslanika osim onog dijela koji se odnosi na zahtjev da stranci glasaju na izborima u Crnoj Gori”, kazao je Krivokapić “Vijestima”.

On je rekao da bi dalje odlaganje ugrozilo evropski put Crne Gore i da je predao predlog zakona u proceduru kako bi se ispunio prvi uslov za početak pregovora sa EU: “Pravi dogovori su postignuti, ostaje vrijeme za političke odluke da svako preuzme svoju odgovornost i pokaže da li su mu preče evropske obaveze ili sitnopartijski interesi. Prihvatiću svaki amandman koji je na fonu nalaza VK”.

U predlogu zakona je zapisano da albanske stranke tokom još jednog izbornog ciklusa imaju pravo na posebnu izbornu jedinicu koja daje pet mandata, a da do kraja 2012. mogu glasati građani koji su upisani u birački spisak, ali nemaju crnogorsko državljanstvo.

( Vladan Žugić )