5 godina nezavisnosti: Usponi i padovi crnogorske ekonomije

Ekonomija Crne Gore je od sticanja nezavisnosti imala uspone i padove, ali je dobijanjem statusa kandidata za članstvo u EU država napravila čvrste temelje po pitanju sprovođenja reformi i rasta povjerenja investitora, ocijenili su crnogorski poslodavci.

Izvršni direktor Montenegro biznis alijanse (MBA), Darko Konjević, saopštio je da je najveći pad u posljednjih pet godina zabilježen usljed uticaja svjetske ekonomske krize, čiji se efekti i dalje osjećaju u ekonomiji.

"Trenutna situacija nije najpovoljnija, jer se preduzeća teško bore sa problemima nelikvidnosti, smanjene kupovne moći i međusobnih dugovanja. Ipak, najave i pozitivni trendovi postoje i nadamo se da će oni biti dominantni u narednom periodu”, rekao je Konjević agenciji Mina-business.

On smatra da Crna Gora, kao mala ekonomija, može samostalno da funkcioniše, ali ne kao zatvoren, već kao otvoren sistem sa jednostavnim uslovima za obavljanje biznisa i niskim porezima, doprinosima, carinama i transakcionim troškovima.

"To je ono na čemu treba insistirati u narednom periodu”, poručio je Konjević.

Odustati od stereotipa, mitova i predrasuda

Ekonomski savjetnik u Uniji poslodavaca (UPCG), Saša Kostić, kazao je da je samostalno funkcionisanje male ekonomije, kao što je crnogorska, moguće i da zavisi od stepena privrednog razvoja zemlje, nivoa izgrađenosti socijalnog i pravnog sistema, odnosa političkih snaga, ideologije i sistema vrednovanja.

On smatra da je potrebno mnogo promjena u ličnom i kolektivnom pogledu na život i svijet, radu, odustajanju od stereotipa, mitova i predrasuda.

"Samo zajedničkim djelovanjem institucija sistema i segmenata društva može se izgraditi država, koja će znanjem i stručnošću pojedinaca, tehnološkom opremljenošću, infrastrukturom, ulaganjima, nivoom inovativnosti, prirodnim resursima, biznis ambijentom i ukupnom ponudom proizvoda i usluga jednog dana postati ravnopravan učesnik velikog tržišta EU”, ocijenio je Kostić.

On je naveo da otvorenost crnogorske privrede i atraktivnost postojećih kapaciteta predstavljaju prednost, koja je u velikoj mjeri uticala na privlačenje stranih direktnih investicija i interesovanje međunarodnih finansijskih organizacija za kreditiranje razvojnih projekata u prethodnom periodu.

“Crna Gora je mlada država koju, prije svega, karakteriše mala, otvorena ekonomija. Ona, kao takva, ne može bitno uticati na globalne tržišne promjene i biti među zemaljama koje u značajnoj mjeri pozajmljuju kapital ili ga plasiraju u inostranstvo”, saopštio je Kostić.

Usmjeriti pažnju na mala i srednja preduzeća

U UPCG očekuju da će se u narednom periodu značajno povećati interesovanje stranih investitora za Crnu Goru, dok će sa povratkom makroekonomske stabilnosti domaća tražnja dobiti veću ulogu u daljem ekonomskom rastu.

"Značajne modele za oporavak ekonomije u narednom periodu vidimo i u pokretanju investicionih projekata u oblasti turizma, energetike, gradnje autoputa, kao i iskorišćavanjau postojećih potencijala poljoprivrede”, rekao je Kostić.

Pažnju bi, kako je dodao, trebalo usmjeriti na mala i srednja preduzeća (MSP) i pružanje podrške njihovom razvoju, što je jedna od najznačajnijih aktivnosti ukupnog unapređenja privrede i konkuretnosti zemlje.

"Crna Gora mora da stvori uslove da MSP postanu okosnica novog ekonomskog sistema. Konačno, poznato je da upravo razvoj postojećih i osnivanja novih preduzeća stvara osnov za povećanje društvenog proizvoda, izvoza i zaposlenosti, kao i ubrznog društveno-ekonomskog razvoja”, poručio je Kostić.

Najveća ograničenja razvoja domaće privrede u prethodnih pet godina UPCG je prepoznala u tehnološko-ekonomskom zaostajanju značajnog broja instaliranih kapaciteta, visokom spoljnotrgovinskom deficitu, nedostatku kapitala za ulaganja u novu opremu i tehnologiju, strukturalnoj neravnoteži, niskom nivou privredne aktivnosti i problemima dugovanja

On je podsjetio da je Vlada odgovorna za stvaranje stimulativnog i sigurnog poslovnog okruženja za preduzeća, uklanjanjem pravnih i administrativnih prepreka, razvojem infrastrukture i tržišta, kao i borbom protiv sive ekonomije. Vlada ima obavezu da što efikasnije pristupi realizacija strateškog plana pružanja podrške razvoju MSP i preduzetništva.

"Glavno usmjerenje ekonomske politike mora biti podrška jačanju aktivnosti, kroz mjere podrške proizvodnji, optimizacija poslovanja industrijskih sistema, a sve uz fokus na sektor MSP”, kazao je Kostić.

Najveća ograničenja razvoja domaće privrede u prethodnih pet godina UPCG je prepoznala u tehnološko-ekonomskom zaostajanju značajnog broja instaliranih kapaciteta, visokom spoljnotrgovinskom deficitu, nedostatku kapitala za ulaganja u novu opremu i tehnologiju, strukturalnoj neravnoteži, niskom nivou privredne aktivnosti i problemima dugovanja.

Razvoj je ograničen i zbog nedostatka tržišnosti, nedovoljne razvijenosti privatnog sektora, preduzetništva, menadžmenta i marketinških vještina, netransparentnosti pravnih i regulatornih okvira, kao i visokog stepena nezaposlenosti i socijalnih tenzija.

( Mina bussines )