Urađen projekat za sanaciju tvrđava u Kotoru i Budvi

Udruženje građana „Gorska jedra“ čije je sjedište u Kotoru u sklopu nacionalnog projekta valorizacije crnogorske kulturne baštine, državnim institucijama proslijedilo je projekat čišćenja i sanacije srednjovjekovnih utvrđenja i fortifikacija u Crnoj Gori.

Akcenat projekta je na uređenju austrougarskih utvrđenja Mogren kod Budve i Goražda ispred podlovćenskog sela Mirac. Predsjednik udruženja „Gorska jedra“, Goran Ćosović kaže da je krajni cilj projekta turistička valorizacija tih istorijskih spomenika koje su proteklih godina i decenija potpuno zapušteni.

„Naša vizija je da ove kulturno – istorijski značajne spomenike uredimo, očistimo od korova i šiblja. Imamo namjeru da tvrđavu Mogren očistimo od borova izgorjelih u velikom požaru u Budvi još 2009. godine koji su pali na sam prilazni put i sada sprečavaju prilaz tvrđavi. Pored akcija čišćenja planiramo i pošumljavanje tih oblasti. Planiramo sadnju maslina, izgradnju pješačkih staza, da očistimo unutrašnjost i opravimo rasvjetu u tvrđavi Goražda“, kaže za „Vijesti“ Ćosović.

U tom udruženju ističu da su svjesni finansijskih deficita u budžetima javnih institucija, pa su zbog toga kao prioritete odredili saniranje te dvije zapuštene austrougarske fortifikacije koje su u blizini vodećih turističkih destinacija u Crnoj Gori i bogomdane za organizaciju turističkih izleta i obilazaka.

„Za čišćenje i sanaciju austrougarskih utvrđenja Mogren i Goražda planiramo da utrošimo minimum sredstava uz saradnju velikog broja državnih i privatnih institucija. Među prvima saradnju bi ponudili institucijama kao što su fakulteti, srednje škole, hoteli, turističke organizacije, restorani, lokalne turističke organizacije“, piše u predlogu projekta udruženja „Gorska jedra“.

„Za najznačajnije partnere u ovom projektu vidimo Ministarstvo održivog razvoja i turizma i Ministarstvo kulture. Smatramo da i lokalne samouprave treba da prepoznaju interes i da imaju značajan udio u projektu. U daljoj fazi razvoja projekta imamo namjeru da uključimo druge NVO, školske institucije, volontere“, kaže Ćosović ističući da su pored ostalih adresa konkurisali i za sredstva za raspodjelu NVO sektoru u budvanskoj Opštini od koje očekuju da uvidi nesumnjiv značaj ovog projekta za turističku ponudu metropole crnogorskog turizma.

Ćosović ističe da bi uređenje i čišćenje tih atraktivnih graditeljskih bisera iz doba Austrougarske moglo da se obavi za 60.000 eura, a rok izvođenja radova je kraj godine. U „Gorskim jedrima“ ističu da je riječ o simboličnim sredstvima kada se uzme u obzir korist koju bi lokalne uprave i država imale od turističkih prihoda naročito kada su u pitanju strani gosti koji velikim putničkim kruzerima dolaze u Crnu Goru i za koje u turističkoj ponudu sada nema smišljenih i planiranih obilazaka.

„U Crnoj Gori je ukupno 83 veća i manja fortifikaciona objekta, 700 kilometara starih austrougarskih puteva i 30 starih gradova, zaštićene su samo dvije tvrđave i 5 starih gradova“, ističu u udruženju „Gorska jedra“.

Istorijski, kulturološki, graditeljski i turistički značaj sistema fortifikacija „Primorske tvrđave Boka“ kako joj je zvanično bilo ime u Austrougarskoj vojsci i čiji su se djelovi nalazili na prostoru Krivošija, Dragalja, Ledenica, ulaza u Boku, Orjena pa sve do Brajića prepoznali su u posljednje vrijeme naučni radnici i publicisti.

Jedan od njih je Austrijanac Folker Pahauer koji je jedan od osnivača i članova Austrijskog udruženja za istraživanje tvrdjava OeGF koji je prošle godine održao predavanje o toj temi u Kotoru. O „Primorskoj tvrđavi Boka“ publicistički rad iz ugla uređenja vojnih fortifikacija je nedavno objavio i penzionisani potpukovnik Radojica Pavićević iz Herceg Novog.

Pogled do Valdanosa Tvrđava Mogren izgrađena je 1860. i predstavljala je jaku austrougarsku vojnu utvrdu koja je štitila prilaz Budvi sa zapadne strane. Nalazi se na uzvišenju iznad plaže Mogren i sa nje se otvara fascinantan pogled na kompletnu budvansku rivijeru, ostrvo sv.Nikola, Pržno, Petrovačku uvalu, pa sve do uvale Valdanos kod Ulcinja. Tvrđava Goražda nalazi se na vrhu istoimene zaravni iznad Kotora i Boke. Predstavljala je jedno od najvećih utvrđenja tadašnjih austrougarskih fortifikacija u Boki, važnih za stratešku odbranu jer se nalazila na samoj granici Crne Gore i Austrougarske imperije.

Galerija

( Željko Komnenović )