Terminalno stanje

Umjesto da, kao u Tunisu i Egiptu, građansko društvo proguta nedemokratski režim, u Crnoj Gori režim se još uvijek iz petnih žila trudi da proguta društvo.

Izjave režimskih zvaničnika koje su pratile skoro završene „Dane pjesme i vina“ kod mladog domaćina Igora Lukšića pokazuju da nova vlada preduzima prve korake u poznatom smjeru kooptacije, zatim slabljenja i, na kraju, likvidacije alternativnih političkih vizija.

Tu stazu su već utabali mnogi iz nekadašnjih opozicionih, antiratnih partija i pokreta koji već odavno oru ministarske i poslaničke njive ili, alternativno, (poslije žetve) griju ambasadorske stolice.

Stara je to priča oligarhijskog opstanka na vlasti. Uostalom, uvijek postoji jedan broj onih među „neopredijeljenima“ i „nezavisnima“ koji su spremni da pljunu sebi u lice radi puta u bratstvo privilegovanih i „nedodirljivih“.

Iz daljine mame upravni odbori, savjeti, otpremnine, namješteni tenderi i što još sve ne. Na izvolite je sve to, pa ko što voli, neka „jami“ i tako je sve iz tuđeg džepa, iz džepa crnogorskih građana. A njih su odavno prestali da uzimaju za ozbiljno.

Prekasno je, međutim, za napore oligarhijskih „ljekara“. Režim je dostigao terminalnu tačku svoje patologije i više ga ne mogu stabilizovati oprobani recepti.

Tvrdnje da njegovo „zdravo jezgro“ ne postoji pokazale su se kao tačne. Ispod površine, postojeće jezgro puca po svim šavovima, mini zemljotresi se dešavaju iza zatvorenih vrata. Vlada panika među onima koji shvataju da se stiglo do zida Spuža i da će neki vrlo brzo morati prijeko, na drugu obalu zaštićenu rešetkama.

Jer, dosijei brižno sakupljani godinama nose se na tajne sastanke familije. Sve, pa i to ko danas vlada Crnom Gorom, problematizovano je i stavljeno pod znakom pitanja. Iznenada, javna scena je prepuna zagonetki. Kome je to prije petnaestak dana javno adresirao svoje ćutanje bivši potpredśednik vlade Svetozar Marović? Ko se to skriveno od očiju javnosti namjerio na ugled direktora policije Veselina Veljovića i bivšeg šefa ANB-a Duška Markovića? Ko su tih „nekoliko subjekata“ koji „dezinformišu“ crnogorske medije o njihovim privrednim aktivnostima?

I zašto premijer Lukšić na sastanku sa predstavnicima diplomatskog kora u Podgorici, između ostalog, izjavljuje i slijedeće: „Nije nam cilj da revnosno ispunjavamo evropske ciljeve, a da sa druge strane imamo nezadovoljne građane“?

Zar ovom izjavom Lukšić ne potvrđuje da u Crnoj Gori žive građani koji su nezadovoljni revnosnim ispunjavanjem evropskih ciljeva? Međutim, ako se zna da velika većina crnogorskih građana i građanki podržava ulazak u Evropsku uniju, zašto onda Lukšić tvrdi da „moramo napraviti balans“? Kakav balans? Između čega? Za koga? Zar ovo nije, u suštini, zagovaranje pravljenja kompromisa sa „evropskim ciljevima“? Nije li ovo dokaz da je predstavljanje Lukšićeve vlade kao pro-evropske samo propagandna šminka?

Jer zna dobro Lukšić da mu ključni „domaći zadatak“ nije da brine o javnom dobru i prosperitetu svih građana nego upravo o kontinuiranom zadovoljstvu i nasladi određene grupe. Onih koji su među nama, ali ih „niko ne primjećuje“, jer dolaze sa one druge, tamne strane sunca. Onih koji u Crnoj Gori pronalaze skrovišta od evropskih potraga u luksuzu tajkunskih jazbina. Njima je u interesu da „evropski ciljevi“ ostanu upravo to, ciljevi, a građani njihovi zavisnici i robovi.

To, naravno, znači da je situacija izuzetno složena, možda najsloženija u periodu od proglašenja nezavisnosti. Terminalno stanje režima provocira političke poteze opasne po stabilnost države. Nije slučajno što se ovih dana u plamen tinjajuće vatre sve češće i žučnije pumpa „etnički“ zanos, a plamen se sve brže i brže širi.

Režim je u strukturu crnogorske političke zajednice ugradio „elemente razdora“ da bi ih u trenucima svoje izdisajne agonije izbacio u prvi plan. I tako po ko zna koji put perfidno prevario crnogorske građane, stavljajući svoje zastupnike u poziciju tobožnjeg glasa pomirenja i zdravog razuma. Jer, ko se u crnogorskoj javnosti projektuje da „miri“ mitropolita Amfilohija i predśednika crnogorske Skupštine Ranka Krivokapića? Ko predstavlja sebe neutralnim arbitrom koji smiruje „zavađene“ i tobože dijeli pravdu? Ko gradi taj zavodljivi „treći“ put? Naravno, Igor Lukšić.

Stoga je jasno da su svi identitetski antagonizmi u Crnoj Gori vještački i režirani od strane režima.

Oni nemaju nikakvih dodirnih tačaka sa demokratskim izražavanjem identiteta, nacije i vjere. Sasvim suprotno od toga, oni predstavljaju vulgarnu instrumentalizaciju i identita i vjere i nacije jer negiraju mogućnost građanske koegzistencije i solidarnosti bez kojih nema dugoročnog opstanka političke zajednice.

U isto vrijeme, funkcija im je takođe da prikriju režimske zločine u ekonomskoj i socijalnoj sferi. Žele da zamagle bestidno razaranje najvažnijih prirodnih i privrednih resursa ove države kao i njenog zdravstvenog i obrazovnog sistema. I da najnovija poskupljenja svih životnih namirnica, zatim vode i struje, ostave bez neophodne političke artikulacije i građanskog bunta.

Zbog toga treba da bude kristalno jasno da svi oni, ama baš svi, koji terminalno stanje režima prolongiraju potencirajući implantirane „tačke razdora“ rade za istu oligarhijsku ekipu, bilo da su u vlasti ili u opoziciji. A prije svega i najpredanije rade za onu grupu građana iz sjenke čije je nezadovoljstvo Lukšić istakao u svojoj izjavi. Uostalom, mafijašima najviše odgovara ratno stanje.

Autor je profesor političke psihologije i psihoanalize na Univerzitetu Crne Gore

( Filip Kovačević )