Oko 115.000 građana duguje 54 miliona za kartice i minuse

Zaduženja građana po osnovu korišćenja kreditnih kartica i minusa po tekućem računu počela su blago da se smanjuju, a kamatne stope na ta dva najskuplja vida zaduživanja su i dalje na visokom nivou.

To pokazuju posljednji podaci Centralne banke Crne Gore (CBCG), prema kojima su ukupna zaduženja građana na kraju novembra 2010. godine po osnovu tih dvaju bankarskih proizvoda dostigla 53,9 miliona eura, što je za 1,6 miliona manje u odnosu na kraj trećeg kvartala 2010. godine.

Dug po kreditnim karticama se odnosi na 32.723 građanina, a dug po minusu po tekućim računima na 83.019 građana

Podaci pokazuju da bankari i dalje ubiraju dobre prihode po osnovu tih dvaju proizvoda, jer je prosječna ponderisana nominalna kamatna stopa na kartice iznosila 16,11 odsto, a na minuse po tekućem računu 18,10 odsto.

Efektivna kamatna stopa (u koju su uključeni i skriveni troškovi banaka) veća je za nekoliko procenata i upravo je mjesečna kamata na ostatak duga velika zarada za banke i veliki trošak za klijente.

Uz to, ne treba zaboraviti i troškove koji nastaju kada se podiže novac sa bankomata kod drugih klijenata, a ne kod onih banaka koje su izdale karticu i koja iznosi i po nekoliko eura.

"Prema posljednjim raspoloživim podacima, baziranim na izvještajima banaka Regulatornom kreditnom registru (RKR), ukupan dug građana na kraju novembra 2010. godine po osnovu kreditnih kartica iznosi 35,7 miliona eura, a po minusima 18,2 miliona eura", kazao je glavni ekonomista CBCG Nikola Fabris.

"Taj dug bilježi smanjenje po kreditnim karticama za 0,7 miliona i 0,9 miliona eura po minusima u odnosu na kraj trećeg kvartala 2010, kada je dug po kreditnim karticama iznosio 36,4 miliona i 19,1 milion po minusima po tekućem računu. Dug po kreditnim karticama se odnosi na 32.723 građanina, a dug po minusu po tekućim računima na 83.019 građana" .

Fabris je rekao da na kraju novembra 2010. u ukupnim zaduženjima građana kod banaka ova zaduženja čine 6,3 odsto.

On je rekao da za sada ne postoji podatak u kojem procentu je na nivou bankarskog sektora iskorišćen limit za ta dva proizvoda, kao i da CBCG svojim mjerama ne može uticati na visinu kamatnih stopa jer su one stvar poslovne politike banaka.

Banke pooštrile uslove korišćenja zaduženja

Bankari ističu da nemaju većih problema u naplati potraživanja po osnovu korišćenja tih dvaju proizvoda, kao i da su zadržali identične uslove za njihovo korišćenje koji su važili u prethodnoj godini.

Neredovnost mjesečnih primanja zaposlenih u preduzećima i opštinskim organima dovodi do poremećaja i kašnjenja u redovnosti servisiranja obaveza klijenata.

Prema ranijem istraživanju CBCG u 2010. godini banke su usljed postojeće zaduženosti i promjene ekonomskih uslova poslovanja pooštrile uslove korišćenja zaduženja i mogućnosti koje su klijenti imali po ta dva osnova, tako da je izmjena bila različita od banke do banke.

Istraživanje, kako je “Vijestima” ranije saopšteno iz CBCG, je pokazalo su se promijenili limiti zaduženja koji se odobravaju u procentima od plate (usklađivanjem sa ostalim kreditnim aranžmanima i žiriranjem klijenta), a postavljeni su ili su smanjeni i limiti u iznosima kod podizanja gotovine.

Direktor Direkcije poslovne mreže u NLB Montenegrobanci Srđan Radonjić kazao je da su u 2011. godini zadržali iste uslove za korišćenje tih dvaju bankarskih proizvoda, dok problemi u naplati potraživanja su slični kao i kod ostalih odobrenih kredita.

"Neredovnost mjesečnih primanja zaposlenih u preduzećima i opštinskim organima dovodi do poremećaja i kašnjenja u redovnosti servisiranja obaveza klijenata" rekao je Radonjić.

U NLB Montenegrobanci prosječan limit za minus po tekućem računu iznosi do 100 odsto tromjesečnog prosjeka mjesečnih primanja, dok kod odobravanja limita za kreditne kartice on u prosjeku iznosi do dva mjesečna primanja.

"Prilikom odobravanja limita uzima se u obzir dosadašnja kreditna istorija klijenta, kao i podaci iz kreditnog registra CBCG" rekao je Radonjić, dodajući da se iskorišćenost limita kreće u prosjeku od 55 do 60 odsto i da nije primijećen drastičan trend povećanja ili smanjenja korišćenja limita.

U CKB-u i Hipo Alpe Adria banci zadovoljni nivoom naplate

U Crnogorskoj komercijalnoj banci (CKB) su, prema riječima zamjenika glavnog izvršnog direktora Atile Takasa, zadovoljni postojećim nivoom naplate potraživanja po osnovu tih dvaju bankarskih proizvoda.

Za zaduženja po minusima na tekućem računu kasni 10.217 klijenata

"Prošle godine smo u ponudu uvrstili korišćenje minusa po tekućem računu u skladu sa novim tržišnim uslovima, a uskoro ćemo klijentima prezentovati nove uslove. Upotreba kartica se kontinuirano povećava i očekujemo da se taj trend nastavi ubuduće, a kada su u pitanju minusi po tekućem računu, broj zahtjeva je na uobičajenom nivou. Iznos limita za minuse može biti i do tri plate klijenta, a žiranti nijesu potrebni" rekao je Takač, dodajući da će paleta proizvoda kreditnih kartica biti unaprijeđena.

I u Hipo Alpe Adria banci su kazali da nemaju problema u naplati potraživanja, kao i da su u 2011. godini zadržali iste uslove za korišćenje tih dvaju proizvoda koji su važili u prethodnoj godini.

"Naplata potraživanja je dobra jer značajan dio kartičarske strukture su redovni klijenti sa redovnim mjesečnim primanjima. Prosječan limit koji odobravamo je na nivou jednog i po ličnog dohotka. Prilikom odobravanja tih dvaju proizvoda vrši se redovna provjera u Kreditnom registru CBCG, ocjena kreditne sposobnosti i dodatno se traže žiranti ukoliko se dodjeljuju limiti izvan propisanih katalogom proizvoda. Ukupno zaduženje klijenta po osnovu tih dvaju proizvoda može ići do četiri lična dohotka" kazala je rukovodilac odjeljenja za kartično poslovanje Olga Dedović.

U Hipo Alpe Adria banci najveća iskorišćenost limita je kod rivolving proizvoda do 73 odsto, dok je kod korišćenja kreditnih platnih kartica oko 42 odsto.

Kašnjenje plata uzrokuje kašnjenje uplata

Fabris je kazao da posljednji podaci govore da se povećava broj kašnjenja u uplati ovih zaduženja.

"Na kraju novembra 2010. ukupan broj kreditnih kartica po kojima postoje kašnjenja preko 30 dana je 2.824, što je 7,2 odsto u odnosu na ukupan broj kreditnih kartica. Za zaduženja po minusima na tekućem računu kasni 10.217 klijenata, što je 11,5 odsto u odnosu na ukupan broj partija građana za taj proizvod. Po izvještajima banaka, taj procenat je povećan u odnosu na kraj trećeg kvartala 2010, kada je isti po kreditnim karticama iznosio 6,8 odsto, a po minusima po tekućem računu 0,6 odsto" objasnio je Fabris.

Razlog za kašnjenje u plaćanju ovih zaduženja je neredovnost isplate zarada.

( Marija Mirjačić )