NVO dobile 5,8 miliona, ne se zna kako ih troše

Istraživanje su sproveli Centar za demokratsku tranziciju (CDT) i Inicijativa mladih za ljudska prva (YIHR). Kako je saopštila zamjenik izvršnog direktora CDT-a Milica Kovačević, u državnom i opštinskim budžetima za NVO u prošloj godini bilo je planirano najmanje 5,8 miliona EUR. „U Budžetu Crne Gore za 2009. godinu, za tri državna fonda koja vrše distribuciju sredstava nevladinim organizacijama bilo je planirano 4,6 miliona EUR“, kazala je ona dodajući da se obrađuju podaci na osnovu kojih će utvrditi koliko je novca isplaćeno tim organizacijama.

Prema opštinskim budžetima i rebalansima za prošlu godinu, za NVO je planirano oko 1,1 milion EUR. Istraživanje je pokazalo da se novac iz državnog i opštinskih budžeta u velikom broju slučajeva dodjeljuje NVO koje ne zadovoljavaju osnovne kriterijume transparentnosti. „Među NVO koje dobijaju sredstva iz državnog budžeta, tek 13 odsto njih uopšte postoji na internetu, pa se može cijeniti i analizirati njihova transparentnost. Na lokalnom nivou situacija je još gora – tek deset odsto NVO koje dobijaju budžetska sredstva imaju vebsajt, a samo 4,5 odsto ima i ažurirane sajtove“, navele je Kovačević. Prema rezultatima istraživanja, monitoring trošenja dodijeljenog novca NVO najčešće ne postoji, ili je izuzetno loš. Prema riječima Kovačević, u Crnoj Gori insititucije koje dodjeljuju novac NVO najčešće sprovode monitoring nakon završenog projekta, na osnovu narativnih i finansijskih izvještaja koje im dostavljaju nevladine organizacije. CDT i YIHR, na osnovu rezultata istraživanja, sačinili su i određene preporuke za unaprjeđenje saradnje između NVO i države. Oni navode da se u cilju unaprjeđenja oblasti finansiranja NVO iz budžeta treba fokusirati na dvije ključne oblasti - transparentnost procedura za finansiranje NVO-a od strane države i opština i transparentnost NVO koje apliciraju za novac iz državnog i opštinskih budžeta. “Iznos od oko šest miliona EUR govori da država i opštine daju dovoljno novca NVO sektoru, shodno mogućnostima, ali treba bolje da ih usmjeri i raspodijeli u transparentnoj proceduri”, kazala je Edina Hasanaga Čobaj iz YIHR. Ta organizacija i CDT smatraju da raspodjelu novca iz državnog budžeta treba sprovoditi sa jednog mjesta, odnosno sav novac usmjeriti u jedan fond. Oni navode da je neophodno hitno kreirati javni i ažurni elektronski registar NVO, koji bi kao do sada, vodilo Ministarstvo unutrašnjih poslova i javne uprave, ili neka druga institucija sa odgovarajućim kapacitetima. Smatraju da je potrebno promijeniti kriterijume za izbor NVO predstavnika u Savjet za saradnju sa NVO, kao i ostale savjete u čijem radu i odlučivanju učestvuju predstavnici civilnog sektora. CDT i YIHR poručili su da je neophodno izmjeniti Zakon o nevladinim organizacijama i donijeti odgovarajuća podzakonska akta za njegovu implementaciju.

( Srdan Kosović )