Javno obraćanje ministru kulture: Građanska dužnost

Nijesam imao namjeru da se bavim posljednjim skupštinskim zasjedanjem, niti pratim taj “događaj” iz razloga “mentalne higijene”. Međutim, nemam drugog načina da odgovorim na pokušaj da uz “prateće vokale” diskreditujete moje motive, postupke i veoma konkretne dokaze u vezi sa decenijskom pljačkom crnogorske kulturne baštine i nemaru prema njoj, smještanjem priče u mračni vilajet političkih i drugih insinuacija, u kojima se po svoj prilici jedino i snalazite. Sve što ste na moj račun rekli na Skupšttini su obične poluistine i neistine. Ali, idemo redom.

O generacijskom učinku moje familije u vezi sa crnogorskom kulturom mislim da se dosta zna, s tim da moram dodati kako je i o mojoj malenkosti ostalo “ponešto tragova” na papiru i traci, još od davne ratne 1993, kada sam se kao poslanik te iste Skupštine otvoreno suprotstavio pljačkanju kulturnog blaga iz dubrovačkih crkava i privatnih zbirki. O tome ima i tonski zapis sa radija, koji su mi svojevremeno ustupili zahvalni ljudi. Tada je čitav transport ukradenih slika i drugog materjala smješten u podrum Ministarstva kulture u Podgorici, gdje je ostao do 2007, kada je prinudno vraćen. Isto tako, dizao sam mnogo puta glas protiv raznih nepodopština „zlog vremena“, o čemu ima i u jednom izvještaju Helsinške komiteta za ljudska prava. Još od 90-ih bio sam potpisnik više apela i upozorenja da se država malo okrene predugo zapuštenim muzejima, a dao sam i skromni doprinos rasvjetljavanju slučaja pljačke, one sprdnje naslovljene u medijima “Tražili pet, našli sedam slika”. Suprostavio sam se i pokušaju nezakonitog odnošenja Filermose, u čemu je učestvovao jedan Vaš prethodnik i bio uvijek protiv, po meni nakaradne ideje da se ova sakralija smjesti u onu rupčinu koju je vojska bušila pored Manastira, gdje su strijeljani cetinjski rodoljubi, odakle je u vrijeme poplave 1986. “šibao” buk kao iz hidrocentrale. No to je samo manji dio moje priče.

E sad, što se tiče “tajminga” i “motiva” u vezi sa krivičnom prijavom, “zaboravili” ste da saopštite ono ključno, što sam ja Vama saopštio u prisustvu gospođe Anastazije Miranović, koja je prva o svemu obavještena još krajem ljeta 2017, a to je da sam se prije Tužilaštva tokom dva i po mjeseca više puta obraćao cetinjskim opštinskim “faktorima”, dok ste Vi još bili gradonačelnik, kao i “uticajnim pojedincima” iz vaše političke opcije, bez ikakvog rezultata. Sve sam redovno slao i Ministarstvu (imam kopije sa pečatom), pa opet ništa. Nakon svega obratio sam se potpredsjedniku Pažinu, ali tada je već bilo “krenulo” silom prilika.

Što se tiče lokalnih izbora 2017, niko ni tada ni poslije o ovome nije rekao ni riječ, niti sam to dozvolio. Nijesam ništa ni ja komentarisao za bilo čiji račun, pa se zato pitam “što se toliko češete ako Vas baš ne svrbi”?

Prijavu sam podnio onog trenutka kada sam pored nalaza Uprave za kulturna dobra, u vezi sa manjkom od preko 3.000 predmeta i dokumenata, dobio na ruke ključni dokaz, odnosno kopiju Zapisnika o reviziji Biljarde iz 2009, za koji se ispostavilo da je bio u posjedu Ministarstva kulture još od 2012, što je konstatovano i u Izvještaju o nadzoru Ministarstva iz iste godine. Znači, vaši saradnici i sadašnji sufleri znali su godinama da u Biljardi fali preko 1.500 predmeta, za što sam ja imao samo indicije, a da niko od njih čija je to dužnost nije odreagovao! Pitam se šta ste i Vi uradili tim povodom, da bi meni mogli spočitavati nekorektnost. Neki od „vaših“ su morali znati i za Zapisnik o razduženju pokojnog Velimira Vujačića, bivšeg direktora Istorijskog muzeja iz 2014, u kom se na prve dvije strane navode manjkovi iz postavke, a u nastavku i neki zlatnik. Neko se očigledno folira.

I ko to kaže da ometam Državnu komisiju? Čime to? Od početka sam bio i ostao maksimalno otvoren i kooperativan. Da nijesam našao i dostavio ključne materjale niko drugi to ne bi napravio. A da je tako, ima takođe gomila dokaza. Bojim se da su ipak drugi problem, jer, što god Vi pričali, „uspješne“ revizione komisije se evo treći put rasturaju i sastavljaju zbog nezakonitih radnji ili propusta, a neki nijesu na početku uradili ni zapisnik o zatečenom stanju. Ilustrativna je i takozvana “revizija” Umjetničkog muzeja, koja se na vaše oči razvlači od 2013, znači već šestu godinu, a svakih pet treba da se radi. Kako i u izvještajima DK stoji, to i nije revizija nego peglanje stanja, usiljena obrada neobrađenog. Sve to jesu teške brljotine, ali ne moje.

A da mnogo toga fali, nije odavno nikakva senzacija, nego gola tuga. Nema Njegoševog sata ni Njegoševe sobe sa vrijednim namještajem. Nema pečata guvernadura, za koje su neki prvo tvrdili da ih “možda” nije bilo, pa se na kraju ispostavilo da nijesu inventarisani, iako su 1963. upisani u Registar kulturnih dobara. Fale i nikako da „izađu iz škafova“ onih 12 topova, koji su popisani kao neinventarisani ili nedostajući, uz 2 haubice već službeno prijavljene. Nema ni oružja koje je ganjao bivši šef kriminalistike Đoko Maslovarić, o čemu govore policijski spisi. Fali preko 5.000 originalnih dokumenata NOB i 4 inventarne knjige, koji su prema Ristu Dragićeviću, Aleksandru Prijiću i Stanislavu Raku Vujoševiću nezakonito prisvojeni od Vojno-istorijskog instituta u Beogradu, ili “raskubeni” od lokalnih autoriteta, o čemu govore reversi. Nema grdne fototeke, kao ni gomile numizmatike, među kojom je i ona iz Etnografskog muzeja, koju u “završnom izvještaju” od prošle godine niko nije pomenuo. Dogodilo se “čudo”, pa još na papiru “imaju” ono čega po zapisniku iz 1972. godine odavno nema. A kad smo već kod istog izvještaja, čudi me da ste na Vladi pomenuli da fale “pribadače”, ali ne i ćemeri, koji su prema istim izvorima nestali u isto vrijeme. To se zove “izostavljanje bitnih činjenica iz službenih spisa”.

Nemam ništa protiv Vašeg „optimizma“, ali ako mislite da se javnosti serviraju takve “zvanične istine”, preko Državne komisije kao “autoriteta”, čiji su neki članovi i u debelom konfliktu interesa (po tri generacije iz istih porodica uključene u komisije, nadzor komisija i odgovornost za stanje i obradu fondova), onda meni ne ostaje ništa drugo osim da kao „stimulativnu mjeru“ proslijedim još nekoliko prijava, ovoga puta na lično ime, preciznije po osnovu članova 414 do 417 KZ Crne Gore. To sam i Juriću saopštio, kao i Tužilaštvu. Ništa lično, građanska dužnost.

( Aleksandar Berkuljan )