Šta sve Vojska prodaje: Raketna topovnjača milion i po, "kalašnjikov" 65 eura...

Ministarstvo odbrane (MO) na posljednjem tenderu za prodaju viška naoružanja i vojne opreme (NVO) iz stokova Vojske Crne Gore, ponudilo je značajnu količinu naoružanja i sredstava ratne tehnike. „Vijesti“ su došle do spiskova NVO određenih za prodaju na ovom povjerljivom tenderu, sa početnim cijenama koje je odredila Komisija Direktorata za materijalne resurse.

Sagovornik „Vijesti“, koji je insistirao na anonimnosti, a godinama se bavi poslovima prodaje i posredovanja u trgovini tzv. robom dvostruke namjene, smatra da su niske početne cijene na tenderima MO, a posebno se to odnosi na traženo pješadijsko naoružanje iz vojnog skladišta u Brezoviku kod Nikšića. Iz MO, na čijem čelu je ministar Predrag Bošković, odgovorili su nedavno da cijene nisu u disparitetu sa cijenama na svjetskom tržištu, te da to pokazuje činjenica da i ne prodaju sve što ponude.

Na listi za prodaju na posljednjem tenderu od 31. decembra prošle godine, čiji su uslovi naknadno mijenjani, pod oznakom tajnosti „interno“ navedeno je ukupno 18 stavki naoružanja Kopnene vojske, među kojima su za kupce najatraktivnije automatske puške “zastava M-70”, kalibra 7,62 mm. MO nudi 11.300 komada ovih pušaka, koje su jugoslovenska verzija čuvenog „kalašnjikova AK-47“, a početna cijena za puške iz ratnih rezervi koje su malo upotrebljavanje, propisno su konzervirane i dolaze sa kompletnim rezervnim alatom i priborom, određena je na 65 eura po komadu. Ove puške se krajnjim korisnicima na više mjesta u svijetu uvijek mogu prodati po cijeni od najmanje 300 do 350 dolara za komad.

Slična situacija je i sa „zastavinim“ puškomitraljezima M-84 kalibra 7,62 mm, prodaju ukupno 535 po početnoj cijeni od 600 eura za komad. Ovo sjajno oružje traženo je u svijetu, gdje se jedan puškomitraljez M-84 plaća i do 1.500 dolara. Po početnoj cijeni od 530 eura za komad, prodaju i 43 puškomitraljeza PKT kalibra 7,62 mm te 3 komada pukomitraljeza SGMT istog kalibra, dok su su puškomitraljezi M-72 kalibra 7,62mm kakvih se prodaje 23 komada, procijenjeni na početnu cijenu od 125 eura po cijevi. Pištolji M-57 koštaju 30 dolara, pištolji M-70 22 eura po komdu, dok se automatski pištolji kalibra 7,65 mm, kojih je u višku 885 komada, nude po početnoj cijeni od 60 eura po cijevi.

Za 13 eura po komadu prodaju ukupno 116 signalnih pištolja kalibra 26mm, dok se kupcima nudi i ukupno 1.041 snajperska puška kalibra 7,62mm koje, zavisno od modela i toga imaju li na sebi optički nišan ili ne, koštaju od 280 do 380 eura za komad. Za 250 eura po komadu na prodaju se nudi i 14 automatskih bacača granata M-93 kalibra 30mm, a 400 primjeraka ručnog raketnog protivoklopnog bacača M-80 „zolja“ kalibra 64mm, prodaje se po početkoj cijeni od 105 eura za lanser. Po 880 eura za komad košta protivoklopna kumulativna raketa 9M14M „maljutka“ kakvih se prodaje 259 komada, 26 eura po komadu košta protivpješadijska rasprskavajuća mina usmjerenog dejstva kakvih se prodaje ukupno 10.180 primjeraka, dok 21.100 komada protivtenskovskih razorno-probojnih mina TMRP-6, košta 50 eura za komad.

Prodaju i tri samohodna protivoklopna raketna lansera M-83 (raketama tipa „maljutka“ naoružana varijanta borbenog oklopnog vozila BOV-1), a početna cijena je 100.000 eura po vozilu.

Među ukupno 26 stavki NVO koje koristi Vazduhoplovstvo, najviše pažnje privlači ukupno 11 vrlo kvalitetnih protivavionskih topova kalibra 40 mm tipa Bofors sa lasersko-računarskim uređajem, a koji su činili samostalne PVO artiljerijske baterije, upravljane švedskim radarima „Philips Giraffe“. Početna cijena je 4.000 eura po komadu, dok se dva njihova osmatračko-akvizicijska radaria M-85 nude po cijeni od 100.000 eura po komadu. Za po 50 hiljada eura, novog vlasnika mogu dobiti i jedan osmatrački radar S-645 i jedan radar za mjerenje visine S-613, proizvodi briranske firme „Marconi“ iz sedamdesetih godina prošlog vijeka, a 5.000 eura košta jedan sovjetski radar tipa P-12. Iako potpuno zastario uređaj, radar tipa P-12 ovjenčan je svjetskom slavom jer je upravo radar tog tipa marta 1999. za vrijeme NATO bombardovanja SRJ, uspio da otkrije „nevidljivi“ američki bombarder tipa F-117 „night hawk“ i elemente za njegovo gađanje prenese obližnoj raketnoj bateriji Vojske Jugoslavije tipa S-125 neva, a koja je potom i uspjela da obori taj avion stealth tehnologije, što je jedini takav slučaj do sada u svijetu. Od opreme Vazduhoplovstva na prodaju je i ukupno sedam lakih helikoptera opšte namjene, odnosno naoružanih helikoptera, tipa SA-341 i SA-342 „gazela“ koji zavisno od stanja, odnosno toga da li su remontovani ili ne i da li su sposobni za letjenje, koštaju od 31.540 do 210.679 eura. Predstavljaju više od pola flote „gazela“, a proizvedeni su od 1976. do 1990. godine.

Najskuplja oprema i naoružanje Mornarice

Najskuplja oprema i naoružanje, koje se nude na posljednjem povjerljivom tenderu MO, je iz Mornarice VCG-a. Po početnoj cijeni od 1,5 miliona eura nudi se raketna topovnjača 404 klase „Rade Končar“.

Topovnjača RTOP 404 deplasmana 240 tona, naoružana sa dva topa bofors kalibra 57mm i dva lansera za protivbrodske rakete „styx“, svojevremeno je ušla u istoriju kao prvi ratni brod na kome se u stranoj luci zavijorila crnogorska državna zastava, jer se ona početkom juna 2006. kada je proglašena državna nezavisnost Crne Gore, zatekla na međunarodnoj vojno-pomorskoj vježbi u italijanskoj luci Ankona. Iako se on još nudi kao potencijalno ispravan i upotrebljiv ratni brod, Komisija MO je za 58 metara dugi pomoćni specijalni transportni brod za prevoz oružja i vojne tehnike PO-91 „Lubin“ od 1.000 tona deplasmana iz 1981.godine, odredila početnu cijjenu od 73.221 euro - otprilike koliko taj brod vrijedi kao staro željezo.

Jedan preostali samohodni obalski protivbrodski raketni lanser tipa „Rrubež“ prodaje se po početnoj cijeni od 61.530 eura, koliko iznose i početne cijene tri komada samohodnih artiljerijskih nišanskih radara SNAR-10. Četiri hiljade eura po cijevi je početna cijena za prodaju 12 mornaričkih PVO topova bofors L-70 kalibra 40 mm, dva mobilna obalska radara „Philips“ 9KR-409 cijene se po 10.806 eura, dok jedan obalski osmatrački radar FALCON sa Crnog rta kod Bara košta 68.405 eura.

Prodaju se i tri brodska PVO topa M-71 kalaibra 20mm po početnoj cijeni od 1.230 eura po komadu, te 8 diverzanrksih ronilica R-1 koje koštaju po 5.000 eura. Kupcima se nude i četiri daljinski upravljane protivminske ronilice PAP-104 francuske proizvodnje koje koštaju po 5 hiljada eura.

( Siniša Luković )