Gubici na mreži blizu potrošnje KAP-a: Na račune neće i neplanirano izgubljena struja

Gubici električne energije u distributivnoj mreži lani su bili veći od planiranih, ali ih neće plaćati potrošači.

Prema analizi energetskog bilansa Ministarstva ekonomije, gubici su prošle godine iznosili 368 gigavat-časova (GWh) i za 35 GWH su veći od plana.

Iz Crnogorskog distributivnog sistema (CEDIS) “Vijestima” su kazali da veći iznos gubitaka u distributivnoj mreži u odnosu na plan neće uticati na račune potrošača, već da će novčani trošak za te gubitke ići na teret kompanije.

Vlasnik CEDIS-a je Elektroprivreda Crne Gore (EPCG), čiji je većinski vlasnik država.

Gubici u prenosnoj mreži iznosili su dodatna 135 GWh i veći su za četiri gigavata od plana. Ukupni gubici na obje mreže iznosili su lani 503 gigavata, što je tek nešto manje od prošlogodišnje ukupne potrošnje Kombinata aluminijuma – 596 GWh.

Gubici su 13 puta veći od ukupne potrošnje u Nikšićkoj Željezari – 39 gigavata, dok je planirani, a nesmanjeni iznos gubitaka, jednak potrošnji tog bivšeg metalskog giganta.

S obzirom na to da je proizvodnja iz svih malih elektrana na crnogorskim rijekama, po programu obnovljivih izvora i koji se nalaze kao posebna stavka na računima potrošača lani iznosila 84 GWh, jasno je da su značajni gubici i iznos koji je trebalo da bude, a nije smanjen.

Proizvodnja iz obnovljivih izvora vjetroelektrana lani je iznosila 162 GWh, pa su ukupni gubici duplo veći od ukupne proizvodnje iz svih obnovljivih izvora.

Regulatorna agencija za energetiku, koja utvrđuje stavke na računima za struju, propisala je da od ukupnih gubitaka na mreži do devet odsto preuzete a izgubljene električne energije, plaćaju potrošači, a sve preko tog iznosa kompanije koje se bave prenosom i distribucijom zavisno od toga gdje je nastao gubitak.

Prošlogodišnji gubitak u distrubuciji iznosio je 13,83 odsto preuzete električne energije, dok je plan bio 13,08 odsto.

Iz CEDIS-a navode da je iznos priznatih gubitaka koje je propisala RAE jedan od najmanjih u regionu, i da samo Hrvatska ima manju kvotu – 8 odsto.

“Građani Srbije plaćaju oko 15 odsto gubitke, na Kosovu 27 odsto, u Albaniji oko 20 odsto, u BiH 13 dosto“, naveli su iz CEDIS-a.

Ističu da uspijevaju da svake godine smanje gubitke na mreži, a da je prošle godine smanjenje bilo manje od plana zbog povećane potrošnje i takozvanih tehničkih gubitaka koji zavise od potrošnje i rastu sa njom.

“Smanjenje gubitaka je prošle godine ostvareno i u procentualnom iznosu sa 14,96% na 13,83% i u apsolutnom iznosu sa 399 GWh na 371GWh (podatak CEDIS-a o gubicima u 2018. je za tri GWh veći od podatka Ministarstva). Evidentno je da su planirani gubici bili 333 GWh, kao što je evidentno i da je plan izražen u procentima bio 13,08%. Osnovni razlog zbog čega je apsolutna vrijednost gubitaka veća od planirane je veća potrošnja na nivou distributivnog sistema na koju CEDIS nema uticaj, a koja je planirana na 2549 GWh, a ostvarena sa 2686 GWh (preko 5 % više od plana). Ispred sebe smo postavili veoma ambiciozne planove, a ostvarenje za 2018. godinu je blago lošije od tako postavljenog plana”, naveli su iz CEDIS-a.

Navode da su prije deset godina u distributivnoj mreži gubici električne energije iznosili 23,58 odsto, ali da su ih svake godine smanjivali.

“Imajući u vidu činjenicu da dvije trećine gubitaka čine tehnički gubici sa ponosom možemo istaći činjenicu da se svrstavamo u red operatera distribucije sa najmanjim komercijalnim gubicima. Ističemo da nivoom gubitaka ni mi još uvijek nijesmo zadovoljni i očekujemo da ćemo i u narednom periodu nastaviti sa intenzivnim trendom smanjenja gubitaka”, naveli su iz kompanije.

To znači da od ukupnih gubitaka u distributivnoj mreži od 368 GWh, dvije trećine, ili 245 gigavat časova, čine tehnički gubici.

Izgubljeno 18,3 miliona, potrošači platili 7,6 miliona

“Gubici u distribuciji električne energije u 2018. godini, ostvareni su u iznosu od 371,6 GWh ili 13.83% ukupno preuzete električne energije (energije koja je ušla u distributivni sistem). Posmatrano finansijski, trošak gubitaka za 2018. godinu iznosio je 18,3 miliona eura. Od ovog iznosa u tarife je transponovano 7,6 miliona koji iznos je utvrdila Regulatorna agencija za energetiku, odlukom o utvrđivanju regulatorno dozvoljenog prihoda i cijena za korišćenje distributivnog sistema električne energije, za drugu regulatornu godinu trogodišnjeg regulatornog perioda 2017-2019. godine“, naveli su iz CEDIS-a.

Iz kompanije su saopštili da su energetskim bilansom Crne Gore za 2019. godinu, planirani gubici u distributivnom sistemu u iznosu od 334 GWh ili 12,5%.

“Trošak gubitaka na mreži distribucije za 2019. godinu procjenjuje se na iznos od oko 20 miliona eura.

Prethodno navedenom odlukom Regulatorne agencije za energetiku, utvrđen je trošak gubitaka koji se transponuje u tarife za treću godinu regulatornog perioda 2017-2019. godine u iznosu od 7,7 miliona eura“. I na stavku gubitaka na računima za struju se obračunava porez na dodatu vrijednost od 21 odsto.

( Goran Kapor )