Džez nije sportski događaj gdje imate pobjednike ili poražene

Američki saksofonista Bil Evans bio je član benda legendarnog Majls Dejvisa. Svira tenor i soprano saksofon, snimio je 25 diskova i dva puta bio nominovan za prestižnu Gremi nagradu. Moderna džez kritika svrstava ga rame uz rame sa legendama džez saksofona kao što su Majkl Breker, Bob Berg, Soni Rolins, Džon Koltrejn i mnogi drugi.

Često je na turnejama po svijetu, kako sa autorskim projektima, tako i sa raznim drugim izvođačima. Ekskluzivno za “Vijesti” govori o džez muzici, sebi, ali i gostovanju na Made in New York Jazz Festivalu u Crnoj Gori koji će se održati na Sinhro stejdžu u Tivtu 14. juna i atrijumu The Capital Plazi dva dana kasnije, 16. juna.

Ovo je četvrta godina festivala u Crnoj Gori i čast nam je što ćete premijerno zasvirati kod nas. Šta obično očekujete kada dolazite prvi put u neku zemlju, pogotovo kada treba da svirate s umjetnicima s kojima niste imali priliku da sarađujete od sada?

Prije svega, zaista sam uzbuđen što ću biti dio ovog festivala. Legendarni džez trubač Rendi Breker mi je često pričao o ovom festivalu, o kome ima jako visoko mišljenje. Uvijek je interesantno i uzbudljivo sarađivati s drugim džez muzičarima u čini mi se, jedinom žanru ili muzičkoj formi u kojoj je to moguće - džezu. Jedino tu možete dobiti dobre rezultate. I siguran sam da ćemo zvučati kao da smo svirali godinama! Izvoditi džez muziku na takav način, u tako divnoj zemlji kao što je Crne Gora, biće predivno iskustvo, siguran sam.

Često putujete po svijetu, imate turneje... Čini li vam se da džez publika raste, da se uvećava broj ljudi koji su ljubitelji tog muzičkog žanra?

U Evropi i Aziji oduvijek je bilo džez publike. Takođe, i mi se kao autori i izvođači prilagođavamo novim i modernim džez trendovima i podžanrovima, tačnije, kreiramo ih, pa se i na taj način dolazi do većih ciljnih grupa. Za razliku od Evrope i Azije, u SAD nemate toliko mnogo koncertnih lokacija koje promovišu džez muziku - najčešće u velikim gradovima poput Njujorka, Čikaga ili Los Anđelesa. Istovremeno, u Evropi imate jako puno koncertnih lokacija, i velikih i onih manjih. Zatim, evropljani jako prate moju karijeru, čak sam upoznao mnogo onih koji posjeduju moju kompletnu diskografiju i koji su me pratili na preko 20 evropskih koncerata! Gajim posebnu zahvalnost prema tim ljudima i ukupnoj svjetskoj džez zajednici koja mi svih ovih godina pruža neskrivenu podršku.

Molim vas da nam kažete postoji li razlika u statusu džez muzike danas, u odnosu na period od, recimo prije 30 godina? Generalno gledano...

Džez muzika se mijenjala polako, skoro neprimjetno. Zato je danas u blago nezavidnoj finansijskoj poziciji, s obzirom na činjenicu da su se svi drugi popularni žanrovi razvijali mnogo brže. Svijet prije 30 godina ipak je bio u nekoj vrsti balansa, pa je i džez bio u lagodnijoj poziciji. Danas, nažalost, svijet džeza, kao i džez festivali po cijelom svijetu pogođeni su finansijski, upravo iz tih razloga. Budžeti su znatno smanjeni pa je mlađim umjetnicima teško naći način koji će im omogućiti da žive od džeza. Ljudi i bendovi poput Majls Dejvisa ili Weather reporta više nisu sa nama. Istovremeno, ima toliko novih umjetnika, bendova, izdanja i projekata koji ne mogu zaokružiti svoju finansijsku konstrukciju. Koledži i fakulteti muzičke umjetnosti proizvode mnogo više izvođača nego što na tržištu ima posla za sve njih, tako da ispada da bi trebalo da sam srećan što sam rođen davne 1958. godine i što sam bio u prilici da osamdesetih budem akter u svijetu džeza... i neopisivo sam srećan zbog toga.

Dva puta ste bili nominovani za prestižnu Gremi nagradu... Šta mislite o “nagrađivanju” u muzici? Da li se muzika uopšte može ocjenjivati, jer je to najčešće tanak led?

Ne volim nagrade i nagrađivanje u džezu. Džez nije sportski događaj ili utakmica gdje imate pobjednike ili poražene. Niko ne može procijeniti da li je vaš rad bolji od nekog drugog, od vas samih i vaše publike. To jednostavno osjećate.

Možete li nam reći nešto o vašoj saradnji s Majls Dejvisom? Kako se sjećate tog perioda?

Majls i ja smo bili bliski prijatelji. Naučio me mnogo stvari. Ali najvažnije, ulio mi je samopouzdanje to budem to što jesam i da u svoju muziku i inspiraciju vjerujem bez obzira na okolnosti. Njemu ću dodati još nekoliko imena...Džon Skofild, Markus Miler, Majk Stern... Bio sam dio tima s kojim se Majls ponovo pojavio na džez sceni osamdesetih... Cijenio je moje muzičko mišljenje i danas sam mu jako zahvalan zbog toga.

Kada zbog nastupa putujete, postoje li detalji koji vas posebno zanimaju kada dolazite na nove lokacije? Postoji li nešto posebno što biste voljeli da vidite ili doživite u Crnoj Gori?

Volim da puno šetam po novim mjestima i da suštinski upoznam i osjetim gradove koje posjećujem. Imaću sasvim dobru priliku da Crnu Goru osjetim bolje, jer dolazim nekoliko dana prije samog Made in New York Jazz Festivala da bih malo razgledao okolinu i uživao u ljepotama vaše zemlje. Nestrpljiv sam da dođem što prije i jedva čekam da osjetim ljude i njihov vajb. Biti u prilici da sviram u Crnoj Gori i na ovom festivalu, zaista je blagoslov. Zato pozivam sve da dođu na oba koncerta u okviru Made in New York Jazz Festivala u Crnoj Gori - vidimo se!

R.R.