Pristup pijaćoj vodi nema 2,1 milijardi ljudi

Uništavanje životne sredine, zajedno sa klimatskim promjenama, pokreću krize širom svijeta, koje se odnose na vode, a poplave, suše i zagađenje vode pogoršavaju situaciju degradirajući vegetaciju, zemljište, rijeke i jezera, saopšteno je iz UN povodom 22. marta, Svjetskog dana voda.

Ovogodišnja tema Svjetskog dana voda je “Priroda za vodu” i bazira se na istraživanja na prirodi baziranih rješenja (NBS) za izazove sa kojima se srećemo u 21. vijeku, kada su u pitanju vode. Rješenja iz prirode imaju potencijal da odgonetnu mnoge izazove u oblasti voda. Moramo uraditi daleko više u oblasti “zelene” infrastrukture i uskladiti je sa “sivom” infrastrukturom, tamo gdje je to moguće.

Pošumljavanje, definisanje plavnih zona i obnova močvara će dovesti do rebalansa vodenog ciklusa i poboljšati ljudsko zdravlje i životne uslove.

U brošuri UN, izdatoj tim povodom, navodi se da 2,1 milijardi ljudi nema obezbijeđen pristup pijaćoj vodi.

„Do 2050. godine, svjetska populacija će porasti za oko dvije milijarde ljudi, a globalna potražnja za vodom mogla bi biti i do 30 odsto veća nego danas. U poljoprivredi se trenutno koristi 70 odsto globalne vode, uglavnom za navodnjavanje – ovaj broj se povećava u područjima gdje potrebe za vodom prevazilaze raspoložive količine tokom određenog perioda u godini i gustinom naseljenosti. Industrija uzima 20 odsto od ukupnog broja, gdje dominira energetika i proizvodnja. Preostalih 10 odsto koriste domaćinstva, a udio koji se koristi za vodu za piće je mnogo manji od jednog procenta“.

Navodi se da danas oko 1,9 milijardi ljudi živi u područjima koji oskudijevaju vodom. Do 2050. godine ovaj broj bi mogao porasti na oko tri milijarde.

„Procijenjeno je da 1,8 milijardi ljudi koristi neobezbijeđene izvore vode za piće, bez zaštite od zagađenja od fekalija. Preko 80 odsto otpadnih voda koje generiše ljudsko društvo vraća se u životnu sredinu bez prethodnog tretiranja ili prečišćavanja. Procjenjuje se da će broj ljudi izloženih riziku od poplava porasti sa 1,2 milijardi, koliko broji danas, na oko 1,6 milijardi u 2050. godini. Danas je oko 1,8 milijardi ljudi pogođeno degradacijom zemljišta i dezertifikacijom. Najmanje 65 odsto pošumljenog zemljišta je u degradiranom stanju. Procjenjuje se da je 64 do 71 odsto prirodnih močvara nestalo od 1900. godine kao rezultat ljudske aktivnosti. Erozija tla poljoprivrednih površina odnosi 25 do 40 milijardi tona površinskog sloja zemljišta svake godine, značajno smanjujući prinose usjeva i sposobnost zemljišta da reguliše vodu, ugljenik i hranljive materije. Oticanje, koje sadrži velike količine azota i fosfora, takođe je glavni doprinos zagađenju vode“.

Navodi se da su obnavljanje šuma, travnjaka i prirodnih močvara, definisanje plavnih zona, uspostavljanje biljnih barijera uz vodne tokove primjeri NBS-a koji pomažu kod uspostavljana raspoloživosti i kvaliteta vode.

„Dostupnost i snabdijevanje vodom: skladištenje vode putem prirodnih močvara, vlažnosti zemljišta i / ili podzemnih voda može biti održivije i ekonomičnije od “sive infrastructure”, kao što su brane. Kvalitet vode: zagađenje nastalo iz poljoprivrede može se drastično smanjiti NBS-om, kao što je konzervacija zemljišta kako bi se zaštitila od erozije ili obalni nasipi i zone zemljišta duž vodenih tokova sa zasađenim drvećem i grmovima. Upravljanje rizikom: efekti klimatskih promjena, kao što su česte ekstremne poplave, mogu se ublažiti nizom NBS-a, kao što su obalni nasipi ili definisanje plavnih zona. Primjena određenih NBS-a stvara ono što je poznato kao "zelena infrastruktura": prirodni ili polu-prirodni sistemi koji nam daju ekvivalentne ili slične koristi kao konvencionalna tj. “siva infrastruktura” koju je osmislio čovjek“, piše u brošuri UN.

( Dejan Peruničić )