Većina u Evropskom parlamentu podržava pristupanje Zapadnog Balkana

Većina evropskh partija koje se na ovonedjeljnim izborima nadmeću za mjesta u novom sazivu Evropskog parlamenta podržava pristupanje zemalja Zapadnog Balkana Evropskoj uniji (EU) ali su podijeljene oko Turske.

Proširenje na zemlje Zapadnog Balkana u svojim predizbornim programima podržali su Partija evropske ljevice (PEL), Partija evropskih socijalista (PES), Zeleni, Alijansa liberala i demokrata za Evropu (ALDE), Evropska narodna partija (EPP) i Savez konzervativaca i reformista u Evropi (ACRE) koje u sadašnjem sazivu EP imaju ubjedljivu većinu.

"Radimo na tome da pristupanje Zapadnog Balkana učinimo mogućim, na bazi evropskh vrijednosti", obećali su Zeleni u predizbornom programu, prenose briselski mediji na engleskom jeziku.

"Podržavamo povećano strateško angažovanje EU u susjedstvu i perspektivu budućeg proširenja za zemlje Zapadnog Balkana i njihovo zajedničko evropsko susjedstvo čim te zemlje ispune kriterijume za pristupanje" najavljuje ALDE čime se, kako se ocjenjuje, ostavljaju otvorena vrata za nove članice i poslije prijema balkanskih zemalja.

I narodnjaci (EPP) u svom programu izražavaju podršku "konkretnoj evropskoj perspektivi za Zapadni Balkan" navodeći da EU ne može da dopusti da te zemlje potpadnu pod "autoritarni" uticaj Rusije, zemalja Zaliva, Turske i Kine.

Međutim, demohrišćani se snažno protive ulasku Turske u EU. Prema njihovom programu pregovori moraju biti okončani a fokus na partnerstvu i saradnji u konkretnim oblastima. "Članstvo u EU stoga nije opcija za Tursku i pregovori se moraju prekinuti", navodi se u dokumentu EPP.

Tursku u svom programu pominje još samo ljevica (PEL), ali još maglovitije. Kako prenose briselski mediji na engleskom, oni navode da EU mora biti spremna da "konstruktivno razmisli o svojim odnosima sa Turskom i da otvori vrata" toj zemlji uz zahtjev da se "okonča Erdoganov imperijalistički plan da islamizuje društveni i politički život".

Socijalisti (PES) i evropski konzervativci i reformisti (ACRE) u izbornim programima ne pominju proširenje EU.

Većina partija zainteresovana je za susjedstvo. Narodnjaci (EPP), kako se navodi u njihovom programu, smatraju da je "neophodno stvaranje snažnog partnerstva sa susjedima EU" i "približavanje sa onima koji dijele evropsku perspektivu". Demohrišćani takođe namjeravaju da ulažu u prosperitetno i stabilno susjedstvo sa ciljem "izvoženja stabilnosti i stvaranja pojasa prosperiteta i bezbjednosti oko Evrope".

Zeleni se zalažu za produbljivanje saradnje sa istočnim partnerima dok Ljevica (PEL) navodi da se "moraju uspostaviti trajni dobri susjedski odnosi sa Bliskim istokom i Sjevernom Afrikom".

Kada je u pitanju spoljna politika, stranke generalno gledano, osim konzervativaca i reformista (ACRE) koji to i ne pominju, brane multilateralizam i odbranu evropskih vrijednosti na međunarodnom nivou.

Takođe, većina evropskih partija, s izuzetkom narodnjaka (EPP) koji ne kažu ništa o tome, zalaže se i za reformu UN, a liberali i demokrate (ALDE) čak idu tako daleko da predlažu da EU dobije stolicu u Savjetu bezbjednosti UN.

U svojim programima Zeleni i PEL takođe naglašavaju ljudska prava. Za Zelene "EU mora biti sposobna da brani i da se u potpunosti oslanja na instrumente spoljne politike kada su ugrožena ljudska prava ili životna sredina". Dakle, mora biti mnogo aktivnija u potrazi za mirnim rješenjima oružanih sukoba.

Tokom debate o "špicen kandidatu" u Firenci, kandidatkinja Zelenih, njemačka poslanica Ska Keler, predložila je i formiranje Evropske agencije za izvoz oružja koja bi kontrolisala da li se zemlje članice u tome pridržavaju zacrtanih smjernica. "Evropa ne smije tražiti profit u beskrupuloznom izvozu oružja i tehnologija za nadzor diktatorskim ili ratobornim režimima", upozorili su Zeleni u svom izbornom programu.

Evropska ljevica kao branilac "mira i političkog dijaloga protivi se nasilju i vojnoj prisili". Oni se takođe zalažu za "suspenziju sporazuma o pridruživanju EU sa zemljama koje masovno krše osnovna prava ili okupiraju sporne teritorije, uključujući Izrael i Maroko". Ta mogućnost već postoji ali se ne koristi.

PES i ALDE u svojim programima, kako se navodi, upozoravaju i na prijetnju koju predstavljaju SAD pod vođstvom Donalda Trampa i Rusija pod Vladimirom Putinom.

U predizbornom programu socijalisti (PES) to ne spominju, ali njihov kandidat Frans Timermans jasno je ukazao na prijetnju koju predstavljaju SAD sa predsjednikom koji vjeruje da je "podijeljena i slaba Evropa u njegovom interesu" ali i na "Rusiju koja pokušava da oslabi evropske demokratije". "To su najveće prijetnje za našu bezbjednost", rekao je Timermans.

ALDE takođe smatra da su "agresivna Rusija i slabljenje podrške za transatlantsko prijateljstvo u Bijeloj kući izazovi sa kojima EU mora da se suoči", dok ACRE upozorava na sve samouvjereniju Rusiju.

Kada su u pitanju institucije EU, EPP i ALDE podržavaju prijedlog predsjednika Evropske komisije Žan-Kloda Junkera da se u glasanju o spoljnopolitičkim pitanjima pređe na kvalifikovanu većinu, dok PES, kako je rekao Timermans, smatra da "glasanje kvalifikovanom većinom nije rješenje problema".

ALDE se zalaže za jačanje Evropske službe za spoljne poslove (EEAS) i funkciju visokog komesara za spoljnu i bezbjednosnu politiku EU, dok ACRE traži preispitivanje EEAS i troškovnu analizu agencija EU uključujući mogućnost njihovog finansiranja sredstvima izvan budžeta EU.

( Agencija BETA )