Vještački "pumpaju" sud na Cetinju na uštrb najstarijeg suda u Crnoj Gori

Advokati iz Kotora, Tivta i Budve, oštro su se usprotivili namjeri države da ukine ingerenciju Osnovnog suda Kotor nad teritorijom Opštine Budva i prenese je na Osnovni sud na Cetinju. To je inače, predviđeno Nacrtom izmjena i dopuna Zakona o sudovima Crne Gore koji je na javnoj raspravi.

Nacrt je priopremilo Ministasrtvo pravde, a advokati iz tri primorske opštine resoru ministra Zorana Pažina su tim povodom uputili zvanične primjedbe ističući da na postoji niti jedan opravdani razlog za predloženu izmjenu mjesne nadležnosti Osnovnog suda u Kotoru, na način da se za teritoriju Opštine Budva ubuduće nadležan bude Osnovni sud na Cetinju.

Advokati smatraju da za to “nema razloga kako u organizaciono-pravosudnom smislu, tako ni u demografskom, socijalnom, a na kraju i tradicionalnom”.

"Predlog da se mjesna nadležnost prenosi sa Osnovnog suda Kotor na Osnovni sud Cetinje je potpuno neosnovan i sa razloga jer je Kotor kao administrativni centar oduvijek imao nadležnost sve do Buljarice u pravcu Bara i do Veriga u pravcu Herceg Novog, te raspolaže svim potrebnim arhivskim građama, što nije slučaj sa arhivom Cetinja, koji ne posjeduje niti austrougarske karte ni ZU upisnike, kao ni posjedovne listove arhive, te bi bilo potpuno onemogućeno dalje postupanje u svojinskim parnicama, u kojima prednjače upravo parnice vezane za nepokretnosti teritorije opštine Budva, a zbog poznatih višemilionskih ulaganja na terenu te Opštine. Treba imati u vidu da bi svako izmještanje suda dovelo i do izmještanja dijela Osnovnog državnog tužilaštva Kotor, a za koju su nedavno uložena velika novčana sredstva.", stoji u dopisu koji su advokati Kotora, Tivta i Budve uputili Ministarstvu pravde.

Oni navode da bi ukoliko namjera zakonopisca prođe, to prouzrokovalo brojne negativne posljedice prvenstveno po građane i privredu Budve, a potom i za zaposlene u sudstvu, advokaturi, notare i javne izvršitelje.

Advokati ukazuju i na činjenicu da se sud osniva i postoji za potrebe građana, te da je vjekovima unazad “dokazana potreba postojanja sjedišta suda u Kotoru za područja Kotora, Tivta i Budve”.

Naglašavaju da se se izmještanjem mjesne nadležnosti nanijela velika šteta interesima građana Opštine Tivat, Kotor i Budva, “obzirom da je mjesna nadležnost starog austrougarskog premjera i starog katastra pokrivala upravo sve tri opštine i nije slučajno da postojanje Osnovnog suda Kotor datira više od 600 godina, kao administrativnog centra, upravo zbog postojanja kompletne arhivske građe i edukovanja brojnih kadrova arhiva i geodetskih službi radi omogućavanja efikasnog rada suda u parnicama radi utvrđenja prava svojine (utvrđivanju granica nepokretnosti) po osnovu ranijeg upisa po starom katastru, upravo na teritoriji opština Tivat, Kotor i Budva.”

Svega toga nema u Osnovnom sudu na Cetinju, što se, kako naglašavaju advokati, pokazalo i tokom neuspjelog pilot projekta - delegiranja predmeta iz Kotora u nadležnost Osnovnom sudu Cetinje, što nije doprinijelo efikasnosti riješavanja predmeta, već samo drastično uvećalo troškove postupka na štetu građana i države.

“Pored činjenice da predlagač nije dao ni jedan razlog za izmjenu zakona, jasno je da postoje svi organizacioni, pravosudni, pa zatim i kulturno istorijski i ekonomski razlozi da se takav predlog ne usvoji, jer bi u suprotnom to značilo krajnje organizaciono i kvalitativno nefunkcionisanje sudskih sporova sa jedne strane i devastiranje i ekonomsko uništavanje Kotora sa druge strane, koje traje u kontinuitetu poslednjih decenija. Poznato je da je kotorski sud jedini sud na ovim prostorima od 1921. godine, dok se u to vrijeme plemenski sudilo po drugim krajevima Crne Gore. Upravo ta tradicija je i iznjedrila veliki broj sudija koji su rešavali najkompleksnije sudske sporove. Premještanje nadležnosti je i nedopustivo za pomorsku tradiciju", tvrde advokati iz Tivta, Kotora i Budve podsjećajući da je iz istorije sudstva na području današnje Crne Gore, poznato da je još 1420. postojala prokura u Kotoru za pomorske sporove.

Oni smatraju da je ovakva iniciajtiva Ministarstva pravde na tragu već duže izražene tendencije da se iz Kotora izmiještaju neke bitne institucije i grad sa najvećom urbanom i administrativno-pravnom tradicijom u Crnoj Gori postepeno urušava i degradira. Poručuju da bi oduzimanje kotorskom sudu nadležnosti nad Budvom bio i uvod u postepeno gašenje suda u Kotoru koji je po rezultatima, jedan od najboljih u državi. Ističu da namjera Ministartva pravde nema veze sa racionalizacijom sudske mrerže kako se to javno tvrdi jer, kada se uzme u obzir broj stanovnika Opštine Kotor, Tivat i Budva, od nešto preko 40.000,00 ispada da jedan sudija u Kotoru ide na 3.989 stanovnika.

“Za Opštinu Cetinje koja prema podacima ima 16.657 stanovnika i jednog sudiju na 3.331 stanovnika, to bi prebacivanjem gotovo 50% predmeta Osnovnog suda Kotor na Cetinje, dovelo do disbalansa u organizacionom smislu.”- smatraju dvokati dodajući da je jedini motiv zakonopisca namjera da po svaku cijenu sačuva Osnovni sud na Cetinju i prenoseći mu u nadležnost Budvu, “ekonomski opravda postojanje tog suda je u 2019. godini do juna mjeseca imao samo 100 novih predmeta”.

“Imajući u vidu instrukcije EU, predlažemo da se umjesto teritorijalnog prestrojavanja sudova u interesu zaštite određenih sudova da bi opstali, izvrši racionalizacija na način da se Osnovni sud Cetinje pripoji teritorijalno bližem Osnovnom sudu u Podgorici. Takođe, Osnovni sud u Danilovgradu da se pripoji Osnovnom sudu u Podgorici, kao i drugi manji sudovi koji su ekonomski neisplativi", predlažu advokati iz Tivta, Kotopa i Budve, tražeći da se ne dira u mjesne nadležnosti kotorskog suda.

( Siniša Luković )