Knjiga utisaka i zlatni escajg svjedoče o slavnim danima Svetog Stefana
Grad-hotel Sveti Stefan, ponos jugoslovenskog i crnogorskog turizma, otvoren je 13. jula 1960. i ubrzo je postao jedno od najprestižnijih mjesta za odmor svjetskog džet-seta
Izuzetno smo zadovoljni boravkom i gostoprimstvom. Zahvaljujemo se kolektivu na velikoj pažnji prema meni i Jovanki koju su nam pružili tokom boravka u ovom lijepom hotelu, napisali su u knjizi utisaka na Badnji dan 1973. godine doživotni predsjednik SFRJ Josip Broz Tito i njegova supruga Jovanka tokom odmora u grad-hotelu “Sveti Stefan“ i vili “Miločer“.
Tito je u tri navrata boravio na Svetom Stefanu i uvijek se upisivao u knjigu utisaka, pohvaljući napredak turizma.
Italijanski kralj Umberto II samo se potpisao kao potvrda da se ugodno proveo 1970. na odmoru u grad-hotelu.
To su samo neke od hiljade poruka koje su poznate svjetske ličnosti - glumci, pisci, sportisti, državnici, ambasadori, pripadnici kraljevskih porodica, upisale u knjigu utisaka nakon boravka na popularnom Svecu.
Knjiga je izložena u petrovačkom hotelu “Palas“ i preuzela ju je Hotelska grupa „Budvanska rivijera“ nakon što je Vlada prije 11 godina izdala u višedecenijski zakup grad-hotel i vilu “Miločer“.
Knjiga predstavlja svjedočanstvo o zlatnom dobu crnogorskog turizma, kada je Sveti Stefan bio sinonim luksuza i prestižno ljetovalište u kome su boravili predstavnici svjetskog džet-seta.
Pozlaćeni servis od 800.000 eura
U depou “Palasa“ čuva se i čuveni pozlaćeni escajg i servis za ručavanje, koji je prije 40 godina specijalnim vozilom dopremljen na Sveti Stefan. Na njemu je ugravirano ime grad-hotela i korišćen je prilikom brojnih banketa i proslava.
Kako se bliži obilježavanje 60 godina od kada je nekada malo paštrovsko mjesto pretvoreno u luksuzno ljetovalište, mnogi sa sjetom govore o Svetom Stefanu koji je bio dika jugoslovenskog turizma. Direktorka marketinga HG “Budvanska rivijera“ Sanela Kahrović kazala je da se u njihovoj upravnoj zgradi sa ponosom čuva i jedna od najprestižnijih svjetskih nagrada u turizmu - Zlatna jabuka, koja je 1972. dodijeljena Svetom Stefanu.
Navela je da se u depou hotela „Palas“ čuva i 60 kompleta “čuvenog“ servisa sa escajgom koji se i dalje koriste u specijalnim prilikama.
Dugogodišnii direktor grad-hotela Pero Rađenović kazao je da se dobro sjeća kada je 1979. godine dopremljeno 70 kompleta pozlaćenog porculanskog posuđa sa pozlaćenim escajgom, koji je napravljen u čuvenim tadašnjim fabrikama Zapadne Njemačke.
“Koliko se sjećam, kupovina servisa sa dijelom opreme za kuhinju koštala je oko 800.000 njemačkih maraka. Dopremljena je specijalnim vozilom i čuvala se u sefu grad-hotela. Posuđe smo postavljali samo u izuzetnim prilikama - kada je dolazio Tito i brojni svjetski državnici. Sveti Stefan je bio najluksuznije mjesto na Mediteranu i sve na njemu je odisalo luksuzom, ne samo posuđe, već i namještaj i umjetničke slike... Da ne govorim o specijalitetima koje su pripremli naši kuvari, do gostoprimstva osoblja, i sve je to bila domaća radna snaga“, ispričao je Rađenović „Vijestima“.
Nekada zaštitni znak crnogorskog turizma i dragulj po kome je malena balkanska država bila ucrtana na svjetske turističke mape, svečano je otvoren 13. jula 1960.
Kardelj predložio, Blažo Jovanović podržao
Istoriju Svetog Stefana, koji je danas pod brendom “Amana“ i zakupom grčkog biznismena Petrosa Statisa, opisuje u svojoj knjizi „Budva, od mita do stvarnosti“ dugogodišnji turistički radnik i stručnjak, pokojni Vlado Duletić.
“Pedesetih godina 20. vijeka iz samog političkog vrha Jugoslavije potekla je inicijativa da se ribarsko selo Sveti Stefan pretvori u luksuzni grad-hotel. Prema sjećanju, ovu ideju je prvi pokrenuo tadašnji visoki savezni funkcioner Edvard Kardelj. Njegov predlog su zdušno podržali Blažo Jovanović, tada prva politička ličnost Crne Gore, kao i naši poznati slikari Petar Lubarda i Milo Milunović”, napisao je Duletić.
Kardeljeva ideja realizovana je 1960. godine kada je otvoren grad-hotel koji je uskoro postao jedan od najpoznatijih hotela na svijetu.
“Pretvaranjem starog ribarskog naselja u moderan turistički objekat prvog reda, počinje ispisivanje novije istorije za Sveti Stefan. Samo četiri godine nakon otvaranja (1964), magazin ‘Lajf’ iz Njujorka uvrstio je Sveti Stefan među deset najekskluzivnijih hotela na svijetu, da bi 1972. dobio najveće međunarodno turističko priznanje Zlatnu jabuku. Pored toga, Sveti Stefan je 1980. postao nosilac najvećeg državnog priznanja SFRJ - nagrade AVNOJ-a”, navodi Duletić.
O uspjesima Svetog Stefana sa nostalgijom govore i bivši radnici.
Svjedok najvećeg uspjeha je i njegov direktor od 1969. do 1975. godine - Vladimir Mitrović, koji je 1972. primio Zlatnu jabuku, nagradu Federacije turističkih novinara i pisaca. Mitrović je ranije „Vijestima“ ispričao da je bio na čelu tadašnjeg preduzeća Sveti Stefan u okviru kojeg su poslovali grad-hotel, “Maestral“ i stari “Miločer“.
Noviju istoriju Svetog Stefana ispisuje Vlada koja je cijeli kompleks, sa hotelima „Miločer“ i “Kraljičina plaža“, 2007. izdala u dugoročni zakup kompaniji „Adriatic properties“ grčkog biznismena Petrosa Statisa, koji je mandžment povjerio brendu “Aman“.
Slavni gosti - od Sofije Loren do Bekamovih
Sveti Stefan je u prošlom vijeku odisao duhom pravog mondenskog ljetovališta, u kome je boravio svjetski džet-set.
Odsijedali su slavni svjetski glumci, režiseri i producenti - Sofija Loren, Karlo Ponti, Kirk Daglas, Doris Dej, Džerladina Čaplin, Marija Šel, Monika Viti, Sidni Poatje, Ričard Vidmark, Silvester Stalone, Džeremi Ajrons...
Na Svetom Stefanu su odmarali poznati književnici Andre Marlo i Albert Moravija, nenadmašna balerina Maja Pliseckaja, sovjetski kosmonaut Jurij Gagarin, proslavljeni šahovski šampioni Bobi Fišer i Boris Spaski, kao i manekenka Klaudija Šifer.
Tu su boravile krunisane glave, poput engleske princeze Margaret i bivšeg italijanskog kralja Umberta II.
Dočekivani su i mnogi poznati svjetski političari - predsjednik Italije Sandro Pertini, italijanski premijer Đulio Andreoti, njemački kancelar Helmut Šmit, kanadski predsjednik Vlade Pjer Trudo, ali i bankari - Maknamara i Rokfeler i drugi, naveo je u Duletić u knjizi.
Od kada je Svetac preuzeo Statis, među poznatim imenima koji su ljetovali u grad-hotelu su menekenka Naomi Kempbel, fudbaler Ronaldinjo, teniser Novak Đoković se tu i vjenčao, kralj Instagrama Den Bilzerijan, a ljetos i porodica Bekam - bivši fudbaler Dejvid sa suprugom, modnom dizajnerkom Viktorijom i četvoro djece.
( Vuk Lajović )