Posljednja večera "glavnog kandidata": Veber nije ni dobio priliku da jede

U političkom smislu škampi u tartar sosu i riba iverak sa šparogom, koji su u petak veče posluženi u Edžmont palasu, mogli bi biti posljednja večera za Manfreda Vebera.

A on čak nije dobio priliku ni da je pojede.

Šest premijera okupilo se u Briselu na večeri da bi razgovarali o tome kako da popune rukovodeće pozicije u institucijama Evropske unije, a sudbina Vebera - njemačkog poslanika koji je kandidat Evropske narodne partije (EPP) za predsjednika Evropske komisije - bila je na dnevnom redu, zajedno sa cijelim sistemom „špicenkandidata“ ili „glavnog kandidata“, navodi portal „Politiko“.

Premijeri, po dvoje iz evropskih konzervativnih, socijalističkih i liberalnih političkih porodica, izdali su samo šturo saopštenje nakon večere.

„Cilj neformalnog sastanka je bio razmjena stavova između glavnih političkih porodica zastupljenih u Evropskom savjetu i razmatranje budućih prioriteta Evropske unije“, navodi se u saopštenju. „Sastanak je bio konstruktivan, usaglašeni su elementi strateške agende. Identifikovani su glavni izazovi“.

Zapravo, utvrđivanje izazova i nije bio naročito težak posao, navodi portal.

Veber i EPP insisitiraju na tome da oni imaju prednost kada je u pitanju pozicija predsjednika EK, najviša funkcija u bloku, pošto je njihova partija na izborima za Evropski parlament osvojila najviše glasova i u budućem sazivu će imati 179 od ukupno 751 poslanika.

Međutim, socijalisti, koji su osvojili 152 mjesta, i liberali koji su osvojili 110 mjesta, tvrde da je EPP sada u manjini unutar proevropske koalicije, i da mora priznati da će koalicija skrenuti ka lijevom centru.

Još je važnija činjenica da je grupacija EPP sada nadbrojana u Evropskom savjetu, gdje ima samo osam mjesta među šefovima država i vlada EU. Liberali i socijalisti zajedno imaju 16 mjesta. Prema sporazumima EU, Savjet treba da nominuje kandidata za predsjednika Komisije kojeg zatim treba da izabere većina u Parlamentu.

Na premijerskoj večeri u petak - liberali Šarl Mišel iz Belgije i Mark Rute iz Holandije, konzervativci Krisjanis Karins iz Letonije i Andrej Plenković iz Hvatske; i socijalisti Antonio Kosta iz Portugala i Pedro Sančez iz Španije - naglasili su da oni ne uzurpiraju pravnu ulogu Savjeta, ili njegovog predsjednika, Donalda Tuska.

„Ovaj neformalni proces nije zamjena za zvanične diskusije u Evropskom savjetu i Evropskom parlamentu i za mandat predsjednika Savjeta“, navodi se u zajedničkom saopštenju.

Međutim, imenovanje šestorice koordinatora i novi pristup jasan su znak da lideri EU očekuju da predstojeće diskusije budu među najtežima sa kojima su se do sada suočavali i da, kako navodi „Politiko“ postoji ogromna šansa da dođe do zastoja u Savjetu ili u Parlamentu.

Večera u petak je završena sirom, ali ne i zvaničnim zaključkom o stavovima lidera.

Međutim, kako tvrde saradnici, ministri i drugi zvaničnici uključeni u proces, samo je pitanje vremena prije nego što Veberova kandidatura bude zvanično odbačena.

Tusk, koji snosi pravnu odgovornost za upravljanje pregovaračkim procesom, pozvao je svaku od velikih političkih porodica da predstave „plan B“ - alternativu vodećim kandidatima nominovanim tokom izbora, kazali su zvaničnici.

Javno, EPP je odbila da prizna da je spremna da razmotri alternativu za Vebera, a partijski zvaničnici su kazali da su zainteresovani za samo jednu poziciju, predsjednika EK, i da imaju samo jednog kandidata za nju.

Socijalisti, čiji je vodeći kandidat Frans Timermans, prvi potpredsjednik Komisije i bivši holandski šef diplomatije, nijesu tako tvrdoglavi, ali još nijesu javno predočili alternativne kandidate.

Tusk je posjetio Sančeza u Madridu prošlog četvrta, dijelom kako bi bolje razumio dalekosežne ciljeve Španaca. Sančez je jasno stavio do znanja da želi da širi španski uticaj u višim nivoim EU, što vjerovatno podrazumijeva poziciju za ministra inostranih poslova Žozepa Borela, koji je bio vodeći kandidat španskih socijalista na izborima za EP. Borel je takođe bivši predsjednik Evropskog parlamenta, sa velikim iskustvom u Briselu.

Savez liberala i demokrata za Evropu odbio je da predloži jednog kandidata u znak protesta protiv cjekolupnog procesa „špicenkandidata“, za koji tvrde da daje prednost EPP-u, i umjesto toga predložili su sedam zvaničnika među kojima su danska komesarka EU za konkurentnost Margret Vestager, i lider grupe u EP, bivši belgijski premijer Gij Verhofštad.

Generalno, članovi Evropskog savjeta traže sporazum o „paketu“ rukovodstva koji bi bio u skladu sa partijskom zastupljenošću prije nego što izađu sa konkretnim imenima. Međutim, nema sumnje da su imena ipak najvažnija.

Otvorena su mjesta predsjednika Komisije, Savjeta i Parlamenta, kao i funkcija visokog predstavnika za spoljne poslove. Diskutuje se i o poziciji predsjednika Centralne banke, mada to imenovanje nije političko imajući u vidu nezavisnost banke i potrebu za specijalističkom ekspertizom.

Večeri u petak nije prisustvovao predstavnik Zelenih, kojima je porasla podrška i koji bi prema projekcijama trebalo da imaju 73 poslanika u Parlamentu, ali nemaju nacionalnog lidera u Evropskom savjetu.

Zeleni, ipak, mogu biti od ključne važnosti za koalicione pregovore u Evropskom parlamentu. EPP je sugerisala da bi mogla istisnuti liberale formirajući većinu sa socijalistima i Zelenima.

Detaljnija diskusija o rukovodećim pozicijama očekuje se na redovnom samitu Savjeta bezbjednosti kasnije ovog mjeseca. Međutim u saopštenju, koordinatori su takođe obećali da će „ostati u bliskom kontantu“, zaključuje „Politiko”.

Makron bi mogao da traži mjesto predsjednika Centralne banke

Uprkos velikom spisku imena, francuski predsjednik Emanuel Makron čija partija sada kontroliše najveći broj mjesta u liberalnoj grupaciji, do sada je bio uzdržan oko toga koga bi volio da vidi u budućem rukovodstvu EU.

Pojedini zvaničnici su kazali za „Politiko“ da Makron favorizuje Vestagerovu za funkciju predsjednice EK, dok drugi tvrde da bi se on mogao odreći uticaja na to ko će dobiti najvažniji posao u bloku ukoliko dobije garancije da će francuski kandidat biti na čelu Evropske centralne banke

( Nada Bogetić )