Sudije nezakonito prisluškivale građane
U obrazloženju presude piše da je država povrijedila pravo na privatnost tužilaca kršeći Evropsku konvenciju o zaštiti ljudskih prava i sloboda
Tri crnogorska mobilna operatera nezakonito su prikupljala listinge građana, uz naredbe sudija za istrage, tokom 2015. i 2016. godine. Država je zbog toga obavezana da zaposlenima u MANS-u plati odštetu za povredu prava ličnosti.
To je prvostepena presuda sutkinje podgoričkog Osnovnog suda Melihe Feleć koja je odlučila da im se, zbog nezakonitog prisluškivanja, za odštetu isplati polovina traženog novca - 7.000 eura.
U obrazloženju presude piše da je država povrijedila pravo na privatnost tužilaca kršeći Evropsku konvenciju o zaštiti ljudskih prava i sloboda.
“Tužiocima nije saopšteno da su za neko krivično djelo eventualno osumnjičeni da bi se mogli naći pod udarom spornih mjera, praćenja telefonske komunikacije, niti da su za neko krivično djelo optuženi, naprotiv, za sporno postupanje tužene saznali su iz medija”, navodi se u presudi.
Dodaje se da je utvrđeno da je tužena, protivno propisima, tokom 2015. i 2016. godine prikupljala podatke o tome sa kim su tužioci u određeno vrijeme komunicirali, kojim sredstvom, u kom vremenu, koliko je bila česta komunikacija sa određenim licima, kao i lokaciju na kojoj su se nalazili.
Zaključuje se da s obzirom da je utvrđeno da su se nalozi za izuzimanje listinga baznog saobraćaja odnosili na cijelu Crnu Goru, kao i pojedine opštine, kao što je Podgorica, a tužioci su bili korisnici tih mreža, ukazuje na razumnu vjerovatnoću da je njihova komunikacija bila pod nadzorom države.
“Što je dovoljan uslov za ustanovljenje odgovornosti po osnovu povrede prava na privatnost, kakav stav je zauzeo Evropski sud za ljudska prava”, ističe se u presudi.
Sudija je ocijenila i da je tužbeni zahtjev previsoko postavljen, pa im je dosudila odštetu od po 500 eura.
Osamnaest zaposlenih u Mreži za afirmaciju nevladinog sektora (MANS), na čijem čelu je Vanja Ćalović Marković, tužili su državu Crnu Goru zbog kršenja prava na privatnost i prava ličnosti. U toku suđenja četvoro zaposlenih odustalo je od tužbe iz zdravstvenih razloga ili zato što više nijesu zaposleni u MANS-u, pa je ostalo njih 14, koji su tražili da im se isplati po 1.000 eura odštete za povredu prava ličnosti.
U tužbi se navodi da su zaposleni korisnici usluga
Telenora,Telekoma i M:tela i da je država neovlašćeno i samoinicijativno prikupljala podatke o njihovim komunikacijama. Dodaje se da tužiocima nikada nije saopšteno za koje krivično djelo su eventualno osumnjičeni da bi se mogli naći pod mjerama tajnog nadzora, da nikada protiv njih nije pokrenut bilo kakav postupak, kao i da nikada nijesu obaviješteni o prikupljenim podacima. Ističe se i da je Savjet Agencije za zaštitu ličnih podataka donio preporuku da je ovakav način izuzimanja podataka na osnovu naredbi sudija za istragu suprotan pravnom poretku Crne Gore, neetički i nezakonit.
I Vrhovni sud je ranije zauzeo stav da su ti podaci prikupljani nezakonito.
Zaposleni u MANS-u su već jednom pravosnažno dobili spor protiv države, kada je poništen sporazum između Uprave policije i M-tela, kojim je policiji bio omogućen stalni pristup podacima o kontaktima, pozivima, elektronskoj pošti, porukama i geografskim lokacijama korisnika te kompanije.
Takođe, u toku je proces po tužbi zaposlenih u MANS-u, koji traže i poništenje tajnog sporazuma između Ministrastva unutrašnjih poslova i Agencije za nacionalnu bezbjednost, kojim je tajnoj službi omogućen pristup bazama MUP-a.
U tom postupku prvostepeni sud je već dva puta donosio odluke da se takav sporazum poništi.
( Maja Boričić )