Šta pokazuje istraživanje CEDEM: Građani vide šta se dešava

Većina anketiranih građana smatra da Crna Gora ide pogrešnim putem, a njihovo povjerenje u Skupštinu, Vladu i predsjednika države je pri dnu ljestvice.

Od institucija građani najmanje vjeruju Crnogorskoj pravoslavoj crkvi i političkim partijama, dok su u vrhu sistem obrazovanja, Srpska pravoslavna crkva i zdravstveni sistem.

To su podaci Centra za demokratiju i ljudska prava (CEDEM) koji je radio anketu od 1. do 13. jula i na uzorku od 1002 ispitanika.

Prema istoj anketi, najbolje ocijen političar je lider DPS-a Milo Đukanović, za kojim slijedi Aleksa Bečić (Demokrate), ali su i oni loše vrednovani i padaju im rejtinzi kod građana. Sveopšti pad povjerenja u institucije, partije, političare karakteristika je istraživanja. Rezigniranost građana direktorica CDEM-a Milena Bešić objasnila je za “Vijesti” posljedicom afera koje su posljednjih mjeseci potresale Crnu Goru, odsustvom povjerenja u političare koji se ne bave pitanjima koja se direktnu tiču građana, ali i izmjena zakona - poput onog o vjerskim zajednicama.

Da je Crna Gora krenula pogrešnim putem smatra 44,8 odsto građana, dok 30 odsto kaže da je on ispravan.

Od 2010. se smanjuje broj onih koji navode da država ide u pravom smjeru. U septembru 2012. (ne)povjerenje se gotovo spojilo - do juna 2017. kad se drastično povećava broj onih koji smatraju da je put pogrešan (38,9 odsto). Negativan trend je nastavljen do jula ove godine.

Sličan je trend sa radom Vlade, jer su njenim radom građani bili najzadovoljniji 2010/2011, odnosno tokom mandata premijera Mila Đukanovića (2010) i Igora Lukšića (2011) kada je skoro 60 odsto bilo naklonjeno radu izvršne vlasti na državnom nivou. Izražen trend pada počinje juna 2017. godine - kada je bio 28,3, do 28,8 odsto u julu ove godine.

Kada su u pitanju institucije, 52 odsto povjerenja ima sistem obrazovanja, 47,8 odsto SPC, zatim zdravstvo - 44,7. Slijede policija (41,7), Delegacija EU (40,9), sudstvo 40,8 odsto. Slijede vojska, NVO, NATO, predsjednik, Skupština, Vlada, političke partije, CPC. U odnosu na decembar prošle godine, samo je poraslo povjerenje u Vojsku za 2,4 odsto.

“U trenutku istraživanja još nije bila izabrana predsjednica Vrhovnog suda po treći put tako da to nije uticalo na povjerenje u sudstvo i pravosuđe, ali je u tom trenutku bila donesena presuda za “državni udar”, bila je i afera koverta”, rekla je Bešićeva. Ona objašnjava da u istraživanju nije analizirano povjerenje u političare, već su ih ocijenjivali politički opredijeljeni građani.

Tako je predsjednik države i lider DPS dobio ocjenu 2,44,Aleksa Bečić (Demokrate) 2,31, premijer Duško Marković 2,25, ministar obrazovanja Damir Šehović 2,18 - do začelja na kome su biznismeni Daka Davidović i Duško Knežević koji se povezuju sa opozicijom.

Prema podacima iz ankete, DPS ima podršku 34 odsto opredijeljenih birača, DF- 15,6, Demokrate procenat manje u odnosu na njih. Slijede SNP, SD, URA, BS, SDP.

DPS i Demokrate su zabilježile pad podrške, a DF i URA, donekle SD, BS, Prava Crna Gore i Demos rast. Ostale partije su uglavnom na istom niovu.

Portparol Bošnjačke stranke Sead Šahman kaže da je “rast povjerenja u BS evidentan, što nas dodatno uvjerava da na najbolji mogući način i praktično realizujemo politike koje smo ponudili i obećali našim biračima”.

DPS i SDP nijesu bili spremni da komentarišu rezultate, dok DF i Demokrate ne vjeruju u istraživanje.

Poslanik DF-a Jovan Vučurović rekao je “Vijestima” da “CEDEM i dalje obmanjuje javnost namještenim anketama, a sve po mjeri i željama DPS-a i kriminalnog režima”.

“Očigledno je da se spinovanje javnog mnjenja nastavlja i da je, po običaju, prva žrtva ovih prevara Demokratski front, kao najopasniji protivnik DPS-a. Uzaludna je namjera da se relativizuje očigledan i intenzivan rast DF-a, a da se prikrije “slobodni pad” DPS-a. Dakle, današnje oglašavanje CEDEM-a bilo je isključivo u svrhu zaustavljanja pada rejtinga DPS-a i predsjednika te stranke. Ali, jedno je sigurno - ne može ovakva lažna anketa i namješteno istraživanje sakriti činjenicu da se sve veći broj građana svrstava uz Demokratski front i politiku hrabrosti, odlučnosti, promjena, beskompromisne borbe protiv režima i boljeg života građana”, navodi on.

Boris Bogdanović (Demokrate) tvrdi da su njihova redovna mjesečna istraživanja potpuno drugačija od ovog koje je CEDEM prezentovao. “Ako je bila namjera da se pad DPS-a ublaži tako što će se “spuštati” najjača opoziciona partija, dosta je to neuvjerljivo urađeno. Uostalom, odavno jedno istraživanje nije imalo toliko nelogičnosti, kao pomenuto, u što se svako ko prati istraživanja javnog mnjenja može uvjeriti, i to ne samo u dijelu rejtinga partija i političara već i drugih pitanja.

Uostalom, turistička je sezona, pa su možda odgovore davali i turisti, a ne građani Crne Gore... Uostalom, vrijeme ispred nas će najbolje pokazati koliko je ovo zasnovano na činjenicama a koliko na nečijim listama želja”, naveo je Bogdanović.

Bešićeva: Građani očekuju da se političari bave životnim pitanjima

Milena Bešić kaže da postoji opšta rezigniranost građana koja se dešava nakon političkih afera i građanskih protesta. “Uočava se opšti pad povjerenja koji se nastavlja od decembra 20018, uključujući i institucije koje nisu isključivo vezane za vlast. Takođe, političari dobijaju jako niske ocjene, jer na ljestvici od 1 do 5, najbolju ocjenu, koju dobija Đukanović, stiže samo do 2,44. U prošlom istraživanju građani su ukazali zašto je tako - oni od političara očekuju da se više bave pitanjima važnim za život”, navodi direktorica CEDEM-a.

URA: Nikad slabiji DPS

“Najvažniji pokazatelj istraživanja je nikad slabiji rejting DPS-a. Sve afere koje su isplivale i protesti koji su se dešavali evidentno su uzeli danak. Možda i najvažniji element istraživanja jeste da sve više građana polako napušta stege koje im je nametnula tridesetogodišnja nepromijena vlast. Međutim, važno je istaći da istraživanje treba čitati kao relativno, ne nasijedajući na moguću političku kalkulaciju koja se često krije iza naručioca istraživanja. Ovo ne treba da bude nikakav signal opoziciji da pohrli na izbore, već moramo svi zajedno nastaviti našu misiju stvaranja snažnog pritiska na vlast u cilju ostvarivanja mogućnosti za fer i demokratsko izjašnjavanje. Ukoliko do toga dođe, DPS neće imati ni ovih navedenih 34 odsto, rekao je Mileta Radovanić (URA).

Pad podrške EU, ali ona je i dalje glavni oslonac

U padu je podrška i Evropskoj uniji - pokazuje anketa. Od 72,4 odsto iz oktobra 2007. ona je u decembru 2016. bila 63 odsto, u martu 2018. bila je 67,9 odsto, a u julu ove godine 58, 2 procenta. Generalno je smanjeno i interesovanje za NATO. što Bešićeva objašnjava činjenicom da evroatalantski proces predugo traje u Crnoj Gori.

Na pitanje na koga Crna Gora treba da se osloni u spoljnoj politici, većina anketiranih misli da je to EU (21,4 odsto), za 15,4 odsto je to SAD, a 13,1 ispitanih je za Rusiju. U odnosu na decembar 2018. povećan je stepen oslonca na EU, SAD i Rusiju.

( Mila Radulović, Samir Kajošević )