Njemačka: U gradovima nestaje većinsko njemačko stanovništvo

Frankfurt na Majni, Ofenbah, Hejlborn, Zidelfingen - u ovim i drugim gradovima su autohtoni Njemci još samo najveća grupa, ali više nisu apsolutna većina

Već u 1980-im godinama Zeleni su propagirali „Multikulti“, tj. multikulturalno društvo. Tadašnjim, prije svega građanskim, biračima kosa se dizala na glavi od takve ideje, iako je multukulti odavno već bio započeo. Ta je realnost proteklih decenija naglašena, iako je termin, kao takav, izašao iz mode. Danas se radije govori o „raznolikosti“ i „šarenom društvu“. U njemačkim velikim gradovima većinsko, autohtono njemačko stanovništvo kopni - a to znači da Nemaci „bez migracione pozadine“ (službena definicija Saveznog statističkog zavoda SR Njemačke) više nisu apsolutna većina (više o 50%), nego pored Njemaca „sa migracionom pozadinom“ (stranci koji su dobili njemački pasoš) i stranaca (bez njemačkog pasoša) čine samo još najveću grupu žitelja.

Frankfurt prednjači

U Frankfurtu na Majni njemačko autohtono stanovništvo nema većinu. Ista je situacija u više manjih gradova poput Ofenbaha (samo još 37% autohtonih Njemaca), Hajlborna, Zidlenfingena i Pforchajma, objašnjava ekspert za migracije Jens Schneider sa Univerziteta Osnabrik.

U mnogim ostalim njemačkim gradovima će situacija uskoro biti ista. Početkom 2018. je u Frankfurtu, prema službenim navodima gradske statistike, živjelo 46,9% autohtonih Njemaca. Njemci „sa migacionom pozadinom“ su činili 23,6% a stranci 29,5% gradskog stanovništva. To znači da ih ima ukupno 53,1%. Procenat autohtonih Njemaca u stanovništvu Frankfurta posljednjih godina kontinuirano pada. Ispod praga od 50% su po prvi put pali 2015 sa 48,8%. Schneider se ipak protivi tome da se stranci i Njemci „sa migracionom pozadinom“ posmatraju kao jedan grupa i pledira, kao i puno njegovih drugih kolega, za to da ove kategorije budu nanovo definisane.

Schneider smatra da termin „većinsko stanovništvo“ prenosi pogrešnu sliku: dvije trećine sve djece Njemaca „sa migracionom pozadinom“ (uključujući i djecu stranaca) rođena su u Njemačkoj. Time su oni definitivno Njemci i i često imaju otvorenu karijeru pred sobom, koja je puno bolja od one njihovih roditelja. Prema sadašnjoj kategorizaciji, Frankfurt na Majni je do sada jedini velegrad u Njemačkoj u kome sa 53,1% stranci i Njemci „sa migracionom pozadinom“ čine većinsko društvo. Po „Interkulturalnom integracionom izvještaju 2017“ grada Minhena, stranci i Njemci „sa migracionom pozadinom“ čine već veoma velike grupacije u Nirnbergu (44,6%), Štutgartu (44,1%), samom Minhenu (43,2%) i Dizeldorfu (40,2).

Privredna moć privlači migrante

U Štutgartu trenutno procenat stanovnika u grupi “migraciona pozadina” i stranci iznosi 46%. Po zvaničnoj informaciji, koju je NZZ dobio od Medijske službe ovog glavnog grada njemačke savezne države Baden-Virtembreg, već sada je skoro 60% stanovništva ispod 18 godina u Štutgart ima „migracionu pozadinu“ (uključujući i strance). Stoga će se narednih godina promijeniti i cjelokupan odnos snaga u gradu, jer neće više biti etnički definisane većine, što je u drugim komunama već i danas slučaj.

Minimiziranjem većinskog stanovništva su pogođeni skoro isključivo gradovi Zapadne Njemačke a često i gradovi u južnom njemačkom prostoru, što ima korijen u privrednoj snazi juga Njemačke (Bavarska i Baden) tj. potražnji za radnom snagom.

No, postoje i mnogobrojni gradovi u kojima je procentualna zastupljenost „migracionih grupa“ očigledno puno manja: u Istočnoj Njemačkoj i na sjeveru. Tako u Hanoveru i Berlinu ova grupa čini oko 30% stanovništva, u Kilu 24%, Potsdamu 12% Drezdenu 11% - sve brojke iz 2017. Godine. Istočnonjemačke savezne države poslije Ujedinjenja imaju dramatično manji broj useljenika nego zapadnonjemačke, što se jasno vidi u statistici.

Šta je „migraciona pozadina“

Po slovu Saveznog Zavoda za Statistiku SR Njemačke, jedna osoba ima migracionu pozadinu ako je ona sama ili najmanje jedan od roditelja bio rođen bez njemačkog državljanstva. Definicija u pojedinostima obuhvata useljene i neuseljene strance; useljene i neuseljene koji su primljeni u njemačko državljanstvo; kasne iseljenike (Njemci iz država SSSR); djecu sve tri prethodne grupe koja su rođena sa njemačkim državljanstvom. U 16 nemačkih saveznih država ova definicija ima lake varijacije.

Gledajući na cjelokupnu teritoriju njemačkog Saveza, u Njemačkoj je 2017, prema Saveznog zavoda za ztatistiku, živjelo 81,7 miliona stanovnika, od toga 62,5 miliona autohtonih Njemaca (76,5%). Što znači da će oni na saveznom nivou do daljeg ostati apsolutna većina.

Njemci „sa migracionom pozadinom“ čine trenutno 12,5% (9,8 miliona) cjelokupnog stanovništva a stranci 11,9% (9,4 miliona). Ali i ovdje će, po svemu sudeći, padajući trend kod autohtonih Njemaca imati kontinuitet. Kod djece do 10 godina broj autohtonih Njemaca je negdje oko 60% a između 10 i 15 godina je 64%.

Obje ove grupe, Njemci „sa migracionom pozadinom“ i stranci, su vrlo heterogene. Prvo su posle II svjetskog rata došli njemački prognanici sa Istoka. Već 1955. SR Njemačka potpisala prvi ugovor sa Italijom, Španijom i Portugalom o „uvozu gastarbajtera“. U ovom stalnom pokretu su kasnije, posle prvih evropskih radnih migranata, sledili prije svega Turci ali i Marokanci te Južni Korejanci, koji su takođe bili dovedeni u Njemačku kao gastarbajteri.

Potom su slijedili „kasni iseljenici“ (ljudi njemačkog porekla) sa teritorija SSSR, koji su smjeli sada da se vrate u zemlju svojih predaka, kao i izbjeglice iz savremenih balkanskih ratova.

Uvođenjem slobode kretanja unutar EU, Njemačka je privukla puno ljudi iz ostalih država članica, posebno Hrvatske, Rumunije i Bugarske. Talas izbjeglica od 2015. do danas je dodatni izvor stanovnika u grupi stranci.

Fenomen u cijeloj Evropi

Gradovi poput Frankfurta na Majni, u kojima sada većinu čine manjine, sve su samo ne njemački fenomen. U američkim velikim gradovima je to situacija već puno godina. I u Evropi postoje gradovi poput Amsterdama, Brisela ili Londona, u kojima „domoroci“ više nisu većina.

U Amstradamu su Holandjani „bez migracione pozadine“ već 2011. bili u manjini. Marokanci su u tom gradu sa 9% najveća grupa stranaca. Kod djece do 15 godina je samo jedno od troje čisto holandskog porijekla.

Holandski ekspert za integracije Maurice Crul je 2018. u intervjuu za FAZ rekao da u pojedinim od holandskih gradova više nema nikakve integracije već se ljudi organizuju po principu prostog suživota: „Diverzitet je nova norma, ali to bi moglo da dovede do novi kulturnih nesigurnosti kod većinskog stanovništva“, kazao je on.

(Neue Zuercher Zeitung/NZZ)

Prevod: Mirko VULETIĆ

( Michael Rasch )