Koncesije za aerodrome još daleko od zakona

Budućeg koncesionara aerodroma u Tivtu i Podgorici država mora jasno i precizno obavijestiti o svim nedostacima imovine koja mu se daje u dugoročni zakup da država, u slučaju raksida ugovora o koncesiji, ne bi došla u situaciju da plaća velike penale i trpi štetu. To je, pored ostaloga, jedna od brojnih primjedbi i sugestija koju je institucija Zaštitnika imovinsko pravnih interesa Crne Gore uputila Ministarstvu saobraćaja i pomorstva (MSP) na nacrte koncesionog akta i koncesionog ugovora za aerodrome.

Ministarstvo, kojim rukovodi Osman Nurković (BS), već oko godinu priprema tender za izbor koncesionara kojem bi država na 30 godina iznajmila aerodrome u Tivtu i Podgorici. Tender nije raspisan, uprkos Nurkovićevim najavama da će u ovo doba godine biti priveden kraju i da će država imati izabranog partnera za aerodrome, a nekoliko puta je predloženo vraćeno na doradu sa Komisije za ekonomsku politiku Vlade.

Jedan od ključnih razloga zašto do sada nema tendera su brojni nedostaci i problemi sa imovinom koju država namjerava da koncesionaru da u zakup, posebno kada je kompleks aerodroma Tivat u pitanju. Na to se upozorava i u dopisu koji je zaštitnica imovinsko-pravnih interesa Crne Gore Dragana Đuranović uputila MSP-u, a u koji su „Vijesti“ imale uvid.

Zaštitnica ukazuje da akti koje je pripremio Nurkovićev resor nisu urađeni u skladu sa važećim Zakonom o koncesijama jer uz njih „nije dostavljena ni prezentovana procjena tržišne cijene resursa koji je predmet koncesije, a koja predstavlja preduslov za određivanje minimalne koncesione naknade“. Ona konstatuje da nije dostavljena ni „analiza Uprave za nekretnine Crne Gore“, i upozorava da predmet koncesije može biti samo dobro na kojem svojinska prava i ovlašćenja vrši Crna Gora, što u slučaju tivatskog aerodroma nije tako jer ovdje pravo raspolaganja nad velikim zemljišnim parcelama ima Opština Tivat.

Osvrćući se na proklamovanu namjeru Vlade da „stekne vlasništvo nad svim lokacijama bez ikakvih opterećenja“ i obezbijedi koncesionaru da ih on koristi, zaštitnica je sugerisala MSP-u da je “neophodno o svim nedostacima u pogledu vlasničke strukture i sporova dati jasan pregled svih spornih okolnosti da investitor bude upoznat, kako država kao koncedent ne bi došla u situaciju odgovornosti u slučaju eventualnog raskida ugovora, zbog nedostataka na koncesionom području...“

„Zbog toga je potrebno i definisati obavezu koncedenta (države) da će, ukoliko postoji eventualna potreba da i treća lica koja zbog javnog interesa budu lišena prava svojine, obešteti na neki od zakonom propisanih načina“, navodi Đuranovićeva.

Napomenula je da bi time investitor „bio obaviješten o svim pravnim nedostacima i ne bi bio doveden u zabludu u pogledu predmeta koncesije i vlasničke strukture“.

Zaštitnica je sugerisala i da bi „bilo dobro“ da se, istovremeno sa usvajanjem koncesionog akta, donese i odluka o proglašenju javnog interesa za taj lokalitet, budući da se veliki broj parcela u kompleksu aerodroma Tivat vodi sa pravom svojine na fizička lica.

„U takvoj situaciji država bi bila zaštićena od štetnih efekata zbog eventualne povrede prava na imovinu fizičkih lica“, stoji u mišljenju Dragane Đuranović.

Iako do danas formalno nije proglasila javni interes u vezi sa izdavanjem aerodroma, Vlada je počela da administrativno, pozivajući se na član 35 Zakona o državnoj imovini, oduzima Opštini Tivat na stotine hiljada kvadrata njene zemlje u okviru i oko kompleksa aerodroma.

Ministarstvo finanasija je odbilo žalbu lokalne uprave na takav postupak, a iz Opštine su najavili da će zbog toga podići tužbu pred Upravnim sudom. Opština u kompleksu aerodroma ima ukupno oko 50 miliona eura vrijednih nekretnina.

Nema analiza, neprecizni su rokovi, u aktima zakoni koji godinama ne važe...

Zaštitnica imovinsko pravnih interesa države iznijela je i niz primjedbi i sugestija u vezi sa konkretnim rješenjima u nacrtu koncesionog akta i koncesionog ugovora za aerodrome. Zamjera na nedovoljnoj preciznosti pojedinih njihovih odredbi, lošem kvalitetu podataka u njima, neprecizno utvrđenim rokovima za trajanje koncesije, nesistematizovanim raskidnim klauzulama, pominjanju u tim aktima i zakona koji nisu na snazi godinama...

Zaštitnica je MSP upozorila i da po Zakono o koncesijama, uz koncesioni akt, obavezno mora da uradi i dostavi analiza opravdanosti ostvarivanja javnog interesa davanjem koncesije, sa pokazateljima da koncesija obezbjeđuje javni interes i analizom alternativnih mogućnosti pružanja usluga. Računa i na pokazatelje da planirana koncesija obezbjeđuje odgovarajuću vrijednost za uloženi novac, analizu procjene i uravnoteženja rizika između koncedenta i koncesionara te procjenu potrebe učešća koncedenta i ulogu koncesionog društva.

EK traži zakonit aranžman

Evropska komisija je u posljednjem izvještaju o napretku upozorila Vladu da “buduće koncesije treba da budu u saglasnosti sa predstojećom regulativom o javno-privatnom partnerstvu i koncesijama”, o čemu su “Vijesti” pisale.

Crna Gora još je bez Zakona o privatno-javnom partnerstvu (JPP), a za njegovo donošenje je potrebno da se utvrdi i i veoma osjetljiv novi Zakon o javnim nabavkama. Zakonom o JPP, poručivali su iz Vlade, treba da se uvede red u sprovođenje investiciono-razvojnih projekata, dodjela koncesija za eksploataciju državnih resursa kakvi su aerodromi i drugih projekata od javnog interesa. Stoga, po viđenju EK, bez njega ne može biti ni davanja aerodroma u zakup.

( Siniša Luković )