Odakle 3,4 milijarde za ceste, pruge i aerodrome?

Da bi se završili veliki investicioni projekti koje je planiralo Ministarstvo saobraćaja i pomorstva do 2035. godine, potrebno je 3,4 milijarde eura.

Prema računici resora Osmana Nurkovića, toliko novca neophodno je za potpuni završetak auto-puta Bar-Boljare, izgradnju brze jadransko-jonske saobraćajnice kroz Crnu Goru, potpuni remont pruga od Bara do granice sa Srbijom i od Podgorice do Tirane, izgradnju pruge od Nikšića ka Trebinju, razvoj aerodroma Podgorica i Tivat, rekonstrukcija magistralnog puta Plužine - Šćepan Polje...

Strategijom razvoja saobraćaja od 2019. do 2035. godine se priznaje da ti projekti iziskuju velike troškove koji se ne mogu finansirati iz budžeta Crne Gore.

“U proteklih nekoliko godina, troškovi saobraćajne infrastrukture u Crnoj Gori porasli su na preko 5 odsto BDP-a. Imajući u vidu veličinu crnogorskog BDP-a i javnog duga (koji premašuje 60 odsto BDP-a), tradicionalne šeme finansiranja, kao što su krediti, nisu trenutno izvodljive ni poželjne”, piše u Strategiji koju je pripremilo Ministarstvo saobraćaja i pomorstva u saradnji sa Evropskom komisijom.

Ministarstvo priznaje da je država prezadužena i da bi nova zaduženja za te projekte bila rizična. Predlaže se obezbjeđenje alternativnih izvora finansiranja, kao što su davanja izgrađenih objekata pod koncesiju, ili kroz privatno-javno partnerstvo. Oba ta oblika znače da bi investitor dobio te objekta na višegodišnje korišćenje i naplatu prihoda dok ne vrati uloženo i ostvari profit koji bi mu država garantovala.

Za preostale četiri dionice auto-puta Bar-Boljare potrebno je 1,7 milijardi eura.

Prioritetna dionica od 42 kilometra, Podgorica-Mateševo, koja bi trebalo da bude završena do kraja septembra naredne godine, sa dodatnim radovima koštaće oko 900 miliona eura, bez kamata i kursnih razlika.

Naredna dionica Mateševo-Andrijevica, prema procjenama, koštala bi 295 miliona eura, a iz Ministarstva je već saopšteno da će se graditi kroz neki oblik privatno-javnog partnerstva, ali nijesu precizirali kojim.

Druga dionica bila bi obilaznica oko Podgorice, Smokovac - Tološi - Farmaci, što bi koštalo 233 miliona eura.

Dionica Đurmani-Farmaci vrijedila bi 440, a Andrijevica-Boljare 731 milion eura.

Prema Strategiji, rekonstrukcija i modernizacija željezničke pruge od Bara do granice sa Srbijom na Vrbnici koštala bi 246,5 miliona eura.

Navedeno je da je sada prosječna brzina na nerekonstruisanom dijelu pruge 48 kilometara na sat, a da bi nakon modernizacija iznosila oko 70 kilometara na sat.

Rekonstrukcija i modernizacija željezničke pruge Podgorica - Tuzi - albanska granica koštala bi 35 miliona eura, a ona bi se kroz Albaniju nastavljala sve do Tirane.

Odavno se najavljuje i mogućnost izgradnje željezničke pruge Nikšić - Trebinje - Čapljina, koja se našla u Strategiji. Dionica od Nikšića do granice sa BiH koštala bi 180 miliona eura. Te gradove nekada je spajala uskotračna željeznička pruga, kojom je saobraćao popularni “Ćiro” od izgradnje 1938. do ukidanja 1976. godine.

U modernizaciju i proširenje Aerodroma Podgorica trebalo bi uložiti 95 miliona, a u tivatski još 55.

Novac bi se obezbijedio davanjem aerodroma pod dugogodišnju koncesiju zainteresovanom investitoru koji bi imao obavezu da uloži taj iznos, državi plaća koncesione naknade, s tim da bi ubirao prihode za period važenja koncesije.

Ministarstvo je pisalo koncesioni akt skoro godinu, ali je tri puta vraćan na dorade. Vlada ga je utvrdila na poslednoj sjednici u četvrtak, ali nije ispoštovala zahtjev Evropske komisije da taj dokument uskladi sa novim zakonima o privatno-javnom partnerstvu i koncesijama, koji još nijesu usvojeni, već ih Ministarstvo finansija usaglašava sa Evropskom komisijom.

Rekonstrukcija magistralnog puta Plužine - Šćepan Polje - do granice sa BiH, koštala bi 60 miliona eura. To jedina od velikih investicija u mrežu magistralnih puteva na spisku.

Jedina investicija u pomorstvo je završetak informacionog sistema za upravljanje i odgovor za pomorske incidente zagađenja, što bi koštalo 4,2 miliona eura.

Jadransko-jonska brza cesta, a ne auto-put

U Strategiji se ne pominje ranije najavljivani jadransko-jonski auto-put kroz Crnu Goru, već samo kategorija - brza saobraćajnica.

Brza saobraćajnica bi se pružala duž primorja, od granice sa Hrvatskom do Albanije, a koštala bi milijardu i 13 miliona eura.

Prva dionica bila bi od granice sa Hrvatskom do Bijele sa zaobilaznicom oko Herceg Novog. Bila bi dugačka 17 kilometara, a koštala bi 193 miliona eura.

Od Bijele se predviđa most preko Bokokotorskog zaliva, sa vijaduktom i pristupnim putevima, a sve to vrijedilo bi 68 miliona eura.

Gradnja saobraćajnice od Tivta do Bara, sa zaobilaznicama oko Tivta, Budve i Bara, koštala bi 602 miliona eura.

Za dionicu od Bara do granice sa Albanijom trebalo bi još 150 miliona eura.

( Goran Kapor )