Kriza vlade u Italiji - loše vijesti za EU

Šef partije Liga Mateo Salvini proveo je vikend na plaži na jugu Italije. Tamo uveliko priprema kampanju protiv bivšeg koalicionog partnera – pokreta Pet zvjezdica, koji na siromašnom jugu Italije ima više pristalica od Salvinijeve Lige. Vođa Pet zvjezdica Luiđi Dimajo takođe ne sjedi skrštenih ruku. On se trudi da spriječi održavanje novih izbora.

Dimajo optužuje desno-radikalnu Ligu da je izdala Italijane, da su joj najvažniji rezultati anketa i da je ne interesuju reforme i stabilna vlada. Navodno, pokret Pet zvjezdica i opozicione socijaldemokrate pregovaraju o tome da zajednički iskažu povjerenje aktuelnom premijeru Đuzepeu Konteu i tako zaobiđu izglasavanje nepovjerenja koje je inicirao Salvini želeći da zbaci premijera koji je zapravo član njegove Lige.

Ali socijaldemokrate ne mogu da se slože po pitanju udruživanja s pokretom Pet zvjezdica i ulaska u zajedničku koaliciju. Bivši premijer i bivši predsjednik socijaldemokrata Mateo Renci je „za“, ali aktuelni šef italijanskih socijaldemokrata Nikola Cingoreti smatra da to nije dobra ideja: „Nije uvjerljiva alternativa zadržati vladu u tehničkom mandatu kako bi joj se pridružila desnica“.

S obzirom na to da je u Italiji nastupila kriza vlade, parlament je taj koji se pita. Senatori najprije moraju da odluče da li će glasanje o povjerenju premijeru Konteu, za šta je zahtjev podnijela Liga, uopšte staviti na dnevni red. A ako ga stave, moraju da navedu datum glasanja. Bilo bi veoma neuobičajeno da usred ljetnje pauze zakažu vanrednu sjednicu parlamenta, jer je u avgustu pola Italije na plažama i gotovo nikog ne interesuje kriza vlade u Rimu.

Predsjednik bi mogao da zakaže nove izbore

Ukoliko bi došlo do glasanja o povjerenju i ako bi parlament izglasao nepovjerenje vladi, predsjednik Italije Serđo Matarelo imao bi dvije mogućnosti: da raspusti parlament i zakaže nove izbore možda već u oktobru ili da imenuje vladu u tehničkom mandatu za prelazni period od maksimalno godinu dana. S ovim drugim računa većina italijanskih komentatora. Ta vlada imala bi zadatak da se pozabavi komplikovanom temom, odnosno da donese budžet za narednu godinu, jer bi on već u oktobru morao da se predoči Evropskoj komisiji.

Italija se nalazi u ekonomskoj krizi. Mora da smanji svoje dugove i nastavi sa sanacijom banaka. Kriza vlade koja bi potrajala ili vlada s radikalnim desničarima Salvinijemna na čelu, o čijoj zagonetnoj finansijskoj politici može samo da se nagađa, bila bi krajnje problematična za Evropsku komisiju. Italijanski list „La Republika“ piše da Salvini namjerava da napusti eurozonu, ukoliko nakon novih izbora postane premijer. Salvini to negira, iako je taj korak bio zapisan u partijskom programu njegove Lige.

Ta desno-radikalna partija je, kako pokazuju istraživanja javnog mnjenja, trenutno vodeća stranka u Italiji i ima podršku od 36 odsto. Da bi formirao vladu, Salviniju su potrebni koalicioni partneri. Zato je najavio da će se uskoro sresti s vođama fašističke partije „Frateli d'Italija“ i nacionalno-konzervativne stranke „Forca Italija“. Tu ponovo na scenu stupa bivši premijer Silvio Berluskoni, koji bi sa 83 godine mogao da doživi kambek u okviru ekstremno-desne koalicije.

Za pokret Pet zvjezdica radi se o opstanku

Na posljednjim izborima populistički pokret Pet zvjezdica je sa 32 odsto osvojenih glasova bio najjača snaga u parlamentu. Posljednja istraživanja pokazuju međutim da je Luiđi Dimajo sa svojim šarenolikim timom tek na trećem mjestu. Dimajo je protiv izbora iz ličnih razloga. Prema internim odrednicama njegove populističke stranke, poslanici smiju da se kandiduju samo dva puta zaredom. Za Dimaja bi, ako bi se raspisali novi izbori, to bio treći put, i to znači da bi on kao vice-premijer i ministar rada morao da prepusti svoje mjesto nekom drugom.

Dimajo, samozvani „borac protiv establišmenta“ i „anti-političar“, želio bi da prije novih izbora progura dugo planirano smanjenje italijanskog parlamenta. Oba doma imaju ukupno 950 poslaničkih mjesta, a trebalo bi, prema njegovoj ideji, da ih ima 605. Glasanje o tome planirano je za septembar. Kako bi Ligu ubijedio u kratkotrajni savez sa socijaldemokratama, bivši šef italijanske Demokratske stranke Renci je, na iznenađenje svih, izjavio da je njegova partija sada spremna i da će glasati za smanjenje parlamenta.

Loše vijesti za EU

Osnivač pokreta Pet zvjezdica, u narodu omiljeni komičar Bepe Grilo, povukao se svojevremeno iz aktivne politike. Ali, nakon raspada koalicije populista, izjavio je: „Ustajem kako bih spasao Italiju od novih varvara!“

„Za EU bi desno-radikalna vlada u Italiji bila katastrofa“, smatra šef njemačkog Instituta za ekonomska istraživanja Marsel Fračer. To je, dodaje, još gora varijanta od aktuelne vlade, koja je malo toga postigla. „Salvini će nastaviti da istrajava na kursu konfrontacije sa EU, tim prije što se do sada takva politika isplatila“, ukazuje Fračer. I zaključuje: „I tako će sve više populistički i antimigrantski kurs Italije otežati Evropskoj uniji vođenje njene spoljne, bezbjednosne i migrantske politike.“

( Deutsche Welle )