Amfilohije: Oni koji vode Crnu Goru su neznalice

Mitropolit Srpske Pravoslavne crkve u Crnoj Gori Amfilohije saopštio je u intervjuu za Radio Slobodna Evropa da namjera vladajuće DPS da u partijski program za predstojeći kongres uvrsti i pitanje obnove autokefalne crnogorske pravoslavne crkve, pokazuje neznanje onih koji kreiraju državnu kao i politiku vladajuće partije o tome šta je crkva i koliko ona postoji na prostoru Crne Gore.

“DPS je na poslednjem sastanku pokrenuo i pitanje tzv. obnove Mitropolije crnogorsko-primorske, autokefalne. To samo pokazuje da oni koji sada vode ne samo partiju nego i Crnu Goru, da su neznalice što je to crkva”, rekao je za RSE mitropolit Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, Amfilohije, komentarišući najavu da će vladajuća Demokratska partija socijalista partijskim programom formalizovati ranije obećanje predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića da će raditi na obnovi crnogorske autokefalne crkve.

Đukanovićeva poruka

Podsjetimo, Đukanović je 8. juna na partijskoj konferenciji u Nikšiću najavio da će izgradnja crnogorskog društva ići putem koji podrazumijeva, kako je rekao Crnogorsku autokefalnu crkvu.

"Na tom putu ćemo svakako raditi na snaženju crnogorskog identiteta, neke važne korake smo na tom planu već ostvarili, ostao je još jedan važan korak kojim ćemo takođe ispraviti tešku nepravdu učinjenu Crnoj Gori na početku 20. vijeka, a to je obnova crnogorske autokefalne crkve. Dopadalo se to nekome ili ne, na tome ćemo predano raditi", poručio je Đukanović.

Amfilohije je, za RSE polemisao i sa zvaničnim istorijskim tumačenjem uloge i sudbine crkve u Crnoj Gori:

“Mitropolija crnogorska, zovite je kako hoćete, ona ovdje bez prekida postoji 800 godina. I ta priča da je ona ukinuta 1920. godine je potpuno besmislena priča, lažljiva priča, moram tako da se izrazim.

Ona je samo vaspostavila svoj odnos sa Pećkom patrijaršijom odlukom Svetog sinoda Kraljevine Crne Gore 1918. godine, odlukom dakle crnogorske Mitropolije, crnogorske crkve, kako god se zove, jer mitropolija znači crkva.

Dakle, tom odlukom je ona prva koja je vaspostavila jedinstvo Pećke patrijaršije 1918, prije Karlovačke mitropolije i prije srbijanske mitropolije, i one bosanske i bukovinsko dalmatinske, koje su u to vrijeme postojale. One su sve kasnije prišle tom jedinstvu Pećke patrijaršije.

A ona je ostala ista ona koja je bila, svo sveštenstvo, monaštvo, sav narod i crkvena imovina – ona je ostala bez prekida. Crkva apsolutno ništa nije promijenila, i govoriti o obnovi nekakve crnogorske crkve mogu samo ljudi koji ne znaju što je to crkva i koji misle da je crkva partija. To je osnovni problem dakle, i meni je veoma žao što oni koji su sada na vlasti u Crnoj Gori tako nešto preduzimaju. Što to znači obnavljaju i što da obnavljaju? Da obnavljaju ono što je ovdje bez prekida osamsto godina, crkvu koja je rodila Crnu Goru?”

Pitanje imovine

Amfilohije tvrdi da je crkva na čijem je on čelu, stvorila Crnu Goru pritom apostrofirajući imovinu što je suštinski problem u odnosima sa državom Crnom Gorom:

“Danas, vaspostavljajući Crna Gora svoju nezavisnost, ona se temelji na onoj crkvi i onoj državi koju je crkva stvorila, i crkvi koja je bila državna vjera. E sad, oduzimati toj crkvi imovinu i hramove, i smatrati da ona ne postoji nego je sad treba ponovo stvarati, to je van zdrave ljudske logike.”

Podsjetimo, crnogorska Vlada i Mitropolija Srpske pravoslavne crkve godinama se spore oko statusa crkvene imovine u Crnoj Gori. Nakon više pokušaja da se to pitanje riješi Vlada je ove godine izašla sa predlogom zakona kome se oštro usprotivila Mitropolija nakon čega je u čitav konflikt uključena Venecijanska komisija, koja je dala ekspertsko mišljenje. Nakon toga problem sa usvajanjem zakona je na neodređeno odoložen.

Crnogorska Vlada sredinom maja usvojila je Predlog zakona o slobodi vjeroispovesti kojim je predviđeno da će svi vjerski objekti koji su bili imovina države Crne Gore pre gubitka njene nezavisnosti i pripajanja Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine, a koji kasnije nisu na odgovarajući pravni način prešli u svojinu neke verske zajednice, biti prepoznati kao državna imovina. "Međutim, ako neka verska zajednica raspolaže dokazima da je na osnovu nekad ili danas važećih propisa postala vlasnik neke imovine, država će to priznati i poštovati. Tamo gde takvih dokaza nema, već je reč o imovini koju je stvarala i sticala država Crna Gora i koja predstavlja kulturnu baštinu svih njenih građana, takva imovina biće upisana kao kulturno blago, odnosno kao državna svojina Crne Gore", saopštila je Vlada.

'Nema raskola u SPC'

Na pitanje Radija Slobodna Evropa, da li je povodom dodjele ordena presjedniku Srbije Aleksandru Vučiću od strane SPC kome se Amfilohije protivio, došlo do raskola između njega i patrijarha SPC Irineja, Amfilohije tvrdi da raskola nema:

“Nema raskola u SPC, i poslednji događaji su samo potvrda da je crkva živi organizam i da mi episkopi nismo članovi partije, nego ljudi koji svako misli svojom glavom, i sa svim poštovanjem prema našem Sinodu i patrijarhu koji je nedavno ovdje bio naš gost i primljen sa mnogo ljubavi.

Jedan broj naših episkopa nisu bili za to da se gospodinu Vučiću dodjeljuje orden Sv. Save. Ja sam bio smio kad smo bili u Pećkoj patrijaršiji, u to vrijeme je bilo na stotine djece sa Kosova. Ja sam rekao da orden treba dodijeliti igumaniji Pećke patrijaršije i sestrama mučenicama koje su tu ostale posle svih gonjenja i nasilja i prijetnji... Orden svima majkama na Kosovu koje rađaju djecu, njima pripada orden, to je naš stav i tu se razlikujemo možda od njegove svetosti. On čovjek ima pravo da tako shvata, ali je i naše pravo da na svoj način sagledavamo savremena zbivanja”.

Aleksandru Vučiću, predsedniku Srbije u utorak uveče u Beogradu uručen je Orden Svetog Save prvog reda. Sveti arhijerejski sinod odlikovao je Vučića, Milorada Dodika, srpskog člana Predsedništva Bosne i Hercegovine, kao i patrijarha Srpske pravoslavne crkve (SPC) Irineja, povodom jubileja - osam vekova autokefalnosti Srpske pravoslavne crkve.

Orden Svetog Save prvog stepena Vučiću je uručio patrijarh Irinej.

( Radio Slobodna Evropa )