Predstava o traumama "nevidljive djece" rata: Djeca čije su majke žrtve silovanja u BiH

Ajna Jusić, prva beba koja je registrovana kao rođena iz silovanja tokom rata u Bosni 1990-ih, opisala je u prepunom sarajevskom teatru diskriminaciju i zastrašivanje koje je trpjela kao dijete nepoznatog oca i majke obilježene kao „kurve“ u duboko patrijahralnom društvu, prenosi Rojters.

Priče djece koja su začeta silovanjem u toku rata uglavnom ostaju neispričane zbog stigme koja prati žrtve silovanja i zato što djeci nije rečeno za njihovo porijeklo.

Neke nevladine organizacije procjenjuju da su neprijateljski vojnici silovali između 25.000 i 50.000 žena i djevojaka tokom rata u BiH. Niko ne zna koliko je tačno djece rođeno kao rezultat tih zločina.

Predstava „U ime oca“, čiji su autori umjetnici iz BiH i Austrije, gostovala je u ponedjeljak na sceni Sarajevskog ratnog teatra (SARTR).

„Mislila sam da me majka mrzi zato što sam ja najjezivije iskustvo u njenom životu,“ kaže Jusić, koja igra jednu od glavnih uloga u predstavi. Ona je predsjednica Udruženja „Zaboravljena djeca rata“.

Neka silovanja su počinili strani vojnici koji su u Bosni služili u okviru mirovnih snaga Ujedinjenih nacija.

Ajninu majku je 1993. silovao neprijateljski vojnik, nakon čega su je roditelji poslali u sigurnu kuću „Medica“ u Zenici da se porodi. Tada je ima imala 22 godine.

Ajna ne želi da otkriva očevu nacionalnost. „Ne postoje loši narodi, samo loši pojedinci“, kazala je za Rojters.

Ajna kaže da udruženje na čijem je čelu želi da pokaže da je silovanje trauma za svakoga i da se „ne može posmatrati kroz etničke naočare“.

Djeca rođena iz silovanja, većina ostavljena u sirotištima gdje se od njih krije porijeklo, postala su poznata u BiH kao „nevidljiva djeca“.

U dokumentarno-plesnom komadu „U ime oca“, nevidljiva djeca se čuju sa zvučnika, dok plesači iskazuju njihova osjećanja straha, prisilne tišine, srama, krivice i nemira. Jednu od priča govori Ivana Kuk, čiji otac je bio pripadnik mirovnih snaga, navodi Dojče vele.

Ajna Jusić (26) je otkrila istinu o porijeklu kada je imala 15 godina. Čuvala je tajnu devet mjeseci prije nego što je ju je otkrila porodici prijateljima. Uslijedile su godine psihoterapije.

Kaže da joj se život promijenio 2015. kada se priključila udruženju Zaboravljena djeca rata, koje joj je pomoglo da se suoči sa traumom, potraži ostale čije su majke žrtve silovanja i nađe način da se obrati javnosti kroz različite umjetničke forme.

„Bilo mi je potrebno da znam da nisam sama,“ rekla je u razgovoru za Rojters.

„Međutim, stigmatizacija silovanih žena u našem društvu otežava da se dopre do te djece, jer majke najčešće nisu spremne da javno progovore o traumi.“

Jusić i njena majka su prošle godine prvi put javno ispričale svoju priču.

( Angelina Šofranac )