Aerodromi u zakup suprotno preporukama EK (INFOGRAFIKA)

Proces izdavanja aerodroma u Tivtu i Podgorici u koncesiju na 30 godina, biće sproveden po aktuelnom, a ne po predstojećem Zakonu o koncesijama, iako je zahtjev Evropske komisije bio da se to radi u skladu sa novom legislativom.

Ministarstvo saobraćaja i pomorstva (MSP) raspisalo je u petak javni poziv za podnošenje prijava za pretkvalifikaciju za dodjelu koncesije za aerodrome Crne Gore, jasno u njemu navodeći da se taj proces odvija po Zakonu o koncesijama iz 2009.

Evropska komisja je, analizirajući rezultate Crne Gore u realizaciji njenih obaveza u pregovaračkom Poglavlju 14 - Saobraćajna politika, u julu saopštila da „Vlada planira davanje koncesije za upravljanje glavnim aerodromima u zemlji, u Podgorici i Tivtu, na period od 25 ili 30 godina“ i naglasila da „buduće koncesije treba da budu u saglasnosti sa predstojećom regulativom o javno-privatnom partnerstvu i koncesijama.“ Ovi zakoni su upravo u proteklom periodu usklađivani sa EK.

“Odabir privatnog partnera koji će realizovati projekat odvijaće se u dvostepenom postupku u skladu sa Zakonom o koncesijama iz 2009.”, piše u javnom oglasu Ministarstva saobraćaja na čijem čelu je Osman Nurković.

Vlada je inače, na posljednjoj sjednici u četvrtak, utvrdila predlog novog Zakona o javno-privatnom partnerstvu i predlog izmjena i dopuna Zakona o koncesijama, ali oni tek treba da uđu u skupštinsku proceduru, stupi na snagu... i ne meže se primjenjivati na ovaj, najveći posao koji sa stranim partnerima namjerava da sklopi Vlada u mandatu premijera Duška Markovića.

To znači da će se aranžman vrijedan nekoliko stotina miliona eura sa davanjem aerodroma u dugoročni zakup, obaviti po važećem Zakonu o koncesijama, a što pored ostaloga, garantuje i opštinama Tivat i Podgorica da će dobiti polovinu od finansijskog kolača od koncesionara na kojeg kao isključivi državni prihod računa Vlada.

Naime, član 59 Zakona o koncesijama Crne Gore propisuje da je koncesiona naknada za koncesije koje daje Vlada prihod budžeta Crne Gore, ali da se dio te naknade „usmjerava opštini na čijoj teritoriji se nalazi predmet koncesije, u skladu sa zakonom kojim se uređuje način finansiranja jedinica lokalne samouprave.”

Opštinama 50% prihoda?

Po najnovijem Zakonu o finansiranju lokalne samouprave iz marta ove godine, 70% prihoda koje država ostvari davanjem u koncesiju nekog dobra od opšteg interesa, ustupa se opštini na čijoj je teritoriji to dobro nalazi. Jedini izuzetak su luke kod čijeg davanja u koncesiju 50% prihoda države se ustupa opštini u kojoj se nalazi luka koja je predmet koncesije. Član 13. Zakona o finansiranju lokalne samouprave pored ovoga, jasno propisuje da se kao dobra od opšteg interesa smatraju i aerodromi koji su dobro u opštoj upotrebi, pa je stoga sasvim jasno da će država polovinu od svih svojih prihoda od budućeg koncesionara vazdušnih luka u Tivtu i Podgorici morati dan ustupi Opštini Tivat, odnosno Glavnom gradu Podgorica.

U pozivu za pretkvalifikaciju, MSP je navelo da im je namjera da se kroz dodjelu koncesije “obezbijedi neophodna valorizacija Aerodroma Crne Gore na dugoročan i održiv način koji će biti u interesu Crne Gore i njenog daljeg ekonomskog razvoja.” Predmet koncesije, kako se navodi u pozivu, je izgradnja, rekonstrukcija, modernizacija, održavanje i korišćenje Aerodroma Crne Gore.

“Očekuje se da će uključivanje privatnog sektora u upravljanje Aerodromima Crne Gore za posljedicu imati poboljšanje usluga koje se pružaju putnicima, proširenje ruta, odnosno povećanje aviodostupnosti i bolju promociju Crne Gore kao turističke destinacije, što stvara značajne pogodnosti na nacionalnom i regionalnom nivou”, piše u pozivu koji se završava 25. novembra do kada zainteresovani ponuđači treba svoje ponude da dostave Tenderskoj komisiji koju vodi potpredsjednik Vlade za ekonomsku politiku Milutin Simović (DPS).

Novi gazda do juna

Plan je da komisija u roku od 30 dana utvrdi ko ispunjava uslove da se pretkvalifikuje za dobijanje koncesije, a što bi u konačnom, prema očekivanjima iz MSP-a, trebalo da bude završeno potpisivanjem ugovora sa odabranim partnerom u junu naredne godine.

Vlada očekuje da od novog koncesionara dobije najmanje 100 miliona eura u formi avansne uplate zakupnine, najmanje 10 odsto godišnje koncesione naknade od ukupnih prihoda oba aerodroma i investicije koncesionara u aerodromsku infrastrukturu u iznosu od najmanje 200 miliona eura. Sve te prihode (osim iznosa za investicioni plan) država će, međutim, morati da podijeli sa gradovima Tivat i Podgorica jer to nalaže Zakon o koncesijama i Zakon o finansiranju lokalne samouprave, pa u konačnom, primici države iz ovog poslovnog aranžmana neće biti uopšte ili mnogo veći od aktuelne varijante u kojoj Vladino preduzeće - Aerodromi Crne Gore, gazduje vazdušnim lukama.

Koncesionaru čisti profit od 800 miliona eura

Koncesioni aranžman za aerodrome, u proteklih nešto više od godinu, izazvao je kontroverze u crnogorskoj javnosti, a dio stručnjaka, kao i sadašnja uprava Aerodroma, smatra da država bez potrebe u privatne ruke prepušta ogroman resurs sa kojim i sama može dobro upravljati i dalje ga razvijati. Ekonomisti skreću pažnju i na po njima nedopustivo niske finansijske zahtjeve države u odnosu na koncesionara aerodroma, pa tako direktor konsultantske kuće Fidelity Consulting iz Podgorice Miloš Vuković, ističe da država, što i sama priznaje u Koncesionom aktu, nekome daje biznis koji će za 30 godina imati profit od ukupno 800 miliona eura.

“Ukupni profit koncesionara tokom 30 godina iznosi oko 800 miliona eura. Mi ovaj biznis dajemo za 100 miliona eura plus 200 miliona eura, od kojih je samo 80 miliona eura sigurnih investicija”, kazao je Vuković, dodajući da je posebno loše to što je trajanje koncesije sa 25 godina koliko je bilo u nacrtu, produženo na 30 godina u konačnom koncesionom aktu.

“Upravo u tih zadnjih pet godina koliko mu se produžava zakup, koncesionar će ostvariti i najveću zaradu jer po Projekciji prihoda iz zvaničnog Koncesionog akta, oni će od 25. do 30. godine iznositi čak 850 miliona eura, a čisti profit koncesionara za tih posljednjjih pet godina koncesije biće čak 300 miliona eura”, podvukao je Vuković

( Siniša Luković )