Provjera imovine prije "zlatne vize"

Prije davanja državljanstava potencijalnim investitorima, Crna Gora bi trebala da zahtijeva provjeru porijekla njihovog novca, kako bi se spriječilo moguće pranje para.

Programi za davanje državljanstva i boravišne dozvole u zamjenu za investicije, poznatiji kao „zlatna viza“, otvaraju prostor za zloupotrebe i podrivaju borbu protiv korupcije u Evropskoj uniji (EU) i zemljama regiona.

To se navodi u analizi koju je Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) radila sa “Transparensi internešnalom” i OCCRP. U tekstu pod nazivom “Bogati, uspješni, možda malo mutni? Probajte Crnu Goru”, navodi se da EU treba pažljivo da prati programe “ekonomskih državljanstava”, kako bi se sačuvao integritet evropskih granica od korumpiranih i njihove imovine.

“Državljanstvo i prebivalište su najvrednija imovina koju država može da ponudi pojedincu. Međutim, države EU nijesu izvršile čak ni minimalne provjere koje banke rade kada su u pitanju njihovi visokoplatežni klijenti”, kazao je Kejsi Kelso, direktor za zastupanje u Transparensi internešnalu.

U tekstu se navodi da je Vlada Crne Gore dodijelila državljanstvo brojnim sumnjivim biznismenima, ali da većina nije investirala u Crnu Goru, iako je to bio zvaničan razlog zbog kojeg su dobili crnogorske pasoše.

Podsjeća se da je Crna Gora odobrila državljanstvo pojedincima koji su optuženi u svojim zemljama, kao što je bivši predsjednik Tajlanda Taksin Šinavatra, koji je optužen za korupciju, ali i bivši palestinski ministar bezbjednosti Mohamed Dahlan, osumnjičen za zloupotrebe javnih fodnova.

Crnogorsko državljanstvo je, između ostalih, dobio i malezijski milijarder Vei Seng Pua, koji je u SAD bio uhapšen zbog organizovanja lanca ilegalnog klađenja.

Podsjeća se i da je Ministarstvo održivog razvoja i turizma pozvalo potencijalne investitore za izradu programa ekonomskog državljanstva. Kornelia Abel, koordinator za Evropu i Centralnu Aziju u “Transparensi internešnalu”, upozorava da takvi programi mogu biti problematični.

“Sa tim programima treba biti pažljiv, jer često mogu biti zloupotrebljeni. Ekstreman slučaj je Mađarska, gdje profit od programa ne dobija država, već se preko ofšor firmi ulivaju u džepove nepoznatih.

Programi mogu biti tako loše organizovani da kriminalci mogu ući u državu, čime se omogućava potencijalno jačanje terorizma i povećanja nestabilnosti”, navodi ona i ističe da crnogorska vlada, kroz nove zakone, treba da zahtjeva provjeru svakog biznismena, kako bi utvrdila porijeklo novca i izbjegla moguće zloupotrebe.

I u EU daju državljanstvo za ulaganja

Program “zlatne vize” je, kako se navodi, globalni fenomen koji pomaže onima sa novcem da obezbijede dozvolu boravka ili čak državljanstvo u zamjenu za ulaganje u svoje “nove domovine”. Ističe se da novac koji treba da ulože nije mali, i da se kreće od nekoliko stotina hiljada eura do 10 miliona.

“Dok mnogi jednostavno žele pogodnost bezviznog putovanja ka destinacijama kao što su Sjedinjene Američke Države ili Evropska unija (EU), drugi imaju mračnije motive kao što su izbjegavanje plaćanja poreza, pranje novca ili izbjegavanje krivičnog gonjenja”, navodi se u tekstu.

Ističe se da više od 20 država nudi program “zlatne vize”, a među njima su i članice EU poput Mađarske, Portugala, Austrije i Bugarske.

U tekstu se navodi i da u evropskim državama nije dovoljno ispitano porijeklo bogatstva korisnika “zlatnih viza” i ističe da javnost nema detalje vezane za investicije i ko ima koristi od njih.

( Samir Kajošević )