Wall Street Journal: Avdo Međedović utkan u istoriju svjetske muzike

Pop muzika danas je vrlo unosan posao i vrijednost ove industrije procjenjena je na oko deset milijardi dolara. Međutim, Wall Street Journal u tekstu pod nazivom "Istoriju muzike su pisali autsajderi" piše da je sve počelo na najjednostavniji mogući način.

Prva dokumentirana pjesma na engleskom jeziku potekla je iz usta nepismenog čuvara krava. Prije više od 1.300 godina, ugledni Bede, srednjovjekovni naučnik poznat i kao "otac engleske istorije", zapisao je riječi Kadmona, koji je čuvao životinje u benediktinskom samostanu u Sjevernom Jorkširu. Bede se tada divio stočaru koji je uspio da otpjeva izuzetno dobru pjesmu, stoji u tekstu.

Kadmonova pjesma je možda izgledala kao čudo, ali u dugoj istoriji muzike ovakvo iznenađenje je zapravo pravilo, a ne izuzetak. Inovativne pjesme gotovo uvijek dolaze od stranaca - siromašnih, nepristojnih i marginalizovanih.

Istraživači Milmen Peri i Albert Lord potvrdili su tu činjenicu 30-ih godina prošlog vijeka, kada su krenuli u potragu za porijeklom drevnih epova "Ilijade" i "Odiseje". Njihova istraživanja odvela su ih do naših prostora, gdje su upoznali Avda Međedovića, guslara iz Obrova kod Bijelog Polja, nepismenog seljaka kojeg su kasnije nazvali "jugoslovenskim Homerom".

Prateći sebe na gudačkom instrumentu, Međedović je izveo epsku pjesmu "Ženidba Smailagić Meha" kojoj je trebalo čak sedam dana da se završi. Imala je 12.311 stihova, tj. otprilike je bila iste dužine kao i Odiseja. Nastala je u potpunosti iz pamćenja, a Međedović je bio potpomognut uzornim improvizacijama kakve koriste današnji džez muzičari.

Peri i Lord su kasnije, prenosi Kliks, izjavili da je svaki od sjajnih pjevača na koje su naišli tokom svog terenskog istraživanja bio nepismen. Sposobnost pjevanja epske pjesme nije bila samo vještina koja se nije mogla naučiti tokom fakultetskog školovanja, već ističu da bi je formalno obrazovanje gotovo sigurno uništilo.

I drugi su istraživači našli slične izvođače, gotovo uvijek među siromasima i izopštenicima. Kolekcionar pjesama Džon Lomaks bio je toliko impresioniran glasom Džejmsa Bejkera, kojeg je otkrio tokom posjete zatvoru u Hantsvilu u Teksasu 1933. godine da ga je kasnije opisao kao "crnog Homera".

Još je interesantniji slučaj ruskog epskog pjevača Vasilija Ščegolenoka, koji je 1870-ih zadivio Lava Tolstoja svojim pjevanjem i koji je direktno utjecao na stil pisanja ove ruske legende.

Dalje se u tekstu Wall Street Journala navodi da udžbenici istorije ponekad "elitizuju" porijeklo muzike. Kao primjer navode važnost muzičke inovativnosti po kojoj su bili poznati porobljeni ljudi u sadašnjem SAD-u, gdje su potomci robova oblikovali provokativne zvukove džeza, bluza, sambe, salse, rege, soul muzike i brojnih drugih žanrova iako se o tome nikako ne govori.

Ističu kako većina studenata na muzičkim akademijama proučava lidijski i frigijski modus, koji su izmislili stari Grci, a da nikada nisu shvatili da ti pojmovi potiču iz etniciteta porobljenih izvođača koji su stvorili ove zvukove.

Slično tome, tradicija ljubavne pjesme povezana s trubadurima na jugu Francuske zapravo potiče od pjevačica robinja u islamskom svijetu. Ove su pjesme ušle u Evropu preko Iberijskog poluostrva, a svoje karakteristične pjesničke teme usvojilo je plemstvo, koje je često pjevalo o porobljenoj ljubavi.

Kao što i primjeri sugerišu, te "vizionare" s periferije na kraju imitiraju i asimiliraju kulturne elite. Međutim, zanimljivo je da ponekad, ako žive dovoljno dugo, ti ljudi sami postaju elita. Tačno 60-ih godina prošlog vijeka mnogi su roditelji bili šokirani svojim prvim susretom s Bitlsima i Roling Stonsima, ali ti su se "loši dječaci" na kraju pretvorili u gospodu Pola Mekartnija i Mika Džegera. Bob Dilan bio je vođa kontrakulture 1966. godine, ali proglašen je nobelovcem za književnost u 2016.

Wall Street Journal zaključuje priču da se provincijsko porijeklo mnogih muzičkih inovatora može pratiti u gotovo svim žanrovima.

U ranim danima američke muzičke industrije diskografske kuće morale su praviti terenske izlete u najsiromašnija područja juga bilo da traže bluz muzičare za crnu publiku ili kantri zvijezde za bijelu publiku, a ista povezanost može se vidjeti i u drugim djelovima svijeta, u istoriji jamajčanske rege muzike, brazilske sambe ili argentinskog tanga.

( Vijesti online )