I zid Husein-pašine džamije rušen zbog dolaska Tita

Doživotni predsjednik Jugoslavije Josip Broz Tito prvi i jedini put boravio je u Pljevljima 22. septembra 1959. godine, a zbog njegove posjete umnogome je promijenjen izgled centra grada.

Bio je to događaj od posebne važnosti za građane, a naročito za tadašnje opštinsko rukovodstvo, koje se trudilo da u što boljem svjetlu predstavi grad i dočeka “najvećeg sina naših naroda narodnosti”.

Godinama kasnije, u Pljevaljskim novinama prof. dr Ilija Vuković zapisao je da su pripreme za doček Josipa Broza trajale više mjeseci.

Tito je Pljevlja posjetio nakon obilaska ostalih crnogorskih opština.

Svoju posjetu Crnoj Gori i Pljevljima, kako je zapisao Vuković, dugo je odlagao, “jer je pogrešno bio obaviješten da ga Crna Gora ne želi”. To mu je, tvrdi on, saopštio lično Blažo Jovanović, tadašnji predsjednik Crne Gore.

Pripremajući se za doček Tita u Pljevljima, ondašnje pljevaljsko rukovodstvo željelo je da što bezbolnije riješi i neke aktuelne gradske probleme i uredi grad, posebno u ulicama kojima je trebalo da prođe doživotni predsjednik SFRJ.

Rukovodstvo Opštine tražilo je od građana da uz pomoć opštinskih kredita, uklone avlije – visoke tarabe oko kuća, i da u njih uvedu vodu i sanitarije.

To je umnogome promijenilo tadašnji izgled centra grada.

“Do Titovog dolaska trebalo je osloboditi, velikih bedema i starog groblja, jedan od najljepših i najznačajnijih kulturno-istorijiskih spomenika Balkana - Husein-pašinu džamiju. Pitanje je bilo kako da se to učini bez većeg otpora vjernika. Zato je planiran Titov dolazak u Pljevlja iz Bijelog Polja, tako da se u glavnu ulicu, koja je nosila njegovo ime, prođe iz Varoši, Bajića sokakom, pored crkve, današnjom Ulicom 1. decembra, do Trebovine i dalje do Husein- pašine džamije. Objašnjeno je vjernicima da se mora rušiti visoki zid oko džamije, da bi Tito mogao proći do glavne ulice. Taj zadatak je dobio i uspješno za dva dana i dvije noći izvršio istaknuti antifašista i rukovodilac Pljevalja Rizah Katana, tada direktor Građevinskog preduzeća”, napisao je Vuković koji je u to vrijeme radio kao predsjednik Socijalističkog saveza radnog naroda i Savjeta za prosvetu i kulturu.

Na ulasku u Pljevlja, na početku Ulice Velimira Jakića, za katarku rudničkog bagera bila je okačena table na kojoj je pisalo: “Dobro nam došao”.

Na tom mjestu Tita je prvi pozdravio predsjednik Narodnog odbora sreza i Zadružnog saveza, dok su mu pioniri predali cvijeće.

Stojeći u otvorenom automobilu, Tito je sa predsjednikom Crne Gore Blažom Jovanovićem do hotela “Tara“ prošao glavnom ulicom koja je bila posuta cvijećem.

Cvijeće je, kako je zapisao Vuković, za tu priliku stiglo iz Srbije.

Cijelom dužinom puta kroz grad, sa obje strane ulice, Tita su pozdravljali Pljevljaci.

“Pripremajući posjetu Titu, rukovodstvo je odlučilo da uruči darove njemu i njegovoj supruzi Jovanki, koja tada sa njim nije bila u Pljevljima. Poklon je trebalo da bude u funkciji reprezentovanja kulturnih obilježja i vrijednosti Pljevalja i na prostoru Jugoslavije. U odabiru poklona Titu, za Jovanku je obezbijeđena starogradska srpska ženska nošnja. Radi kompletiranja te nošnje na revers je uz moj potpis preuzet iz Muzeja srebrni pojas, odlukom uprave Muzeja i pljevaljskog rukovodstva. Nije riječ o ‘pljački, otimačini i bezakonju’ jer se u tom slučaju na eksponat ne daje revers i ne donosi odluka o razduživanju na način kako je to učinio Upravni odbor muzeja sa časnim Gavrilom Golubovićem i sekretarom Opštine na čelu”, napisao je Vuković.

Tito je u Pljevljima održao i prigodan govor u kojem je istakao da iz Pljevalja i Crne Gore nosi lijepe utiske.

“Vaše mjesto je prije rata bila varošica, kasaba, a danas ono predstavlja mali, lijep i moderan grad u čijoj se neposrednoj blizini nalazi rudno bogatstvo. Vaš grad ima sve mogućnosti da se dalje razvija da njegovi građani podižu žovotni standard i daju doprinos cijeloj našoj zajednici”, riječi su kojima se Tito navodno obratio okupljenim građanima, a koje se i danas često mogu čuti iz usta političara.

Tito je savjetovao tadašnje rukovodstvo Opštine i Crne Gore da grade manja industrijska preduzeća u mjestima gdje se nalazi sirovinska baza, “jer je saobraćaj u Crnoj Gori veoma težak”.

Nakon ručka u hotelu “Tara”, Tito je otputovao u posjetu susjednom Prijepolju.

Glavna ulica u Pljevljima nosila je ime maršala Tita sve do početka devedesetih godina prošlog vijeka, kada je preimenovana u Ulicu kralja Petra I. U to vrijeme, u Pljevljima je na vlasti bio jedinstveni DPS.

( Goran Malidžan )