Čije je muslimansko groblje u Beranama?

Islamska zajednica u Beranama optužila je lokalnu upravu da joj je oduzela vlasništvo nad novim muslimanskim grobljem. U Opštini odbacuju takve navode i tvrde da je parcela uknjižena u katastru na Komunalno preduzeće još 2003. godine.

Problem u gazdovanju novim muslimanskim grobljem aktuelizovan je nakon donošenja opštinske odluke po kome će gradskim grobljima u Beranama upravljati nadležno preduzeće, kao i u ostalim gradovima Crne Gore.

Islamska zajednica je zbog zemljišta na kome se nalazi muslimansko groblje tužila Opštinu, Komunalno preduzeće i Vladu Crne Gore pred Osnovnim sudom u Beranama.

Povod je odluka lokalnog parlamenta da se "Islamskoj zajednici oduzme muslimansko groblje u Beranama" kojim su, tvrde, godinama upravljali i dodijeli na upravljanje komunalnom preduzeću.

Predsjednik Medžlisa Islamske zajednice u Beranama Rifat Ličina za Radio Slobodna Evropa (RSE) kaže da Islamska zajednica ne spori činjenicu da je lokalni parlament odluku donio u skladu sa zakonom. Ali su, objašnjava Ličina, zbog osjetljivosti ovog pitanja u gradu, u kome muslimani čine devet odsto ukupnog stanovništva, tražili odlaganje usvajanje odluke.

"Sad su se latili tog zakona. Nema sporno ništa da zakon jeste takav. Ja sam prisustvovao sjednici lokalnog parlamenta i molio odbornike da imaju sluha da samo odložimo to, da sjednemo trezvenih glava da ne dođe do ove pisanije i nezadovoljstva građana. Međutim, nijesu imali sluha. Nije Opština Berane morala da bude prva opština u Crnoj Gori koja će donijeti takvu odluku, jer druge opštine nijesu donijele takve odluke. To još niđe drugo niko ne dira", tvrdi Ličina.

Predsjednik Opštine Berane Dragoslav Šćekić povodom odluke, koja je izazvala nezadovoljstvo u Islamskoj zajednici, kaže da se radi o nepravednim optužbama.

"Oni su potpuno svjesni da je u pitanju državno zemljište u vlasništvu Komunalnog preduzeća Berane. Sve dok važi ovaj zakon, mi ga se pridržavamo. Mi samo sprovodimo zakon, koji je državni parlament usvojio i u kojem su učestvovali poslanici svih političkih subjekata, koji su trenutno na vlasti, između ostalog, i poslanici Bošnjačke stranke. Taj zakon traje već, čini mi se, duži period. Mi smo usaglasili lokalnu odluku sa zakonom i želimo da je sprovodimo", kaže Šćekić za RSE.

'Odluka parlamenta neće ugroziti vjerska prava'

Na sjednici Skupštine Opštine Berane 9. septembra usvojen je prijedlog Odluke o održavanju javnih groblja, kapela i sahranjivanju na teritoriji Opštine.

Šćekić kaže da "neko uporno želi Opštinu" Berane, koja je multikonfesionalna sredina, da predstavi kao grad u kome postoji međuvjerska netrpeljivost, što tvrdi Šćekić, nije tačno.

Istovremeno, Šćekić negira da bi odluka lokalnog parlamenta u praksi mogla ugroziti vjerska prava i obredne običaje tokom sahrane građana islamske vjeroispovijesti.

"U tom pravcu smo u samom obrazloženju odluke naveli da će se u potpunosti poštovati osjećanja svake porodice, koja želi da sprovede obred na način na koji to želi. Znamo da i kod samih građana muslimanske vjeroispovijesti ima različitih pristupa i obreda sahranjivanja. Mi ćemo u tom pravcu, a u okviru zakonskih mogućnosti, njihove želje poštovati", ističe Šćekić.

S druge strane, Rifat Ličina negira tvrdnje Šćekića da se u spornoj odluci pominju islamski vjerski obredi. Ličina strahuje da će odluka o oduzimanju muslimanskog groblja od Islamske zajednice i davanje komunalnom preduzeću ugroziti vjerska prava.

"U toj njegovoj odluci, ako igdje nađete da se pominju muslimani, ja kažem: odma' im evo groblje. Tu se pominje kapela, sanduk, sahrana... Nigdje se ne pominje ni dženaza, ni mezarje, ni tabut, niđe se ne pominju", tvrdi Ličina.

'Imovinsko-pravni odnosi nijesu na valjan način raspravljeni'

Sličnog je mišljenja i advokat Velija Murić, koji takođe sumnja da će odlukom Opštine biti ugrožena vjerska prava pripadnicima islamske zajednice.

"Apsolutno sam siguran, a za to imam argumente, da se u ovom slučaju grubo i bitno ulazi u zonu ljudskih prava, tačnije prava vjeroispovijesti. Ako vam kažem da se više ne pita lokalni imam ni kako će se grob okrenuti, ni kako će se on raditi, ni ko će vršiti iskop, niti kako će izgledati nadgrobni spomenik - dakle, ni porodica se ne pita - to mnogo šta govori", kaže Murić za RSE.

Šta je sa pravnog aspekta problematično u sporu oko vlasništva nad muslimanskim grobljem u Beranama?

"Islamska zajednica je investirala oko 120.000 eura, a od toga jednu trećinu površine zemljišta donirale su dvije lokalne porodice. Prema tome, imovinsko-pravni odnosi nijesu na valjan način raspravljeni prije donošenja sporne odluke. Pored toga, nijesu groblja data onome ko se do sada o njima starao i ko je stekao državinu", kaže advokat Velija Murić, objašnjavajući da je to bio povod za tužbu pred nadležnim sudom za utvrđivanje prava svojine i državine.

Povodom odluke lokalnog parlamenta Berana ranije se saopštenjem oglasio i Mešihat Islamske zajednice u Crnoj Gori, koji je pružio punu podršku Medžlisu Islamske zajednice u Beranama i apelovao na lokalnu samoupravu da preispita ovu odluku.

"To iz razloga što se radi o manjinskoj vjerskoj zajednici kojoj je sva vakufska imovina, osim vakufske kuće, oduzeta. Oduzeto im je i groblje na čijem mjestu se sada nalazi autobuska stanica, kao i brojni drugi vakufi u centru grada. Porušene su im sve gradske džamije", naveo je reis Rifat Fejzić.

Vlast u Beranama čine partije koje su opozicija na državnom nivou. Koalicija "Zdravo Berane", koju čine Socijalistička narodna partija i Demokratski front, u martu 2014. na lokalnim izborima je preselila Demokratsku partiju socijalista u opozicione klupe.

( Radio Slobodna Evropa )