Smrt Bagdadija nije kraj Islamske države

Više od pet godina Abu Bakr al Bagdadi bio je najtraženiji čovjek na planeti - osoba koja je pobunu u Iraku pretvorila u teroristički pohod koji je promijenio kurs istorije.

Bagdadi je dok je Islamska država bila na vrhuncu uspio da rasturi vlasti u Iraku i Siriji i dovede u pitanje granice na cijelom Bliskom istoku, a da pritom umakne najmoćnijim obavještajnim službama i vojskama, navodi britanski „Gardijan”.

Dok su se crne zastave vijorile, region je zapadao u mrak. Islamska država je osvajala jedan grad za drugim namećući bezobzirnu ideologiju iz sedmog vijeka onima koji su se usudili da ostanu, ili nijesu uspjeli da pobjegnu.

Mada predsjednik Sjedinjenih Država Donald Tramp može sa pravom da kaže da ID više ne kontroliše nijednu veću teritoriju, posljednjih mjeseci je bilo jasnih pokazatelja da su ćelije počele da se ponovo grupišu.

Bezbjednost u istočnoj Siriji je u najmanju ruku krhka, kao i ukupna politike u regionu, navodi „Gardijan” i dodaje da je odluka SAD da napusti Kurde samo pogoršala situaciju.

U višegodišnjem ratu pobijedili su strani akteri, nacionalne vojske su ostale u rasulu, a slabo rukovodstvo ne nudi nikakve garancije za pravdu ili pomirenje. Gubici teško da će biti nadoknađeni u skorije vrijeme, a umjesto toga novi regionalni poredak poprima obrise koji naglašavaju haos koji je ostao iza Islamske države. Postavljenje su nove zone uticaja i sada postoji realna šansa da će neke od granica u regionu, nastale nakon Drugog svjetskog rata, biti ponovo povučene duž etničkih vjerskih linija.

U takvim okolnostima, ubistvo Bagdadija predstavlja žestok udarac za grupu, ali Islamska država i njena ideologija i dalje predstavljaju veliku opasnost.

Na istoku Sirije velike grupe pripadnika ID su u posljednjih šest mjeseci uspjele da se reorganizuju i počeli su da niču novi kampovi za obuku ekstremista.

U Iraku ID se vratila gerilskoj taktici po kojoj je nekada bila poznata. Pentagon je, kako navodi Rojters, u januaru saopštio da se ID brže oporavlja u Iraku nego u Siriji. Analitičari su ranije ove godine procijenili da u Iraku sada djeluje 2000 aktivnih pripadanika ID.

U Egiptu proteklih godinu dana nije bilo većih napada, ali se manji incidenti nastavljaju a vojska provodi kampanju protiv islamskih ekstremista, uglavnom na Sinajskom poluostrvu.

Pripadnici ID sprovode napade u Saudijskoj Arabiji na bezbjednosne snage i manjinske šiitske muslimane, nakon što su vlasti ugušile pobunu Al Kaide prije više od deset godina.

Bagdadi je pozivao na napade protiv Saudijske Arabije kada se kraljevina pridružila američkoj koaliciji u napadima protiv njegove grupe. U govorima, često je koristio pogrdna imena kada je pričao o vladarima u Rijadu.

U Jemenu, najveći protivnik Islamske države je Al Kaida, a obje grupe se bore protiv šiitskih Huta koje smatraju jereticima. ID je preuzela odgovornost za nekoliko napada na jugu Jemena ali nikada nije kontrolisala veću teritoriju u toj zemlji. Eksperti vjeruju da Al Kaida, sa dubljim i starijim plemenskim vezama, predstavlja veću prijetnju u toj ratom razorenoj zemlji.

Odgovornost Islamske države nije uvijek bila dokazana, ali čak iako je veza ideološka a ne operativna, grupa ostaje prijetnja u mnogim zemljama, naročito u Jugoistočnoj Aziji.

Vlasti Filipina, Indonezije i Malezija, gdje se nalaze neki od najbolje organizovanih islamskih ekstremista u Aziji, saopštile su juče da su u stanju pripravnosti zbog osvetničkih napada lojalista ID, uključujući i napade domaćih terorista koji su radikalizovani prateći moćnu internet propagandu ID.

Ove države strahuju da će pristalice ID iz regiona i borci koji bježe iz Iraka i Sirije pokušati da iskoriste porozne granice, bezakonje i pronađu uporište kod njih.

Forumi koje koriste islamisti juče su bili pretrpani prkosnim porukama o Bagdadijevoj smrti, navodi Rojters. „Džihad se nikada ne prekida, čak ni kada naš kalif umre”, napisao je jedan korisnik.

Australijski premijer Skot Morison je takođe kazao da Bagdadijeva smrt nikako nije kraj ID. „To je čudovište sa više glava... odsječete jednu, i odmah izraste druga”, kazao je on.

Većina svjetskih lidera je nakon vijesti o Bagdadijevoj smrti pozvala na oprez i nastavak borbe protiv ekstremista, a analitičari podsjećaju da su SAD 2004. potcijenile Bagdadija kada su ga imale u zarobljeništu i pustile jer je uspio da ih ubijedi da je on faktor stabilnosti. Ispostavilo se sasvim suprotno, navodi „Gardijan” i dodaje da je lider ID živio i umro kao jedna od najbrutalnijih i najuticajnijih ličnosti modernog doba.

( Nada Bogetić )